Η σχέση μεταξύ της οικονομικής ένδειας και των προσωπικών στόχων για το μέλλον με την ψυχική υγεία και την προσαρμογή των εφήβων: μια διαχρονική μελέτη

Abstract

The purpose of this study was to examine the relationship between family economic hardship and youth’s mastery and performance goals, on the one hand, and their mental health and school adjustment, on the other, both cross-sectionally and longitudinally. The study was conducted through a developmental psychopathology and resilience perspective. The key questions addressed were, first, whether family economic hardship is a risk factor for youth’s mental health and school adjustment, and, second, whether their mastery and performance goals are promotive and/or protective for their mental health and school adjustment in the context of economic hardship. Participants were 1,252 nonimmigrant and immigrant adolescents (Mean age: 12,71 years). They were enrolled in public middle schools and were in Grade 1 at wave 1 of the study and in Grade 3 at wave 2 of the study. Economic hardship was assessed with the Economic Hardship Questionnaire (Lempers et al., 1989) and goals were assessed with the Goal Orientations and Motivational Beliefs Scale (Niemivirta, 2002). Mental health was assessed through (a) Rosenberg’s Self-Esteem Scale (Rosenberg, 1965), (b) Salokangas and colleagues’ Depression Scale (Salokangas et al., 1995) and (c) Goodman and colleagues’ emotional symptoms scale of the Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ, Goodman et al., 1998)]. School adjustment was assessed (a) through youth’s grade point average (grades were retrieved from school records) and (b) through their teacher-rated conduct. Family economic hardship was a risk factor for all three mental health indices and for their academic achievement, but not for their teacher-rated conduct. Mastery-intrinsic goals promoted youth’s self-esteem, the absence of depressive symptoms and their academic achievement. Mastery-extrinsic goals promoted their self-esteem and academic achievement. Performance-approach goals were risk factors for symptoms of depression, for emotional symptoms, as well as for academic achievement. Performance-avoidance goals were risk factors for all three mental health indicators and for academic achievement. Practical implications of the results are discussed.

Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να εξετάσει τη σχέση μεταξύ της οικονομικής δυσπραγίας της οικογένειας και των στόχων μάθησης και επίδοσης με την ψυχική υγεία και τη σχολική προσαρμογή των εφήβων, συγχρονικά και διαχρονικά, μέσα από το εννοιολογικό πλαίσιο της αναπτυξιακής ψυχοπαθολογίας και της ψυχικής ανθεκτικότητας. Τα βασικά ερωτήματα είναι αν η οικονομική δυσπραγία συνιστά παράγοντα επικινδυνότητας για την ψυχική υγεία και την προσαρμογή και αν οι στόχοι μάθησης και επίδοσης αποτελούν προωθητικούς ή/και προστατευτικούς παράγοντες για την ψυχική υγεία και την προσαρμογή των εφήβων σε συνθήκες οικονομικής δυσπραγίας. Οι συμμετέχοντες ήταν 1.252 έφηβοι – γηγενείς και έφηβοι με μεταναστευτικό υπόβαθρο – οι οποίοι έλαβαν μέρος στην έρευνα, κατά τη φοίτησή τους στην Α' και Γ' τάξη του Γυμνασίου (φάση 1 και 2 της μελέτης αντιστοίχως). Η οικονομική δυσπραγία της οικογένειας αξιολογήθηκε με το Economic Hardship Questionnaire (Lempers et al., 1989) και οι στόχοι με την Goal Orientations and Motivational Beliefs Scale (Niemivirta, 2002). Η ψυχική υγεία αξιολογήθηκε μέσω της αυτοεκτίμησης [Rosenberg Self-Esteem Scale (Rosenberg, 1965)], της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας [Depression Scale (Salokangas et al., 1995)] και των συμπτωμάτων συναισθήματος [Strengths and Difficulties Questionnaire (Goodman et al., 1998)], ενώ η προσαρμογή μέσω της ακαδημαϊκής επίδοσης (σχολικά αρχεία) και της διαγωγής (αναφορές εκπαιδευτικών). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η οικονομική δυσπραγία της οικογένειας αποτελεί παράγοντα επικινδυνότητας για όλους τους δείκτες ψυχικής υγείας και την ακαδημαϊκή επίδοση. Ο ενδογενής στόχος μάθησης αποτελεί προωθητικό παράγοντα για την αυτοεκτίμηση, την απουσία καταθλιπτικής συμπτωματολογίας και την ακαδημαϊκή επίδοση, ενώ ο εξωγενής στόχος μάθησης για την αυτοεκτίμηση και την ακαδημαϊκή επίδοση. Ο στόχος επίδοσης-προσέγγισης αποτελεί παράγοντα επικινδυνότητας για την κατάθλιψη, τα συμπτώματα συναισθήματος και την ακαδημαϊκή επίδοση, ενώ ο στόχος επίδοσης-αποφυγής για όλους τους δείκτες ψυχικής υγείας και την ακαδημαϊκή επίδοση. Μεταξύ άλλων, συζητούνται και κάποιες από τις πρακτικές εφαρμογές των αποτελεσμάτων.