Επιδημιολογική μελέτη του συνδρόμου ανήσυχων ποδιών (ΣΑΠ) σε ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια (ΧΝΑ) τελικού σταδίου

Abstract

Introduction. Restless legs syndrome (RLS) is a common disorder of the lower limbs, characterized by intense need for continuous movement and usually accompanied by unpleasant sensations. The syndrome and its epidemiological features are not sufficiently studied in Greek population, in patients with chronic renal failure under haemodialysis, as similar epidemiological study has not been published until today. Aim of the study. Aim of this document was the epidemiological study of RLS in haemodialysed patients and its possible correlation with clinical and laboratory findings.Patients-Methods. Patients’ selection was made on the basis of continuous sample in the period from January 2006 to December 2010 from Dialysis Units of Thessaly and Thessaloniki (from overall 687 patients that initially studied, 579 finally included in the study). This study was a cross-sectional one. Diagnosis was based on the criteria of International RLS Study Group (IRLSSG) and the assessment of severity on standard RLS rating scale for severity. Simultaneously were recorded epidemiological and clinical findings, and obtained appropriate blood and serum tests from patients. Statistical analysis was carried out with appropriate parametric and non-parametric tests and simple and polyonimic hierarchical regression’s models. As level of significance was defined p< 0,05.Results. The prevalence of the syndrome was estimated at 26,6%. Male [OR 0,66 (95% CI 0,45-0,99)] and older [OR 0,97 (95% CI 0,95-0,98)] patients had reduced chances of RLS diagnosis, while the existence of neuropathy related strongly with the syndrome [OR 2,74 (95% CI 1,65-4,56)]. Also each unit increment in β2-microglobulin and iPTH levels was associated with increased odds of RLS diagnosis per 1.15 (95% CI 1.01-1,30) and 1.00 (95% CI 1.00-1,002) respectively. Finally 84% of patients with RLS reported mild to moderate symptoms and only at 2,6% (n=4) of them attributed the very severe form of the syndrome.Conclusion. This epidemiological study recorded that around a quarter of dialysis patients in Thessaly and Thessaloniki regions, suffered from RLS, the relative risk was increased in patients with pre-existing distal neuropathy, women, younger in age and those with elevated levels of β2-microglobulin and iPTH. Instead, it showed no causative association with the levels of hemoglobin, iron, ferritin and dialysis features.

Εισαγωγή. Το Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών (ΣΑΠ) είναι μια νοσολογική οντότητα, που χαρακτηρίζεται από έντονη ανάγκη για συνεχή μετακίνηση των κάτω άκρων και συνήθως συνοδεύεται από δυσάρεστες παραισθησίες. Σε ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια υπό αιμοκάθαρση, το σύνδρομο και τα επιδημιολογικά του χαρακτηριστικά δεν είναι επαρκώς μελετημένα στον ελληνικό πληθυσμό, καθώς καμία αντίστοιχη μελέτη δεν έχει δημοσιευτεί μέχρι σήμερα. Σκοπός. Σκοπός ήταν η επιδημιολογική μελέτη του ΣΑΠ σε αιμοκαθαρόμενους ασθενείς και η πιθανή συσχέτιση του με σωματομετρικούς, κλινικούς και εργαστηριακούς δείκτες. Ασθενείς-Μέθοδοι. Η επιλογή των ασθενών της μελέτης πραγματοποιήθηκε στη βάση του συνεχούς δείγματος στο χρονικό διάστημα από Ιανουάριος 2006 έως Δεκέμβριος 2010 από τις Μονάδες Τεχνητού Νεφρού (ΜΤΝ) νοσοκομείων και κλινικών της Περιφέρειας Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης (μελετήθηκαν συνολικά 687 αιμοκαθαρόμενοι ασθενείς και εντάχθηκαν τελικά στη μελέτη 579). Η μελέτη ήταν σχεδιασμού χρονικής στιγμής (cross-sectional). Η διάγνωση του συνδρόμου πραγματοποιήθηκε με βάση τα κριτήρια της Διεθνούς Ομάδας Μελέτης του Συνδρόμου Ανήσυχων Ποδιών (IRLSSG) και η εκτίμηση της βαρύτητας με βάση τη προτυποποιημένη Κλίμακα Σοβαρότητας Συνδρόμου Ανήσυχων Ποδιών (RLS rating scale for severity). Ταυτόχρονα καταγράφηκαν επιδημιολογικά και σωματομετρικά στοιχεία, κλινικά ευρήματα και πραγματοποιήθηκαν αιμοληψίες στους υπό μελέτη ασθενείς. Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με κατάλληλες παραμετρικές και μη παραμετρικές δοκιμασίες και απλά και πολυωνυμικά μοντέλα ιεραρχικής λογιστικής παλινδρόμησης. Ως επίπεδο σημαντικότητας, θεωρήθηκε το 0,05.Αποτελέσματα. Ο επιπολασμός του συνδρόμου ήταν 26,6% μεταξύ των αιμοκαθαρόμενων ασθενών. Οι άρρενες [OR 0,66 (95% CI 0,45-0,99)] και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία [OR 0,97 (95% CI 0,95-0,98)] φαίνεται να είχαν μειωμένες πιθανότητες διάγνωσης του ΣΑΠ, ενώ η ύπαρξη περιφερικής νευροπάθειας συσχετίσθηκε με σχεδόν τριπλάσιες πιθανότητες διάγνωσης του συνδρόμου [OR 2,74 (95% CI 1,65-4,56)]. Κάθε μονάδα αύξησης στα επίπεδα της β2-μικροσφαιρίνης και της παραθορμόνης (iPTH) συσχετίστηκε με αυξημένες πιθανότητες διάγνωσης του συνδρόμου κατά 1,15 (95% CI 1,01-1,30) και 1,00 (95% CI 1,00-1,002) αντίστοιχα. Επίσης το 84% των ασθενών με ΣΑΠ (n=129) είχαν ήπιας ή μέσης βαρύτητας συμπτωματολογία και μόλις 2,6% (n=4) την πολύ βαριά μορφή του συνδρόμου.Συμπέρασμα. Η παρούσα επιδημιολογική μελέτη κατέγραψε ότι περίπου το ένα τέταρτο του αιμοκαθαρόμενου πληθυσμού στις περιφέρειες Θεσσαλίας και Θεσσαλονίκης πάσχει από ΣΑΠ, με το σχετικό κίνδυνο να είναι αυξημένος στους ασθενείς με προϋπάρχουσα περιφερική νευροπάθεια, τις γυναίκες, τους νεότερους σε ηλικία και σ’ αυτούς με αυξημένα επίπεδα β2-μικροσφαιρίνης και iPTH. Αντίθετα, καμία αιτιολογική συσχέτιση δεν προέκυψε με τα επίπεδα της αιμοσφαιρίνης, του σιδήρου, της φερριτίνης και τα χαρακτηριστικά της αιμοκάθαρσης.