Συγκριτική μελέτη των φρασεολογικών μονάδων που εμπεριέχουν τα ρήματα κίνησης πηγαίνω και έρχομαι στην ισπανική και την ελληνική γλώσσα

Abstract

In the field of phraseology the term phraseological unit includes locutions and collocations as well as paremias. This work aims at studying paremias and to be more exact it focuses mainly on paremiological units - a term given according to the term phraseological unit. This work focuses on studying and analyzing the paremiological units that contain the spanish motion verbs ir and venir and the greek motion verbs go and come, respectively. The present thesis aims at identifying paremiological correspondences between the two languages, as well as offering paremiological correspondences in those cases where it was not possible to find any, via research in general and phraseological dictionaries. The present work is structured in two main parts: a) the theoretical part, where the scientific branches of phraseology and paremiology are presented and b) the practical part, which includes the collection of data, the methodology used, the presentation, the analysis of paremiological units, as well as the final conclusions. The collection of data was accomplished mainly by reviewing 18 spanish and greek monolingual and bilingual dictionaries, an extensive review which resulted in the finding of 405 paremiological units. After research in general and phraseological dictionaries, the paremiological units were located in the spanish and greek dictionaries. Thereafter, the paremiological units were searched for in dictionary entries of the motion verbs ir-venir and go-come, respectively. In order to document the paremiological units, we took the paremiological card fields we had created (lexical variants, subject, type, meaning, context, synonyms, literal and conceptual correspondence, use) into consideration. Based on the paremiological card, the relevant paremiological units were later analyzed. One of the basic conclusions we have reached is that a large number of paremiological units containing the afore-mentioned motion verbs were detected in both languages, the majority of which were detected in spanish. Last but not least, regarding the paremiological correspondences, it appears that the percentage of literal correspondence displayed by the paremiological units was much lower than the percentage of conceptual correspondence.

Στον τομέα της φρασεολογίας ο όρος φρασεολογική μονάδα συμπεριλαμβάνει τόσο τις φράσεις και λεξιλογικές συνάψεις όσο και τις παροιμίες. Η παρούσα εργασία επικεντρώνεται στη μελέτη των παροιμιών και πιο συγκεκριμένα των παροιμιολογικών μονάδων, όπως επιλέξαμε να τις ονομάσουμε κατ’αντιστοιχία του όρου φρασεολογική μονάδα. Αντικείμενο της παρούσας εργασίας αποτελεί η αντιπαραβολική μελέτη και ανάλυση των παροιμιολογικών μονάδων που περιέχουν τα ρήματα κίνησης ir και venir της ισπανικής γλώσσας και πηγαίνω και έρχομαι της ελληνικής αντίστοιχα. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι ο εντοπισμός παροιμιολογικών αντιστοιχιών ανάμεσα στις δύο γλώσσες, καθώς και η πρόταση παροιμιολογικών αντιστοιχιών, όπου δεν κατέστη δυνατή η εύρεσή τους κατά την αποδελτίωση. Η παρούσα εργασία διαρθρώνεται σε δυο κύρια μέρη: ένα θεωρητικό, στο οποίο παρουσιάζονται η φρασεολογία και η παροιμιολογία ως επιστημονικοί κλάδοι και ένα πρακτικό, το οποίο περιλαμβάνει τη συλλογή δεδομένων και τη μεθοδολογία που ακολουθήσαμε, την παρουσίαση και ανάλυση των παροιμιολογικών μονάδων, καθώς επίσης και τα συμπεράσματα. Η συλλογή των δεδομένων μας στηρίχτηκε κατά βάση στην αποδελτίωση 18 μονόγλωσσων και δίγλωσσων λεξικών της ισπανικής και ελληνικής γλώσσας από την οποία προέκυψε ένα σώμα 405 παροιμιολογικών μονάδων. Κατά την αποδελτίωση εντοπίσαμε τις παροιμιολογικές μονάδες σε καθένα από αυτά τα λεξικά για κάθε γλώσσα ξεχωριστά, αναζητώντας τις μονάδες αυτές στα λήμματα ir-venir και πηγαίνω-έρχομαι αντίστοιχα. Για την καταγραφή τους λάβαμε υπόψη τα πεδία (λεξιλογικές παραλλαγές, θέμα, είδος, σημασία, συγκείμενο, συνώνυμες, κυριολεκτική και εννοιολογική αντιστοιχία, χρήση) του παροιμιολογικού δελτίου που είχαμε δημιουργήσει βάσει του οποίου στη συνέχεια πραγματοποιήσαμε την ανάλυση των μονάδων. Ανάμεσα στα βασικά συμπεράσματα της έρευνάς μας συγκαταλέγεται το γεγονός ότι και στις δύο γλώσσες εντοπίσαμε πλήθος παροιμιολογικών μονάδων που να περιέχουν τα εν λόγω ρήματα κίνησης με τις περισσότερες να αφορούν την ισπανική γλώσσα. Τέλος, αναφορικά με τις παροιμιολογικές αντιστοιχίες προκύπτει πως το ποσοστό κυριολεκτικής αντιστοιχίας που εμφανίζουν οι μονάδες αυτές ήταν αρκετά μικρό σε σχέση με εκείνο της εννοιολογικής τους αντιστοιχίας.

En el ámbito de la fraseología el término unidad fraseológica incluye tanto las locuciones y colocaciones como también las paremias. El presente trabajo se centra en el estudio de las paremias y más concretamente de las unidades paremiológicas, como hemos optado por denominarlas en correspondencia con el término unidad fraseológica. El objeto de este trabajo es el estudio y análisis contrastivo de las unidades paremiológicas que contienen los verbos de movimiento ir y venir del español y πηγαίνω y έρχομαι del griego moderno respectivamente. El objetivo del presente estudio es detectar correspondencias paremiológicas entre las dos lenguas, así como proponer correspondencias paremiológicas cuando no se pudieron detectar. El presente trabajo se estructura en dos partes principales: una teórica, en la que se presenta la fraseología y la paremiología como disciplinas científicas, y una práctica, que incluye la recogida de datos y la metodología que seguimos, la presentación y análisis de unidades paremiológicas, así como las conclusiones. La recogida de nuestros datos se basó principalmente en el vaciado de 18 diccionarios monolingües y bilingües del español y griego moderno de los que surgió un corpus de 405 unidades paremiológicas. En el vaciado detectamos las unidades paremiológicas en cada uno de estos diccionarios para cada idioma por separado, buscando estas unidades en los lemas ir y venir y πηγαίνω y έρχομαι respectivamente. Para registrarlas tuvimos en cuenta los campos (variantes léxicas, tema, tipo, sentido, contexto, sinónimos, correspondencia literal y conceptual, uso) de la ficha paremiológica que habíamos creado a partir de la cual luego realizamos el análisis de las unidades. Entre las principales conclusiones de nuestra investigación es la identificación de una serie de unidades paremiológicas que contienen los verbos de movimiento en cuestión, la mayoría de los cuales pertenecen al español. Por último, en lo que se refiere a las correspondencias paremiológicas, se deduce que el porcentaje de correspondencia literal que presentan estas unidades fue bastante pequeño en comparación con el de su correspondencia conceptual.