Ανάλυση κόστους ωφέλειας τηλεϊατρικής και οι επιπτώσεις της στην αποτελεσματικότητα των νοσοκομειακών μονάδων

Abstract

Medical treatment in Greece shows the accumulation of the requests for care within the big cities of the country. This occurs because the inequality of parity between the Greek medical institutions (hospitals) in terms of personnel and additionally because the inferior level of infrastructure of the peripheral hospitals. As a consequence, there is an increasing malfunction on the central hospitals whereas an insufficient utilization of production resources undergoes in the peripheral hospitals. The above together with the specific spatial arrangement of the country create the necessity of the adoption of telemedicine in the course of uninterruptive medical care for all an everywhere, and the utilization of production resources devoted in every hospital of the country. According to this perspective, there are more administrative chances for the hospitals in order to increase their productivity. Concerning the conditions for the introduction of telemedicine it should be mentioned that the necessary infrastructure is already available but the willingness for its introduction, the strategy and the organisational issues are still missing. The introduction of telemedicine should be assessed, among others, against its implications on satisfaction of the services provided from the medical institutions (hospitals). Satisfaction of the services is also expressed in terms of productivity which is the main administrative stimulus in terms of organized treatment of every kind. This is why the accurate measurement of productivity leads to the appropriate utilization of the available inputs. In this basis, it was measured the productivity of 38 medical institutions (hospitals) forming the research area of this study targeting in the introduction of telemedicine in them according to their available medical care conditions characterized today by the lack of telemedicine. The adoption of telemedicine has two targeting levels: the level of equality and the level of full utilization of its potential. The acknowledged quantitative methods used for the measurement of productivity are: a) the Assessment of the Measurement Indexes b) the Data Development Analysis and c) the Econometric Analysis. These methods were used for the assessment of productivity as well through the context of this study. The analysis of the data and the results of productivity assessment show that the introduction of telemedicine into the medical treatment system of the country amortizes the spatial allocation of the requests for care in the peripheral medical institutions (hospitals) and decreases the productivity of the medical institutions (hospitals) within the area of Attica. The last finding releases the resources assigned to the today’s overcrowded medical care systems in the area increasing the quality of the offered services in the new non-overcrowded conditions. In addition, telemedicine decreases the overall costs of medical care. The above methods of productivity measurement offer the opportunity of studying the specific reasons of under-productivity of each of the medical institutions (hospitals) included in this study. Thus, customized measures are pinpointed in order to ameliorate the levels of productivity. In other words, the sectors (production nominators) of special attention for administrative purposes are clearly shown for better medical care provisioning. Furthermore, an assessment of the marginal cost for the residual production nominators are taken that had shown a marginal cost decrease in: the medical treatment duration -measured in treatment days- on the pathological sector of treatment, the “first level” of medical treatment, and the “clinical exams” sector of medical treatment, if telemedicine was introduced. As a result, suggestions for the better utilization of the available resources are made. Finally, studying the productivity between the two alternatives (with or without the introduction of telemedicine) the policy makers of the national health system have the opportunity to define the appropriate strategy that might result in the increase of productivity of the medical institutions (hospitals) upgrading the level of services offered today.

Η νοσοκομειακή περίθαλψη στην Ελλάδα παρουσιάζει συσσώρευση των νοσηλευτικών περιστατικών στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας. Αυτό συμβαίνει λόγω της ανισοκατανομής του προσωπικού των νοσοκομείων της χώρας και λόγω των ελλείψεων στην υποδομή των νοσοκομείων της επαρχίας. Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω, παρουσιάζονται αυξημένες οι δυσλειτουργίες των Νοσοκομείων του «κέντρου», ενώ παρατηρείται ανεπαρκής αξιοποίηση των λιγοστών διατεθειμένων παραγωγικών συντελεστών για τα νοσοκομεία της επαρχίας. Όλα τα ανωτέρω, σε συνδυασμό με την γεωγραφική εικόνα της χώρας, δημιουργούν την αναγκαιότητα εισαγωγής τηλεϊατρικής με προοπτική την άμεση παροχή υγειονομικών υπηρεσιών σε όλους και την αρτιότερη αξιοποίηση των παραγωγικών συντελεστών που διατίθενται τόσο για τα Νοσοκομεία του «κέντρου» όσο και της επαρχίας. Η ανωτέρω προοπτική παρέχει περισσότερες ευκαιρίες αξιοποίησης των Δυνατοτήτων της Διοίκησης των Νοσοκομείων για αύξηση της παραγωγικότητάς τους. Αναφερόμενοι στις προϋποθέσεις για την εισαγωγή της τηλεϊατρικής πρέπει να σημειωθεί ότι η υποδομή είναι διαθέσιμη και αυτό που μένει είναι η βούληση εφαρμογής και ο σωστός προγραμματισμός και στρατηγική εφαρμογής της. Η εφαρμογή της τηλεϊατρικής, εκτός των άλλων, πρέπει να αξιολογηθεί και ως προς την επίδρασή της στην αποτελεσματικότητα των νοσοκομειακών μονάδων. Ένα μέγεθος που εκφράζει την αποτελεσματικότητα είναι και η παραγωγικότητα των νοσοκομειακών μονάδων, η οποία αποτελεί βασικό μοχλό άσκησης ορθής Διοίκησης κάθε μονάδας οποιασδήποτε δραστηριότητας. Είναι επίσης γνωστό, ότι η ορθή εκτίμηση της παραγωγικότητας εξασφαλίζει την αρτιότερη δυνατή αξιοποίηση των διατιθέμενων εκάστοτε παραγωγικών συντελεστών. Έτσι, πραγματοποιήθηκε εκτίμηση της παραγωγικότητας των 38 νοσοκομειακών μονάδων, που συνθέτουν την περιοχή μελέτης τόσο υπό καθεστώς εισαγωγής ενός συγκεκριμένου συστήματος τηλεϊατρικής όσο και υπό τις σημερινές συνθήκες παροχής νοσοκομειακής περίθαλψης, δηλαδή υπό συνθήκες παροχής νοσοκομειακής περίθαλψης χωρίς την εισαγωγή συστήματος τηλεϊατρικής. Η υιοθέτηση της εισαγωγής του συστήματος τηλεϊατρικής έγινε σε δυο επίπεδα ήτοι στο επίπεδο ισορροπίας και στο επίπεδο πλήρους αξιοποίησης των δυνατοτήτων του. Οι ποσοτικές μέθοδοι εκτίμησης της παραγωγικότητας που χρησιμοποιούνται ευρέως είναι: α) Η Εκτίμηση Δεικτών, β) Η Data Envelopment Analysis και γ) Οικονομετρική Ανάλυση. Οι μέθοδοι αυτές χρησιμοποιήθηκαν και κατά την εκτίμηση της παραγωγικότητας στην παρούσα έρευνα. Από την ανάλυση όλων των στοιχείων και από την ανάλυση των αποτελεσμάτων εκτίμησης της παραγωγικότητας προέκυψε ότι η εισαγωγή της τηλεϊατρικής στο σύστημα νοσοκομειακής περίθαλψης της χώρας συμβάλλει στην γεωγραφική ανακατανομή των ιατρικών περιστατικών και επιδρά θετικά στην παραγωγικότητα των νοσοκομειακών μονάδων στο σύνολο τους. Πιο συγκεκριμένα, με την εισαγωγή του συστήματος τηλεϊατρικής παρατηρείται αύξηση της παραγωγικότητας των νοσοκομειακών μονάδων της επαρχίας και περιορισμός της παραγωγικότητας των νοσοκομειακών μονάδων της περιφέρειας Αττικής. Ως προς το δεύτερο αυτό εύρημα υπάρχουν επιχειρήματα τα οποία υποστηρίζουν την άποψη ότι η εκφραζόμενη περιορισμένη παραγωγικότητα έχει την έννοια της δυνατότητας αποσυμφόρησης και ποιοτικής αναβάθμισης της παρεχόμενης νοσοκομειακής περίθαλψης από τις νοσοκομειακές μονάδες της περιφέρειας Αττικής. Επίσης η εισαγωγή της τηλεϊατρικής έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους. Οι ανωτέρω μέθοδοι μέτρησης της παραγωγικότητας δίνουν τη δυνατότητα διερεύνησης των αιτιών της περιορισμένης παραγωγικότητας των επιμέρους νοσοκομειακών μονάδων που συνθέτουν την περιοχή μελέτης. Έτσι δίδεται η δυνατότητα «στόχευσης» των αρμοδίων για τη λήψη των κατάλληλων μέτρων αύξησης της παραγωγικότητας. Εντοπίστηκαν, δηλαδή, οι τομείς (παραγωγικοί συντελεστές) στους οποίους θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για αποτελεσματικότερη παροχή νοσοκομειακής περίθαλψης. Επίσης έγινε εκτίμηση του οριακού κόστους των επιμέρους παραγωγικών συντελεστών και προέκυψε μείωση του οριακού κόστους του «αριθμού κλινοημερών του παθολογικού τομέα», των «εξωτερικών ιατρείων» και των «εργαστηριακών εξετάσεων» με την εισαγωγή τηλεϊατρικής. Με βάση τα ανωτέρω διατυπώθηκαν προτάσεις έτσι ώστε να γίνεται η δυνατόν καλύτερη αξιοποίηση των διατιθέμενων παραγωγικών συντελεστών. Τέλος σημειώνεται ότι η εκτίμηση της παραγωγικότητας τόσο υπό τις σημερινές συνθήκες, όσο και υπό καθεστώς συστήματος τηλεϊατρικής δίδουν τη δυνατότητα στους υπευθύνους της δημόσιας νοσοκομειακής περίθαλψης να χαράξουν πολιτική η οποία θα οδηγήσει σε αύξηση της παραγωγικότητας των νοσοκομειακών μονάδων και κατά συνέπεια σε αναβάθμιση της παρεχόμενης νοσοκομειακής περίθαλψης.