Διαγνωστική προσέγγιση με ορμονικές δοκιμασίες και FNA όρχεων σε άνδρες με γνωστά αίτια υπογονιμότητας

Abstract

The aim of the study was to explore the value of inhibin β and testicular FNA in the clinical investigation of men with known causes of subfertility. This was a prospective, controlled study that took place in the Unit of Reproduction of Endocrinology, 1st Department of Obstetrics & Gynecology, Aristotle University of Thessalonica, Greece. From 2002 to 2006, 153 subfertile men were seen in the unit and 31 men with recent proven fecundity served as the control group. All the participants had full clinical and laboratory clerking (including anamnesis, secondary sex characteristics examination, testicular volume, sperm analysis, serum FSH, LH, testosterone, prolactin, and inhibin β measurements). All the subfertile men underwent testicular FNA; liquid phase cytology and Meng classification was used for biopsy interpretation. A subpopulation of 59 men (52 patients and 7 controls) underwent EFSERT test, which included administration of 300 IU rhFSH and inhibin β measurements after 24hrs and 48 hrs. SPSS 10.0 was used for statistical analysis and ROC curves were built where it was appropriate. The following causes of subfertility occurred in our study: ΙΝΟΑ (45,4%), varicocele (16,2%), cryptorchodism (12,3%), acquired obstructive azoospermia (7,1%), CBAVD (5,2%), Kallman’s syndrome (2,6%), Klinefelter’s syndrome (2,6%), 46ΧΧ male syndrome (1,9%) and other rare causes. The cytological results were as following: normal spermatogenesis (13,8%), moderate hypospermatogenesis (18,7%), severe hypospermatogenesis (20,1%), partial (0,6%) and complete (17,3%) maturation arrest, Sertoli cell only syndrome (22,9%) and insuffient sample (6,2%). Inhibin β levels were statistically significantly higher in the control group compared to patients with INOA, varicocele and cryptorchidism. Inhibin β levels were statistically significantly higher in men with obstructive azoospermia (both acquired and congenital) compared to patients with INOA, varicocele and cryptorchidism. Inhibin β levels were statistically significantly higher in patients with normal spermatogenesis and moderate hypospermatogenesis compared to patients with severe hypospermatogenesis, complete maturation arrest and Sertoli cell only syndrome. ROC curves suggested that inhibin β had equal diagnostic performance predicting sperm retrieval during FNA compared to FSH and inhibin β/FSH ratio all over the study population, as well as in the INOA and the varicocele subgroups. EFSERT test did not reveal any statistically significant response to inhibin β levels. In conclusion, inhibin β is very useful in the clinical setting. Inihibin β assists in the evaluation of Sertoli cells and in the description of spermatogenesis status. Combined with FNA, inhibin β can reliably help to set an accurate andrological office diagnosis, and to predict the sperm retrieval in subsequent ART.

Σκοπός της μελέτης ήταν ο προσδιορισμός της χρησιμότητας των ορμονικών δοκιμασιών της FNA όρχεων στη διερεύνηση υπογόνιμων ανδρών με γνωστά αίτια υπογονιμότητας. Πρόκειται για μια προοπτική μελέτη, ελεγχόμενη με ομάδα μαρτύρων, που διεκπεραιώθηκε από τη Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής της Α΄ Μαιευτικής Γυναικολογικής Κλινικής του Α.Π.Θ. Συμμετείχαν 153 υπογόνιμοι άνδρες και 31 άνδρες με αποδεδειγμένη πρόσφατη πατρότητα ως ομάδα ελέγχου. Όλοι οι άνδρες υποβλήθηκαν σε πλήρη κλινικοεργαστηριακό έλεγχο (ιστορικό, προσδιορισμός δευτερευόντων χαρακτήρων του φύλου, μέτρηση μεγέθους όρχεων, σπερμοδιάγραμμα, προσδιορισμός FSH, LH, τεστοστερόνης, προλακτίνης, ανασταλτίνης Β ορού). Οι υπογόνιμοι άνδρες υποβλήθηκαν σε FNA όρχεων και η κυτταρολογική εξέταση έγινε με χρήση κυτταρολογίας υγρής φάσης, ενώ η ερμηνεία έγινε σύμφωνα με την ταξινόμηση κατά Meng. Υποπληθυσμοί των ασθενών (n=52) και της ομάδας μαρτύρων (n=7) υποβλήθηκαν σε EFSERT με χορήσηση 300 IU rhFSH και προσδιορισμό της ανασταλτίνης Β ορού μετά από 24 και 48 ώρες. Χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πακέτο SPSS 10.0 και όπου χρειάστηκε συγκροτήθηκαν καμπύλες ROC. Ανευρέθηκαν τα εξής αίτια υπογονιμότητας: ΙΝΟΑ (45,4%), κιρσοκήλη (16,2%), κρυψορχία (12,3%), επίκτητη αποφρακτική αζωοσπερμία (7,1%), συγγενής αγενεσία των εκφορητικών πόρων (5,2%), σύνδρομο Kallman (2,6%), σύνδρομο Klinefelter (2,6%), σύνδρομο 46,ΧΧ άρρενος (1,9%) και άλλα σπανιότερα αίτια. Προσδιορίσθηκαν οι εξής κυτταρολογικές διαγνώσεις κατά την FNA όρχεων: φυσιολογική σπερματογένεση (13,8%), μέτρια υποσπερματογένεση (18,7%), βαρεία υποσπερματογένεση (20,1%), ατελής (0,6%) και πλήρης (17,3%) διακοπή της ωρίμανσης του κυτταρικού επιθηλίου, απλασία σπερματικού επιθηλίου (22,9%) και ανεπαρκές υλικό (6,2%). Τα επίπεδα ανασταλτίνης Β ήταν στατιστικά σημαντικά υψηλότερα στην ομάδα ελέγχου (116±53 pg/ml) σε σύγκριση με τους άνδρες με ΙΝΟΑ (34±26 pg/ml), κιρσοκήλη (57±30 pg/ml) και κρυψορχία (32±15 pg/ml). Επίσης, τα επίπεδα ανασταλτίνης Β στους άνδρες με αποφρακτική αζωοσπερμία (επίκτητη και συγγενής) (103±64 pg/ml) ήταν στατιστικά σημαντικά υψηλότερα σε σύγκριση με τις ομάδες των ασθενών με ΙΝΟΑ, κιρσοκήλη και κρυψορχία. Τα επίπεδα ανασταλτίνης Β στην ομάδα των ανδρών με φυσιολογική σπερματογένεση και με μέτρια υποσπερματογένεση ήταν στατιστικά σημαντικά υψηλότερα σε σύγκριση με τους άνδρες με βαρεία υποσπερματογένεση, πλήρη διακοπή της ωρίμανσης των κυττάρων της σπερματικής σειράς και απλασία σπερματικού επιθηλίου. Οι καμπύλες ROC έδειξαν ότι η ανασταλτίνη Β παρουσιάζει παραπλήσια διαγνωστική ικανότητα στην πρόβλεψη ανεύρεσης σπερματοζωαρίων κατά την FNA όρχεων σε σύγκριση με την FSH και το λόγο ανασταλτίνης Β/FSH στο σύνολο των υπογόνιμων ασθενών της μελέτης, καθώς και στις υποομάδες των ασθενών με ΙΝΟΑ και κιρσοκήλη. Η EFSERT δεν παρουσίασε στατιστικά σημαντικές μεταβολές στα επίπεδα ανασταλτίνης Β σε καμία υποομάδα του πληθυσμού της μελέτης. Συμπερασματικά, η ανασταλτίνη Β αποτελεί χρήσιμη για την κλινική ανδρολογία διαγνωστική δοκιμασία που μπορεί να βοηθήσει στην αξιολόγηση της λειτουργίας των κυττάρων Sertoli του όρχι αλλά και της ακεραιότητας της σπερματογένεσης. Σε συνδυασμό με τη FNA όρχι είναι δυνατή η επαρκής διαγνωστική προσπέλαση των υπογόνιμων ανδρών καθώς και η εκτίμηση της ανεύρεσης σπερματοζωαρίων κατά τις τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.