La guerre des images et les images de la guerre: documentaire et art contemporain à l’ère de la nécropolitique

Abstract

"The war of images and the images of war" is a research of the new politics of visibility since the 1990s of contemporary warfares. The research extends into both the new technologies of visualization and control at distance, the independence and agency of artificial vision, as well as into the transformation of war representations brought by the Internet era. It further investigates the media and artistic strategies attempting to visualize contemporary conflicts, and through personal creations, proximity and coexistence are studied. In addition, the works we focus in this research propose a counter-visuality of war and civil reality. The question of distance (relative geography of war at a distance, perception of far-away conflicts) becomes the starting point for researching innovative artistic practises, which render explicit the new forms of invisible and often unperceived violence, through media. This thesis will present the representational techniques and limits through which contemporary art and documentary questions dominant perceptions of war, photojournalism, refugees, necropower, the right to live and the enemy. The artists examined both appropriate high-tech vision machines or they use them alternatively and rearrange their graphic outputs. This research ends with a reference on works of art that criticize the applications of technology to war and surveillance, that they question human dominance over nature and technology and they propose to reinvent our relationship with them, based on equality and mutual care.

Η έρευνα με τίτλο " Ο πόλεμος της εικόνας και οι εικόνες του πολέμου", εξετάζει τις νέες πολιτικές ορατότητας των σύγχρονων τεχνολογικών πολέμων (high-tech warfare) από το 1990 κι έπειτα. Η έρευνα εκτείνεται στην μελέτη και ανάλυση τόσο των νέων τεχνολογιών όρασης και ελέγχου εξ αποστάσεως όσο και στις πολιτικές αναπαράστασης και οπτικής αναμετάδοσης των σύγχρονων πολέμων στην εποχή της ψηφιακής εικόνας. Η έννοια της απόστασης (war at distance), αποτελεί σημείο εκκίνησης για να μελετηθούν οι μιντιακές και καλλιτεχνικές στρατηγικές που αναπτύσσονται για να αναπαραστήσουν τους σύγχρονους πολέμους. Mέσα από την ανάλυση προσωπικών δημιουργιών, έργων σύγχρονης τέχνης και ντοκιμαντέρ, η έρευνα εξετάζει νέες μορφές θέασης και αναπαράστασης που αναδεικνύουν την σημασία της συνύπαρξης και της εγγύτητας. Η έρευνα εστιάζει στις τεχνικές αναπαράστασης με τις οποίες έργα συγχρονης τέχνης και ντοκιμαντέρ οικιοποιούνται την τεχνολογία πολέμου για να αμφισβητήσουν κυριαρχες αντιλήψεις για τον πόλεμο, το φωτορεπορτάζ, τους πρόσφυγες, την νεκροεξουσία, το δικαίωμα στην ζωή. Την ίδια στιγμή η έρευνα εξτάζει τα όρια και τους περιορισμούς αυτής της επιλογής από καλλιτέχνες όπως ο Harun Farocki, Trevor Paglen, James Bridle και Richard Mosse. Τα έργα αυτών των καλλιτεχνών, γίνονται αφορμή για να αναλυθούν καλλιτεχνικές πρακτικές που φωτίζουν μορφές ελέγχου και εξουσίας που μέχρι τώρα παρέμεναν αθέατες λόγων των ανθρώπινων αισθητηριακών περιορισμών ή λόγω των τεχνικών περιορισμών των κινηματογραφικών μας δυνατοτήτων. Τέλος, στα πλαίσια αυτής της κριτικής, αναλύονται καλλιτεχνικές πρακτικές που θέτουν στο επικεντρο την σχέση τεχνολογίας και εξουσίας, αναζητώντας νέες διεξόδους ισότιμης συνύπαρξης διαφορετικών μορφών ευφυίας. Μέσα από τα έργα των Warren Neidich, Stephane Degoutin και Gwenola Wagon εξετάζονται καλλιτεχνικές πρακτικές που προτείνονται νέες μορφές συνύπαρξης μεταξύ ζωικής, τεχνικής και ανθρώπινης νοημοσυνης, σε μια ισότιμη βάση αμοιβαίας φροντιδας.

"La guerre des images et les images de guerre", est une recherche sur les nouvelles politiques de visibilité des guerres contemporaines depuis les années 1990. Cette recherche s’étend à la fois sur les technologies de visualisation et de contrôle à distance, sur l’agentivité et l’indépendance de la vision artificielle, sur les changements de la représentation de guerre apportés par l’ère Internet. Il s’intéresse également aux stratégies médiatiques et artistiques pour visualiser les conflits contemporains, et à travers des créations personnelles, il est étudié la proximité et la coexistence. De plus, les œuvres examinées dans cette recherche proposer une contre-visualité sur la réalité guerrière et civile. La question de la distance (la géographie relative des guerres à distance, la représentation des conflits éloignés), devient le point de départ pour chercher des pratiques artistiques qui examinent la façon dont se manifeste une violence invisible et souvent inaperçue par les biais médiatiques. Nous observerons les techniques de représentation à travers lesquelles les pratiques documentaires ont remis en question les perceptions dominantes de la guerre, du photojournalisme, des réfugiés, du nécropouvoir, du droit à la vie et de l’ennemi. Les artistes examinés à la fois approprient les machines de vision sophistiquées où, ils utilisent les sorties graphiques des machines de vision pour un réagencement et une usage alternative de celle-ci. Cette recherche s’achève avec l’analyse des œuvres qui critiquent les applications de la technologie à la guerre et à la surveillance, ils remettent en question la dominance humaine sur la nature et la technologie et ils proposent de réinventer notre relation avec elles, fondé sur l’égalité et sur le soin mutuel.