Διατροφική συμπεριφορά, αυτοεκτίμηση και στρες εξετάσεων

Abstract

Dietary behavior is a fundamental aspect of human life, affecting individuals' health and well-being on multiple levels. However, one factor directly related to nutrition is examinations. Examinations are central to people’s lives. They first appear in childhood and often continue throughout the lifespan. In Greece, the Panhellenic national exams are the first hurdle for those who choose to access or pursue higher education. The academic exams follow and continue for at least four additional years. It has been scientifically proven that this process can become distressing and challenging for some examinees, with considerable consequences on their well-being, diet, and self-esteem. More recently, the coronavirus pandemic (COVID-19) has impacted people’s lifestyles, including those who take exams, creating a dysfunctional environment for many people. Understanding the magnitude and impact of these factors is the primary aim of this study. Secondly, this research investigated the relationship between nutrition, self-esteem, stress, and examinations in high school seniors and college students. We examined how much the examinees were affected by the testing conditions before and during an exam, the impact of the latter on their eating behaviour, and how their self-esteem was affected. All the relationships were controlled for the effects of COVID-19.In this study, we conducted a comprehensive literature review based on international and Greek bibliographies, which will inform our research aims. Eating behaviour and examination stress are important subjects for research. To understand these factors in depth, we administered self-reported questionnaires to a sample of college students and students applying for higher education. The results indicate that exam preparation, performance, exercise, and sleep may influence levels of self-esteem and trait/generalized anxiety. Moreover, individuals with heightened concerns about their health during the COVID-19 pandemic exhibited higher levels of anxiety. Consumption of certain foods like chocolate, doughnuts, or sweets might correlate with higher anxiety and stress levels, though not necessarily with self-esteem. Additionally, statistically significant higher self-esteem was observed in males compared to females based on the Rosenberg Self-esteem scale. Lastly, those worried about their health during COVID-19 also expressed concerns about changing dietary habits, with sweet consumption being the only dietary habit significantly associated with fear of dietary changes. Further research in the field is deemed important, as well as proposals for resolving the analyzed issues.

Η διατροφική συμπεριφορά αποτελεί θεμελιώδη πτυχή της ανθρώπινης ζωής, επηρεάζοντας την υγεία και την ευημερία των ατόμων σε πολλαπλά επίπεδα. Ωστόσο ένας παράγοντας που σχετίζεται άμεσα με τη διατροφή είναι οι εξετάσεις. Εξετάσεις στη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου υπάρχουν σε όλα τα επίπεδα. Ξεκινάνε από την παιδική ηλικία και πολλές φορές συνεχίζονται δια βίου. Στην ελληνική κοινωνία συγκεκριμένα οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι το πρώτο σκόπελος όσων επιλέγουν να δοκιμάσουν την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Εν συνεχεία οι ακαδημαϊκές εξετάσεις συνεχίζονται για τουλάχιστον τέσσερα ακόμα χρόνια. Όλη αυτή διαδικασία μπορεί να γίνει αρκετά ψυχοφθόρα και δύσκολα διαχειρίσιμη για μερίδα των εξεταζόμενων, με επιπτώσεις στη ψυχολογία τους, τη διατροφή του, καθώς και την αυτοεκτίμησή τους, η οποία δύναται να κλονίζεται. Ένας ακόμα παράγοντας ωστόσο που άλλαξε τα δεδομένα στις ζωές των ανθρώπων, άρα και των εξεταζόμενων, είναι η πανδημία του κορονοϊού (Covid-19) η οποία έχει δημιουργήσει ένα αρκετά παθογενές περιβάλλον για μερίδα του πληθυσμού. Η κατανόηση του μεγέθους και του τύπου αυτών των προκλήσεων και προβλημάτων είναι το επίκεντρο της ερευνητικής μας προσπάθειας. Ο στόχος της παρούσας διατριβής ήταν η μελέτη -εις βάθους- της συσχέτισης διατροφής, αυτοεκτίμησης, στρες και εξετάσεων, στο επίπεδο τελειόφοιτων Λυκείου, καθώς και ακαδημαϊκών φοιτητών. Ερευνήθηκε το πόσο επηρεάζονται οι εξεταζόμενοι από τις συνθήκες των εξετάσεων πριν και κατά τη διάρκεια, τι αντίκτυπο έχουν αυτές στη διατροφική τους συμπεριφορά και πως αποτυπώνεται η αυτοεκτίμησή τους. Τα παραπάνω εξετάστηκαν και σε συνάρτηση με το φαινόμενο του κορονοϊού.Στη συγκεκριμένη μελέτη σχεδιάστηκε και πραγματοποιήθηκε εκτεταμένη βιβλιογραφική ανασκόπηση τόσο στη διεθνή όσο και στην ελληνική βιβλιογραφία η οποία θα αποτελέσει και τη βάση της έρευνας. Συγκεκριμένα το θέμα της διατροφικής συμπεριφοράς και του στρες εξετάσεων αποτελεί αντικείμενο μελέτης σε σημαντικό βαθμό. Στη συνέχεια εφαρμόστηκε πρωτογενής έρευνα σε δείγμα μαθητών υποψήφιων για εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με τη χρήση ερωτηματολογίων. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι η προετοιμασία για τις εξετάσεις, η απόδοση στη διάρκειά τους, η άσκηση και ο ύπνος μπορεί να έχουν επίδραση στα επίπεδα αυτοεκτίμησης και άγχους χαρακτήρα/ γενικευμένο άγχος. Επιπλέον τα άτομα που είχαν έντονη ανησυχία για την υγεία τους την περίοδο της πανδημίας COVID-19 είχαν και υψηλότερα επίπεδα άγχους. Η κατανάλωση ορισμένων τροφών, όπως η σοκολάτα, τα ντόνατς ή άλλα γλυκίσματα, και τα γλυκά, μπορεί να συσχετίζονται με υψηλότερα επίπεδα άγχους και στρες, άλλα όχι αυτοεκτίμηση. Επιπρόσθετα η έρευνα έδειξε ότι υπάρχει στατιστικά σημαντική μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση στους άντρες έναντι των γυναικών βάσει του δείκτη Rosenberg_Self_esteem. Τέλος όσοι ανησυχούν για την υγεία τους, ανησυχούν σε ανάλογο βαθμό και για την αλλαγή των διατροφικών τους συνηθειών κατά τη διάρκεια του COVID-19, ενώ από τις διατροφικές συνήθειες που αναλύθηκαν, μόνο η κατανάλωση γλυκών φάνηκε να σχετίζεται με το φόβο αλλαγών στις διατροφικές συνήθειες. Κρίνεται σημαντική η περαιτέρω έρευνα του πεδίου καθώς και σε επόμενο επίπεδο να υπάρξουν προτάσεις για επίλυση των ζητημάτων που αναλύθηκαν.