Η πληροφοριακή παιδεία στην ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση: διερεύνηση των αντιλήψεων των φοιτητών

Abstract

The exploration of students’ perceptions aims at describing analytically the concept of “Information Literacy”, as it is conceived in the context of Greek higher education. The understanding of the different ways of experiencing information seeking, evaluation and use, as well as, the identification of factors affecting the development of information skills in higher education, are considered as the main objective of this dissertation. This objective was attempted to be achieved through a mixed research plan of two methodological approaches. Firstly, through the descriptive presentation of experience in information seeking and use at school (survey questionnaire completed during entrance semester 2007-2008 by a representative sample -620 students- of the Panteion University’s freshmen population). Secondly, through the exploration of students’ conceptions about their relationship with information while studying at the university (phenomenographical interviews conducted in two phases -face to face interviews and e-mail interviews- at a randomly chosen sample of 47 students of all academic departments, March 2009 to July 2010). In the research results, the categories of description of varying conceptions that students experienced empirically in the two years time, the varying meaning structures and the structural relations among them are included. The analysis of the varying structures of awareness is also included. Conclusively, these results could be exploited for the purpose of strengthening the mechanism of learning, through the evaluation of learning outcomes of curriculum. The reform of its content, in order to support the identified deficiencies according to the information needs and the conceptions which were depicted in context, was the ultimate goal of this study. Finally, the cultivation of efficient information practices within the university was conceived by students to be reached through the integration of information literacy into the educational process.

Η διερεύνηση των αντιλήψεων των φοιτητών αποσκοπεί στην αναλυτική περιγραφή της έννοιας: «πληροφοριακή παιδεία», όπως αυτή γίνεται αντιληπτή στο πλαίσιο της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η κατανόηση των διαφορετικών τρόπων που οι φοιτητές βιώνουν εμπειρικά τη σχέση τους με την αναζήτηση, αξιολόγηση και χρήση των πληροφοριών, καθώς και η ανάδειξη των παραγόντων που επηρεάζουν την ανάπτυξη πληροφοριακών δεξιοτήτων αποτέλεσε το αντικείμενο της έρευνας. Υιοθετήθηκε ένα μικτό ερευνητικό σχέδιο, δύο μεθόδων. Με την πρώτη μέθοδο, επιδιώχθηκε η περιγραφική παρουσίαση της εμπειρίας στην αναζήτηση και χρήση πληροφοριών στο σχολείο (ποσοτική διερεύνηση με χρήση ερωτηματολογίου σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 620 φοιτητών, εισαχθέντων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο το ακαδημαϊκό έτος 2007-8). Με τη δεύτερη μέθοδο, επιδιώχθηκε η διερεύνηση της διαφοροποίησης των αντιλήψεων των φοιτητών κατά τη διάρκεια της φοίτησης στο πανεπιστήμιο (ποιοτική φαινομενογραφική έρευνα δε δύο φάσεις, μέσω ατομικών συνεντεύξεων σε 47 τυχαία επιλεγμένους ενεργούς φοιτητές από όλα τα τμήματα του ίδιου Πανεπιστημίου, και μέσω επικοινωνίας με τη χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, Μάρτιος 2009-Ιούλιος 2010). Στα αποτελέσματα της έρευνας, περιλαμβάνονται οι κατηγορίες περιγραφής των διαφορετικών αντιλήψεων, η μεταξύ τους συσχέτιση, αλλά και η συσχέτισή τους με τις έννοιες που τέθηκαν από τους ίδιους. Περιλαμβάνεται επίσης, η ανάλυση των επιπέδων επίγνωσης που διαμορφώνουν οι φοιτητές ως προς την σχέση τους με την πληροφορία. Συμπερασματικά, εκτιμάται ότι τα αποτελέσματα αυτά μπορούν να αξιοποιηθούν για την ενίσχυση του μηχανισμού μάθησης δια μέσου της αξιολόγησης των μαθησιακών στόχων που υποστηρίζουν τα προγράμματα σπουδών. Η αναμόρφωση του περιεχομένου τους με σκοπό την κάλυψη των διαπιστωμένων ανεπαρκειών, σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες των φοιτητών και τις αντιλήψεις που αναπτύσσονται εντός του εκπαιδευτικού πλαισίου, αποτελεί απώτερο σκοπό της έρευνας αυτής. Τέλος, η καλλιέργεια αποδοτικών πρακτικών πληροφόρησης γίνεται αντιληπτή από τους φοιτητές ως επιδίωξη που επιτυγχάνεται με την ένταξη της πληροφοριακής παιδείας στην εκπαιδευτική διαδικασία.