Η ευρωπαϊκή διαχείριση των μεικτών μεταναστευτικών ροών: συγκριτική θεώρηση με το πρότυπο μεταναστευτικής πολιτικής της Αυστραλίας

Abstract

The Common European Asylum System (CEAS) is an integral achievement of the EU, with an established evolving track from its inception to its current guise. Regardless, the culmination of the refugee and migration crises in Europe over the past decade accentuated in an emphatic way the structural weaknesses of this system, whilst demanding the reappearance of crucial discussions regarding the imposition of stricter policies for the management of migration flows. Australia, as a country with an established tradition of hosting refugees and migrants, has developed a particularly controversial practice to effectively cope with corresponding flows in its territory. At the epicentre of this approach is the transportation of those seeking international protection to collaborating countries, and the extraterritorial examination of their applications with two potential options: either remaining there (after the confirmation of their status) or moving to other countries. This policy has been receiving fierce criticism by domestic and international actors, states, institutions and organised civil society regarding its compatibility with Australia’s international legal commitments. The purpose of this research is to examine the potential implementation of a similar approach to that of Australia by the EU, to efficiently address growing mixed flows of incoming migrants. To accomplish this, an overview of the legal and institutional parameters of the CEAS will be introduced alongside its shortcomings. The examination and presentation of the corresponding Australian system will follow as well as the political premises for the management of mixed migration flows and their effectiveness. What is finally examined is the adaptability of this system to the European context whilst maintaining compatibility with the existing legal order. Furthermore, alternatives will be explored for the EU to effectively counter similar crises in the future. The analytical approach followed within this project stems from an in-depth study of Greek and international bibliography as well as primary resources. This research concludes that an effective control mechanism of mixed migration flows resembling the Australian system is possible, nevertheless questionable from a legal standpoint. It would, therefore, be unrealistic to suggest such an approach within an EU context, as the political practices would be incompatible with the principles introduced by the founding Treaties of the EU as well as the subsequent legal order. The EU ultimately ought to consider alternative pathways in the modernisation of Communal asylum system to better equip it for upcoming challenges.

Το κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου αποτελεί ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα της Ε.Ε το οποίο έχει μια μακρά πορεία σταδιακής δημιουργίας μέχρι να λάβει τη μορφή που έχει σήμερα. Ωστόσο, η κορύφωση της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης στην Ευρώπη στα μέσα της περασμένης δεκαετίας ανέδειξε με τον πλέον εμφατικό τρόπο τις δομικές αδυναμίες του και έφερε στο προσκήνιο συζητήσεις, οι οποίες καλούσαν σε λήψη αυστηρότερων πολιτικών διαχείρισης των μεικτών μεταναστευτικών ροών.Την ίδια στιγμή, η Αυστραλία, μια χώρα η οποία έχει μακρά παράδοση στην φιλοξενία προσφύγων και μεταναστών στο έδαφος της, έχει αναπτύξει μια ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη πολιτική για την αποτελεσματική αντιμετώπιση αντίστοιχων ροών προς το έδαφος της. Στο επίκεντρο αυτής βρίσκεται η μεταφορά των αιτούντων διεθνή προστασία σε τρίτα συνεργαζόμενα κράτη και η εξωεδαφική εξέταση των αιτημάτων τους με προοπτική είτε παραμονής τους εκεί μετά την αναγνώριση τους είτε μεταφοράς τους σε άλλα κράτη. Η εν λόγω πολιτική δέχεται δριμεία κριτική από εθνικούς και διεθνείς δρώντες, κράτη, οργανισμούς και την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών αναφορικά με την συμβατότητα της με τις διεθνείς νομικές δεσμεύσεις της χώρας. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της δυνατότητας εφαρμογής μιας πολιτικής αντίστοιχης με της Αυστραλίας από την Ε.Ε στα πλαίσια μιας αποτελεσματικής αντιμετώπισης των αυξημένων μεικτών ροών προς το έδαφος της. Ως εκ τούτου και προκειμένου να δοθεί η απάντηση στο ερώτημα αυτό παρουσιάζεται το νομικό και θεσμικό πλαίσιο του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου και οι παθογένειες που αυτό έχει. Ακολούθως, εξετάζεται και παρουσιάζεται το αντίστοιχο σύστημα της Αυστραλίας, οι βάσεις ανάπτυξης της πολιτικής διαχείρισης των μεικτών μεταναστευτικών ροών και η αποτελεσματικότητα αυτής. Τέλος, διερευνάται αν η πολιτική αυτή θα μπορούσε να προσαρμοστεί στο ευρωπαϊκό περιβάλλον και να είναι συμβατή με την ευρωπαϊκή έννομη τάξη καθώς και ποιες εναλλακτικές επιλογές υπάρχουν για την Ε.Ε προκειμένου να καταστεί ικανή να αντιμετωπίσει μια παρόμοια κρίση στο μέλλον. Η σχετική μεθοδολογία που χρησιμοποιείται στην παρούσα εργασία αφορά την διερεύνηση και μελέτη ελληνικής και ξενόγλωσσης βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας, καθώς και την αξιοποίηση πρωτογενών κειμένων και πηγών.Η έρευνα καταλήγει στο συμπέρασμα πως μια αποτελεσματική αλλά ωστόσο αμφιλεγόμενη ως προς τη νομιμότητα της πολιτική διαχείρισης των μεικτών μεταναστευτικών ροών στα πρότυπα της Αυστραλίας δεν θα είχε ρεαλιστική βάση εφαρμογής από την Ε.Ε. Οι ιδρυτικές συνθήκες και το ενωσιακό δίκαιο συνολικά είναι μη συμβατά με πολιτικές οι οποίες δεν αντανακλούν τις θεμελιώδεις αρχές της Ε.Ε. Ως εκ τούτου, η Ε.Ε οφείλει να στραφεί σε άλλες λύσεις εκσυγχρονισμού του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, καθιστώντας το ικανό να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις.