Μαθητές <<σε κίνδυνο>> ως προς την επίδοση στην γλώσσα: κοινωνικές διαστάσεις της επίδοσης στη Δ' δημοτικού

Abstract

The main purpose of this thesis is to identify factors that correlate social starting points of students 'at risk' (cultural, economic, linguistic) with their performance in the language sequence, particularly in reading and understanding of reading texts in the official Greek educational system. It uses survey data 'literacy and school," which is part of international research (35 countries) Progress in International Reading Literacy Study (PIRLS). This thesis focuses on social and linguistic characteristics of students based on their performance in language, as revealed by the analysis made in reading skills. The purpose of this focus is to highlight those characteristics present in students who have lower levels of performance. The problem is based on two axes, which relate to school performance. A) First, the differentiation of students in the fourth grade, based on social characteristics, such as family and position in social stratification (cultural-economic families). This differentiation is screened by secondary analysis of the material in relation to specific indicators. It uses data of the same international research PIRLS, held in 2001, with the participation of Greece. The research focuses on social and linguistic characteristics of students nine to ten years old who at this age enrolled in fourth grade, based on their performance in language, as revealed by the analysis made in reading skills. Β) Second, the linguistic diversity of students in the fourth grade, compared to their performance that determines the progress of the group in the formal educational system. This differentiation is screened with a primary qualitative analysis of samples of written answers to open-ended questions that demonstrate language skills. The thesis showed that students 'at risk' in Greece, as well as internationally, have specific characteristics, such as coming from families with a low level of education among parents, having low economic backgrounds, possessing limited cultural resources, and being prone to use language with inadequate grammatical and syntactic structures. That is, factors associated with the position of risk are a combination of both social and personal characteristics.

Αντικείμενο της παρούσας διατριβής είναι ο εντοπισμός παραγόντων που συσχετίζουν την κοινωνική αφετηρία των μαθητών «σε κίνδυνο» (πολιτισμική-οικονομική-γλωσσική) με την επίδοση τους στο μάθημα της Γλώσσας και συγκεκριμένα στην ανάγνωση και κατανόηση αναγνωστικών κειμένων, μέσα στο επίσημο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Χρησιμοποιεί τα δεδομένα της έρευνας «Εγγραμματισμός και Σχολείο» και η οποία αποτελεί μέρος της διεθνούς έρευνας (35 κράτη) Progress in International Reading Literacy Study Ρ.I.R.L.S. Εστιάζει, σε κοινωνικά και γλωσσικά χαρακτηριστικά μαθητών, με βάση την επίδοση τους στη γλώσσα όπως αυτή προκύπτει από τις αναλύσεις που έγιναν σε αναγνωστικές δεξιότητες. Σκοπός αυτής της εστίασης είναι η ανάδειξη εκείνων των χαρακτηριστικών που παρουσιάζουν οι μαθητές, που έχουν τα χαμηλότερα επίπεδα επίδοσης. Η προβληματική στηρίζεται σε δυο άξονες, οι οποίοι σχετίζονται με την επίδοση στο σχολείο. α) Στη διαφοροποίηση των μαθητών της Δ’ Δημοτικού αφενός, με βάση κοινωνικά χαρακτηριστικά όπως το οικογενειακό τους περιβάλλον και τη θέση που καταλαμβάνουν στην κοινωνική στρωμάτωση (πολιτισμικό-οικονομικό επίπεδο οικογένειας). Αυτή η διαφοροποίηση ανιχνεύεται με δευτερογενείς αναλύσεις του πραγματολογικού υλικού σε σχέση με συγκεκριμένους δείκτες. Χρησιμοποιεί τα δεδομένα της ίδιας διεθνούς έρευνας PIRLS, που πραγματοποιήθηκε το 2001, με συμμετοχή και της Ελλάδας. Η έρευνα εστιάζει σε κοινωνικά και γλωσσικά χαρακτηριστικά μαθητών εννέα με δέκα ετών οι οποίοι σ' αυτήν την ηλικία φοιτούν στην Τέταρτη Δημοτικού με βάση την επίδοση τους στη γλώσσα, όπως αυτή προκύπτει από τις αναλύσεις που έγιναν σε αναγνωστικές δεξιότητες. Β) Αφετέρου, στη γλωσσική διαφοροποίηση των μαθητών της Δ’ Δημοτικού σε σχέση με την επίδοση τους η οποία καθορίζει την πορεία της ομάδας μέσα στο επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα. Αυτή η διαφοροποίηση ανιχνεύεται με πρωτογενή ποιοτική ανάλυση δειγμάτων γραπτών απαντήσεων ανοικτού τύπου, σε δεξιότητες της γλώσσας. Η διατριβή έδειξε ότι οι μαθητές «σε κίνδυνο» στην Ελλάδα όπως και διεθνώς, έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως προέρχονται από οικογένειες με χαμηλή εκπαίδευση γονέων, από χαμηλά οικονομικά στρώματα, έχουν χαμηλούς πολιτισμικούς πόρους, ο λόγος τους είναι προβλέψιμος με περιορισμένες γραμματικές και συντακτικές δομές. Δηλαδή, οι παράγοντες που σχετίζονται με τη θέση διακινδύνευσης είναι ένας συνδυασμός κοινωνικών χαρακτηριστικών και προσωπικών χαρακτηριστικών.