Μεταβολικοί και ορμονικοί δείκτες σε παιδιά με αποκλίνοντα σωματομετρικά χαρακτηριστικά κατά τη γέννηση (χαμηλό και υψηλό βάρος γέννησης για την ηλικία κύησης), που καθορίζουν ομάδες με κίνδυνο εμφάνισης νοσημάτων στην ενήλικο ζωή

Abstract

Low birth weight has been related with increased risk for developing obesity, diabetes, metabolic syndrome and cardiovascular disease in adulthood. Insulin resistance has also been linked to intrauterine growth retardation (IUGR). Adiponectin, the most abundant among the adipocytokines, seems to have antidiabetic, anti-atherogenic and anti-inflammatory roles. The physiological role of adiponectin is yet to be completely determined, but its reduced expression and hypoadiponectinemia have been associated with insulin resistance in animal and human studies. Leptin, which reflects the body fat mass, has been thought to play a role in the genesis of metabolic syndrome and cardiovascular disease. It is thought to be associated with insulin resistance through inhibition of insulin secretion and inversely related to adiponectin levels. Low serum IGF-1 levels are also associated with the development of cardiovascular disease and considered to reflect higher risk for insulin resistance and later appearance of diabetes mellitus. Recent research has focused on the “programming” of the adipose tissue and the insulin-like growth factors (IGFs)-axis that may occur during periods of intrauterine growth restriction, resulting in permanent changes on the metabolic profile of children born small-for-gestational age (SGA). The process of catch-up growth has been postulated to be associated with insulin resistance. There are data suggesting that low birth weight followed by early postnatal catch-up growth, could possibly be a risk factor for the development of obesity and metabolic syndrome later in life. SGA children are usually investigated as a unified group without taking into consideration the severity of their intrauterine growth restriction. Pooling the findings may hide differences of clinical significance between children with less or more severe intrauterine growth restriction (IUGR). The present study was designed to examine adiponectin and leptin levels, components of the IGF-system, insulin sensitivity, lipid profile and anthropometric markers of obesity in children born SGA, taking into consideration the severity of IUGR and the presence or absence of postnatal catch-up growth.

Το χαμηλό βάρος γέννησης έχει σχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης παχυσαρκίας, σακχαρώδη διαβήτη, μεταβολικού συνδρόμου και καρδιαγγειακής νόσου κατά την ενήλικο ζωή. Η αντίσταση στην ινσουλίνη έχει επίσης συσχετιστεί με την καθυστέρηση στην ενδομήτρια αύξηση. Η λιπονεκτίνη, μία ορμόνη του λιπώδους ιστού, φαίνεται να παρουσιάζει αντι-διαβητικό, αντι-αθηρωματικό και αντιφλεγμωνώδη ρόλο. Ο φυσιολογικός ρόλος της λιπονεκτίνης δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί πλήρως, αλλά η μειωμένη έκφρασή της και η υπολιπονεκτιναιμία έχει σχετιστεί με την εμφάνιση αντίστασης στην ινσουλίνη σε μελέτες σε ζώα και σε ανθρώπους. Η λεπτίνη, που αντικατοπτρίζει τη λιπώδη μάζα του σώματος, πιστεύεται πως έχει ρόλο στη δημιουργία του μεταβολικού συνδρόμου και της καρδιαγγειακής νόσου. Φαίνεται να σχετίζεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη μέσω αναστολής της έκκρισης ινσουλίνης και αντιστρόφως ανάλογα με τα επίπεδα λιπονεκτίνης. Χαμηλά επίπεδα του ινσουλινόμορφου αυξητικού παράγοντα-1 (IGF-1) του ορού, επίσης, συνδέονται με την ανάπτυξη καρδιαγγειακής νόσου, και θεωρείται πως αντικατοπτρίζουν υψηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση αντίστασης στην ινσουλίνη και σακχαρώδη διαβήτη. Η έρευνα τα τελευταία χρόνια εστιάζεται στον «προγραμματισμό» του λιπώδους ιστού και του άξονα των ινσουλινόμορφων αυξητικών παραγόντων (IGFs) που πιθανόν να λαμβάνει χώρα σε περιόδους καθυστέρησης της ενδομήτριας αύξησης, οδηγώντας σε μόνιμες μεταβολές στο μεταβολικό προφίλ των παιδιών γεννημένων μικρών για την ηλικία κύησης (SGA). Η διαδικασία της επιταχυνόμενης αύξησης (catch-up growth) πιθανόν να σχετίζεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη. Υπάρχουν δεδομένα που υποδηλώνουν πως το χαμηλό βάρος γέννησης ακολουθούμενο από πρώιμη επιταχυνόμενη αύξηση μετά τη γέννηση θα μπορούσε να αποτελεί παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση παχυσαρκίας και μεταβολικού συνδρόμου αργότερα στη ζωή. Τα παιδιά SGA μελετώνται κατά κανόνα ως μια ενιαία ομάδα, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η βαρύτητα της καθυστέρησης στην ενδομήτρια αύξηση. Έτσι, μπορεί να συγκαλύπτονται κλινικά σημαντικές διαφορές ανάμεσα σε παιδιά με μικρότερη ή μεγαλύτερη καθυστέρηση ενδομήτριας αύξησης. FI παρούσα μελέτη σχεδιάστηκε να εξετάσει τα επίπεδα λιπονεκτίνης και λεπτίνης, παράγοντες του άξονα των IGFs, την ινσουλινική ευασισθησία, το λιπιδαιμικό προφίλ καθώς και ανθρωπομετρικούς δείκτες παχυσαρκίας σε παιδιά γεννημένα SGA δίνοντας έμφαση στη βαρύτητα της καθυστέρησης στην ενδομήτρια αύξηση και στην εμφάνιση ή μη της διαδικασίας της επιταχυνόμενης αύξησης μεταγεννητικά.