Η φλεγμονώδης αντίδραση του γαστρικού βλεννογόνου στη λοίμωξη με ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού πριν και μετά τη θεραπεία

Abstract

The discovery of the HP infection of gastric mucosa led to a new classification of gastritis and to a new approach to the study of cancer development in the stomach. The histologic description of changes that HP infection causes and the consequences after HP eradication seem to be significantly involved in gastric oncogenesis. In this study we tried to define the histological lesions, the immune response cells and the expression of cyclooxygenase 2 (COX-2), which are in close relation with carcinogenesis, in the Greek population. We measured the grade of chronicity and activity of gastritis, the intestinal metaplasia, the gastric atrophy and the hyperemia in relation with the number of HP. We also examined the B and T- cell populations, the number of macrophages and dendritic cells, as well as the expression of COX-2 in gastric mucosa before and after HP eradication therapy. Although not statistically significant, we found that in the first biopsy of HP positive patients: • the number of HP was in relation with the number of B-lymphocytes in gastric mucosa. In the second biopsy, after HP eradication therapy, the study showed, although not statistically significant, that: • Lymph follicles were in correlation with the number of HP. • Intestinal metaplasia was found in a greater number of patients and was of higher grade, independently of the presence of the HP. • Atrophy was greater in patients with no HP in gastric mucosa. • Macrophages were present in greater number when HP eradication therapy was unsuccessful. • In total nearly 80% of patients expressed moderate and significant COX-2 in both biopsies, regardless of the presence of HP. Statistically significant findings were: - Women had gastritis in 69.2% of the cases in contrast to 34% in men, and male patients had duodenal ulcer in 35% of the cases in contrast to 12.8% of the cases of the female patients, - There was a relation between the number of HP and the grade of inflammatory activity. - In 89.3% of the patients chronic inflammation was still present, - Patients who had successful HP eradication therapy had mild or no chronic inflammation in gastric mucosa, while those that were still HP positive had severe or moderate chronic gastritis, - The activity of inflammation was zero in 82.4% of the patients that became HP negative and was reduced in patients that remained HP positive. - The number of B lymphocytes was higher if eradication therapy was unsuccessful. - COX-2 was significantly expressed when there was moderate intestinal metaplasia and that COX-2 was mild or moderate when the intestinal metaplasia was mild. - COX-2 was significantly expressed in moderate gastric atrophy and mildly expressed in the absence of atrophy, - As the chronicity of inflammation got higher, the relative risk of higher COX-2 expression in the first biopsy was two times greater, - As the number of macrophages got higher, the relative risk of higher COX-2 expression was 2.3 times greater, - The relative risk of higher COX-2 expression was nearly twice as high in the second biopsy when the chronicity of inflammation was higher, independently of the eradication or not of HP. - The relative risk of COX-2 expression was 2.5 times higher when HP was not eradicated in comparison with those that were HP negative. These findings indicate that HP activates immune mechanisms in gastric mucosa and is the cause of overexpression of COX-2. If these mechanisms remain active, they may trigger carcinogenesis.

Η ανακάλυψη του Ελικοβακτηριδίου του πυλωρού μετά από παλινωδίες και αμφισβητήσεις, αποτέλεσε αφετηρία για τη νέα ταξινόμηση των γαστριτίδων και τη διαφορετική προσέγγιση της καρκινογένεσης του στομάχου. Ο ακριβής προσδιορισμός των αλλαγών που επιφέρει η λοίμωξη από HP στο βλεννογόνο του στομάχου άμεσα, αλλά και οι επιπτώσεις του μελλοντικά, ακόμη και μετά την εκρίζωσή του, φαίνεται ότι είναι σημαντικές στην οδό της γαστρικής νεοπλασίας. Στην παρούσα μελέτη συμπεριελήφθησαν 93 ασθενείς με συμπτώματα δυσπεψίας, επιγαστρικού άλγους, μέλαινες κενώσεις ή ιστορικό πεπτικού έλκους και μετά από ενδοσκοπικό έλεγχο και λήψη βιοψιών αποδείχθηκε η παρουσία Ελικοβακτηριδίου του πυλωρού στο γαστρικό βλεννογόνο. Ακολούθησε θεραπεία εκρίζωσης με τριπλή φαρμακευτική αγωγή και στη συνέχεια δεύτερη ενδοσκόπηση, λήψη βιοψιών και ιστολογική εξέταση για την εκτίμηση των αλλαγών. Εκτιμήθηκαν ο βαθμός της χρόνιας φλεγμονής και της ενεργού δραστηριότητας της φλεγμονής, η εντερική μεταπλασία, η ατροφία και υπεραιμία πριν και μετά τη θεραπεία εκρίζωσης και συσχετίστηκαν με τον αριθμό των Ελικοβακτηριδίων του πυλωρού. Ανάλογη συσχέτιση έγινε με τα φλεγμονώδη κύτταρα στα οποία συμπεριελήφθησαν οι Β και Τ λεμφοκυτταρικοί πληθυσμοί, τα μακροφάγα και τα ανοσοπαρουσιαστικά κύτταρα και δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην έκφραση του ενζύμου κυκλοοξυγενάση 2 στις αρχικές βιοψίες και σε αυτές που ακολούθησαν τη θεραπευτική αγωγή. Παρατηρήθηκε στην πρώτη βιοψία, χωρίς να υπάρχει στατιστική σημαντικότητα, ότι: • Συμβαδίζει η διαβάθμιση του αριθμού των HP με τον αριθμό Β λεμφοκυττάρων. Στη δεύτερη βιοψία προέκυψε χωρίς στατιστική σημαντικότητα ότι: • Τα λεμφοζίδια είναι ανάλογα του αριθμού των HP. • Η εντερική μεταπλασία παρατηρείται σε μεγαλύτερο αριθμό ασθενών και αυξάνεται σε βαθμίδα, ακόμα και μετά από εκρίζωσή. • Η ατροφία είναι ποσοστιαία μεγαλύτερη στους ασθενείς που εκριζώθηκε το HP και σε δύο από αυτούς εμφανίζεται σημαντική. • Τα μακροφάγα είναι περισσότερα στους ασθενείς που δεν εκριζώθηκε το HP. • Το σύνολο των ασθενών που εξέφρασαν την COX-2 ως μέτρια και σημαντική είναι περίπου 80%, τόσο στην πρώτη, όσο και στην δεύτερη βιοψία και παρέμεινε ίδιο στις δύο βιοψίες ανεξαρτήτως επιτυχούς ή όχι θεραπείας εκρίζωσης. Τα στατιστικά σημαντικά στοιχεία που προέκυψαν από την ανάλυση των αποτελεσμάτων είναι τα εξής: - Σημαντική διαφοροποίηση στον επιπολασμό ανάμεσα στο φύλο με μεγαλύτερο ποσοστό γαστρίτιδας στις γυναίκες 69,2% έναντι 34% των αντρών και μεγαλύτερο ποσοστό έλκους βολβού στους άντρες 35,8% έναντι 12,8% των γυναικών. - Συσχέτιση του αριθμού των HP στο γαστρικό βλεννογόνο και του βαθμού ενεργού δραστηριότητας της φλεγμονής. - Μετά από επιτυχή θεραπεία εκρίζωσης παραμένει χρόνια φλεγμονή σε ποσοστό 89,3%, ασχέτως βαθμού. - Μετά από ανεπιτυχή θεραπεία εκρίζωσης ο βαθμός της χρόνιας φλεγμονής είναι κυρίως μέτριος και σημαντικός (66,7%), ενώ σε όσους εκριζώθηκαν τα HP παρατηρείται κυρίως ήπια χρόνια φλεγμονή. - Μηδενίζεται η ενεργός δραστηριότητα της φλεγμονής σε 82,4% μετά την εκρίζωση, ενώ επί παραμονής του μικροοργανισμού μετατοπίζεται σε μικρότερη βαθμίδα. - Η παρουσία των Β λεμφοκυττάρων είναι σημαντικά μεγαλύτερη επί ανεπιτυχούς θεραπείας εκρίζωσης. - Στη μέτρια εντερική μεταπλασία προεξάρχει η σημαντική έκφραση της COX-2, ενώ στην ήπια εντερική μεταπλασία η έκφραση της COX-2 είναι ήπια έως μέτρια και υποδεκαπλάσια σημαντική. - Σε μέτρια ατροφία εκφράζεται έντονα η COX-2, ενώ επί απουσίας ατροφίας παρατηρείται ήπια έκφραση της COX-2. - Αυξανόμενης της χρόνιας φλεγμονής η σχετική πιθανότητα της αύξησης της έκφρασης της COX-2 στην αρχική (πρώτη) βιοψία είναι διπλάσια. - Αυξανόμενης της παρουσίας μακροφάγων η σχετική πιθανότητα αύξησης της COX-2 στην πρώτη βιοψία είναι 2,3 φορές μεγαλύτερη. - Στη δεύτερη βιοψία αυξανομένης της χρόνιας φλεγμονής, ανεξαρτήτως παραμονής ή εκρίζωσης του HP, η σχετική πιθανότητα της αύξησης της έκφρασης της COX-2 είναι περίπου διπλάσια. - Η έκφραση της COX-2 εάν παραμείνει το HP παρουσιάζει σχετική πιθανότητα να είναι 2,5 φορές μεγαλύτερη από ό,τι στην εκρίζωση. Συμπερασματικά φαίνεται ότι οι κυτταρικοί πληθυσμοί της φλεγμονής και η έκφραση της κυκλοοξυγενάσης 2 επηρεάζονται κατά την HP γαστρίτιδα και συμμετέχουν στη διαμόρφωση του υποστρώματος που δύναται να δράσει ευοδωτικά στη γαστρική καρκινογένεση, είτε μέσω της αναστολής ελέγχου του κυτταρικού πολλαπλασιασμού, επιθηλιακών και λεμφοκυτταρικών στοιχείων, είτε μέσω της οδού της εντερικής μεταπλασίας και ατροφίας.