Ηθικό αδιέξοδο και επιπτώσεις του σε νοσηλευτές βαρέως πασχόντων ασθενών

Abstract

Introduction: Moral distress is the painful psychological process that arises from the person recognizing the ethically appropriate action, yet not adopting it due to certain negative factors. Aim: a) To assess levels of nursing care-related moral distress in Hellenic ICU nurses, b) to investigate the psychometric properties of the 1.Moral Distress Scale (MDS) 2. Autonomy Scale and 3. Collaboration, in a Hellenic sample (ICU, oncology departments) c) to explore potential associations with related factors. Method: Descriptive cross-sectional study of correlation comparison in a random sample of nurses (N=355) in public hospitals in Attika. A 14-items questionnaire was used (demographic, individual, professional features) as well as Corley’s Moral Distress Scale (Hamric & Blackhall 2007), Autonomy Scale (Varjus et al 2003), Collaboration and Satisfaction About Care decisions (Baggs,1994). The translation and face validity of scales were established through an expert panel. The statistical analysis was carried out with SPSS 16.0 Results: Cronbach’s alpha reliability coefficient was relatively high 0.84 for MDS, 0.86 for Autonomy Scale and 0.885 for Collaboration. Levels of moral distress were moderate (42±14), implying that respondents “often” experience morally distressing situations and that they are “quite disturbed” by them. Futile care, collaboration and issues pertaining to working with not competent colleagues were among the most distressing situations, which were associated with their intention to resign.There also detected correlations with nurse-physician collaboration (r=-0.3, p<0.001), lower correlations with job satisfaction (r=-0.157, p=0.003) and intention to resign (r=-0.297, p<0.001) supported MDS’s validity. Conclusion: Moral distress may be a factor to nurses’ low job satisfaction and quitting a nursing job. Increasing levels of collaboration with doctors could protect nurses from moral distress.

Εισαγωγή: Ηθικό αδιέξοδο ορίζεται ως η επίπονη ψυχολογική διεργασία που προκύπτει από το γεγονός ότι ενώ γνωρίζει το άτομο την ηθικά και δεοντολογικά κατάλληλη ενέργεια δεν μπορεί να την πραγματοποιήσει εξ’αιτίας κάποιων παραγόντων. Σκοπός: Η διερεύνηση του ηθικού αδιεξόδου καθώς και των επιπτώσεων του σε δείγμα ελλήνων νοσηλευτών ΜΕΘ και ΜΑΦ, καθώς και η μελέτη σχετιζόμενων με αυτό παραγόντων. Μέθοδος: Περιγραφική μελέτη συσχέτισης με συγχρονικές συγκρίσεις σε τυχαίο δείγμα νοσηλευτών (Ν=355) δημοσίων νοσοκομείων του λεκανοπεδίου Αττικής. Χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο 14 μεταβλητών (δημογραφικά, ατομικά και επαγγελματικά χαρακτηριστικά) καθώς και οι Κλίμακες α. Ηθικού Αδιεξόδου της Corley (Hamric & Blackhall 2007), β. Αυτονομίας (Varjus et al 2003) γ. Επαγγελματικής Συνεργασίας (Baggs 1994). Η μετάφραση και ο έλεγχος εγκυρότητας των Κλιμάκων πραγματοποιήθηκε από ομάδα ειδικών. Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με το SPSS 16.0 Αποτελέσματα: Ο συντελεστής συσχέτισης Cronbach’s alpha ήταν αρκετά υψηλός και μετρήθηκε ως α=0.84 στην κλίμακα Ηθικού Αδιεξόδου, α=0.86 στην κλίμακα της Αυτονομίας και α=0.885 στην κλίμακα της Συνεργασίας. Τα επίπεδα του ηθικού αδιεξόδου ήταν μέτρια (42±14). Φαίνεται δηλαδή ότι οι έλληνες νοσηλευτές των Μ.Ε.Θ., βιώνουν «συχνά» δυσάρεστες καταστάσεις και είναι «αρκετά ενοχλημένοι» από αυτές. Η μάταιη θεραπεία, η συνεργασία με «μη ικανούς» συναδέλφους και η απόκρυψη της αλήθειας, αποτελούν τα περισσότερο στρεσογόνα θέματα τα οποία σχετίζονται και με την πρόθεση τους να παραιτηθούν. Διαπιστώθηκαν συσχετίσεις με τον βαθμό συνεργασίας μεταξύ νοσηλευτών-ιατρών (r=-0.3, p<0.001), καθώς και μικρότερες συσχετίσεις με την επαγγελματική ικανοποίηση των νοσηλευτών (r=-0.157, p=0.003), με την πρόθεση τους να παραιτηθούν (r=-0.297, p<0.001). Συμπέρασμα: Το ηθικό αδιέξοδο σχετίζεται με τη χαμηλή επαγγελματική ικανοποίηση των νοσηλευτών. Αύξηση του επιπέδου συνεργασίας με τους ιατρούς θα μπορούσε να προστατέψει τους νοσηλευτές από το ηθικό αδιέξοδο.