Η προβληματική της ισότητας και της ελευθερίας στην πολιτική και κοινωνική φιλοσοφία του John Stuart Mill

Abstract

This dissertation is an analysis of J.S.Mill’s liberalism from a materialistic point of view. That means that I take his views on political economy and on “the social question” very seriously. I analyze all the areas of his thought, which are his ideas about socialism and democracy, women liberation, and imperialism in Ireland and India. In all the above I am making an effort to understand his views on philosophical anthropology, on philosophy of history and on political economy. In other words, I attempt to disclose the philosophical roots of his social theory and of his political ideas. I believe that Mill supports the application of a lenient kind of the capitalist mode of production, which he modifies towards a more democratic version. I think that he represents, maybe the most sophisticated kind of English radicalism in his time. Unfortunately for him, his effort cannot embrace, to the extent that he could, the working class’s claims about equality and liberty. In spite of the fact, that he calls himself socialist he doesn’t commit himself to the socialist path. He thinks that the capitalist mode of production can be improved and he believes that some future version of this mode of production would be preferable to a socialistic one. He is afraid of class struggle and the only way to materialize his propositions is an ethical kind of talk. He believes that those who have the power will voluntarily consent to its relinquishment when they realise that this is the right thing to do. He is unable to propose the appropriate means for a feasible programme of a great social reform. His liberalism fails, because he didn’t understand the contradictions in it. Liberty collides with the notion of equality in his thought. The biggest contradiction in his thought is that on the one hand he supports individual autonomy, but on the other hand the philosophical roots of his social theory are ingrained in the social philosophy which is contained in the capitalist mode of production.

Η διατριβή είναι μια υλιστική ανάλυση του φιλελευθερισμού του J.S.Mill. Αυτό σημαίνει ότι λαμβάνει σοβαρά υπόψη της τις αντιλήψεις του για την πολιτική οικονομία και για το «κοινωνικό ζήτημα». Αναλύει όλα τα μέρη της σκέψης του, δηλαδή τις απόψεις του για το σοσιαλισμό και τη δημοκρατία, για την απελευθέρωση των γυναικών και για τον ιμπεριαλισμό στην Ιρλανδία και στην Ινδία. Σε όλα τα προαναφερόμενα μέρη γίνεται μια προσπάθεια να κατανοηθούν οι απόψεις του για τη φιλοσοφική ανθρωπολογία, για τη φιλοσοφία της ιστορίας και για την πολιτική οικονομία. Καταβάλλεται προσπάθεια να φανερωθούν οι φιλοσοφικές βάσεις της κοινωνικής του θεωρίας και των πολιτικών του ιδεών. Πιστεύω πως ο Mill υποστηρίζει μια πιο μετριοπαθή εφαρμογή του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, τον οποίο και τροποποιεί προς μια πιο δημοκρατική κατεύθυνση. Κατά τη γνώμη μου εκπροσωπεί ίσως την πιο εκλεπτυσμένη μορφή του αγγλικού ριζοσπαστισμού της εποχής του. Όμως, η προσπάθειά του αυτή δεν μπορεί να αφουγκραστεί, στο βαθμό που θα μπορούσε, τα αιτήματα της εργατικής τάξης για ελευθερία και ισότητα. Παρά το ότι αποκαλεί τον εαυτό του σοσιαλιστή, δεν δεσμεύεται στο σοσιαλιστικό μονοπάτι σκέψης. Πιστεύει ότι ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής μπορεί να βελτιωθεί και ότι κάποια μελλοντική εκδοχή του θα είναι προτιμητέα από τη σοσιαλιστική προοπτική. Φοβάται την ταξική πάλη και ο μόνος τρόπος να υλοποιηθούν οι προτάσεις του είναι οι ηθικές παραινέσεις. Θεωρεί πως αυτοί που έχουν την εξουσία θα παραιτηθούν από αυτήν εθελοντικά, όταν συνειδητοποιήσουν ποιο είναι το σωστό. Δεν είναι σε θέση να παράγει ένα εφικτό πρόγραμμα σημαντικής κοινωνικής μεταρρύθμισης. Ο φιλελευθερισμός του αποτυγχάνει, επειδή δεν κατανόησε τις αντιφάσεις που υπάρχουν σε αυτόν.. Η ελευθερία συγκρούεται με την ισότητα στη σκέψη του. Η μεγαλύτερη αντίφαση στη φιλοσοφία του είναι ότι από τη μια μεριά υποστηρίζει την αυτονομία του ατόμου, ενώ από την άλλη οι φιλοσοφικές βάσεις της κοινωνικής του θεωρίας είναι βαθιά ριζωμένες στην κοινωνική φιλοσοφία που ενσωματώνεται στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής