Ετερότητα, διαπολιτισμική εκπαίδευση και τηλεοπτικά διαφημιστικά μηνύματα: εξέταση των παραγόντων ενδυνάμωσης της δεξιότητας πρόσληψης των τηλεοπτικών διαφημιστικών μηνυμάτων των μαθητών γυμνασίου αλβανικής καταγωγής

Abstract

This dissertation explores the effect on the perception skill of television advertising messages of students of Albanian origin attending high school. More specifically, based on empirical data gathered from our research with Albanian students in the centre of Athens, the research investigates whether the strengthening of this skill is improved or hindered by factors related to the theoretical model of intercultural education, which emphasizes the cultivation of citizenship, the content of the educational material and especially the textbooks of Modern Greek Language regarding television commercials at the educational level of secondary school and the cultural code of the pupils, which results either from their personal contact with television commercials or from the habits and preferences of their parents towards these commercials.As a theoretical starting point, the model of intercultural education was adopted, which emphasizes the cultivation of citizenship in modern multicultural societies and was applied in the lesson of Modern Greek Language in the context of our educational intervention with students of Albanian origin of the 21st high school of Athens during the 2021-2022 school year. Our research approach is qualitative and the type of research we are undertaking draws on both case study and action research. Therefore, through the use of qualitative methodological tools such as individual structured interviews and participatory observation, as well as through the review of the content of the the textbooks of Modern Greek Language regarding the TV commercials, and through our teaching intervention in the context of our action research, highlights the dynamic interaction of factors that act as inhibitors or promoters in strengthening this skill in the students under consideration. The utilization of the theoretical background of the intercultural approach, which emphasizes the cultivation of citizenship, in the context of our teaching intervention, combined with the processing of the data collected during our research, focuses on the difficulties that a student faces regarding the reception of TV commercial messages in a critical way, as well as solving them by strengthening the knowledge and skills already possessed.As the research revealed, the improvement of the reception skill of the TV commercials of students of Albanian origin depends on the teaching intervention, which is based on the intercultural approach adopted by the model of citizenship, since it contributes to the cultivation of critical thinking, leading the students not only to change their way of thinking and acting, but also to develop reflections on what is happening around them and within them, so that they can deal with the issue of television advertising messages in a critical and rational way. At the same time, the content of the textbooks of Modern Greek Language regarding advertising messages, especially television messages, avoiding the incomplete, fragmentary and superficial reference to this subject in their content contribute to the strengthening of this skill. Finally, an important parameter in the empowerment of this skill of students is the cultural code of students and the consequent influence of their parents through their habits and preferences towards these messages. The improvement of the content of the language teaching material, the pedagogical mediation of parents and the intervention based on intercultural education with emphasis on citizenship contribute to the strengthening of the reception of the advertising messages of students in a critical way, with the ultimate goal of creating critically thinking and democratic citizens in the modern Greek multicultural society.

Η διατριβή αυτή εξετάζει την επίδραση που ασκείται στη δεξιότητα πρόσληψης των τηλεοπτικών διαφημιστικών μηνυμάτων των μαθητών αλβανικής προέλευσης, οι οποίοι φοιτούν στο Γυμνάσιο. Πιο συγκεκριμένα, με βάση εμπειρικά δεδομένα, τα οποία προέκυψαν από την ερευνά μας σε Αλβανούς μαθητές στο κέντρο της Αθήνας, διερευνάται κατά πόσο η ενδυνάμωση της εν λόγω δεξιότητας βελτιώνεται ή παρεμποδίζεται από παράγοντες, οι οποίοι σχετίζονται με το θεωρητικό μοντέλο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης που στηρίζεται στην αγωγή του πολίτη, το περιεχόμενο του εκπαιδευτικού υλικού και δη των σχολικών εγχειριδίων της Νεοελληνικής Γλώσσας αναφορικά με τα τηλεοπτικά διαφημιστικά μηνύματα στην εν λόγω εκπαιδευτική βαθμίδα και τον πολιτισμικό κώδικα των μαθητών, ο οποίος απορρέει είτε από την προσωπική επαφή των ίδιων με τα τηλεοπτικά διαφημιστικά μηνύματα είτε με τις συνήθειες και τις προτιμήσεις των γονέων τους απέναντι στα συγκεκριμένα μηνύματα.Ως θεωρητική αφετηρία υιοθετήθηκε το μοντέλο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, το οποίο δίνει έμφαση στην καλλιέργεια της ιδιότητας του πολίτη στις σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες και εφαρμόστηκε στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής παρέμβασής μας σε μαθητές αλβανικής καταγωγής του 21ου Γυμνασίου Αθηνών κατά το σχολικό έτος 2021-2022. Η ερευνητική προσέγγισή μας είναι ποιοτική και το είδος της έρευνάς μας αντλεί στοιχεία, αφενός, από τη μελέτη περίπτωσης και, αφετέρου, από την έρευνα δράσης. Συνεπώς, τόσο μέσα από τη χρήση των ποιοτικών μεθοδολογικών εργαλείων και δη των ατομικών δομημένων συνεντεύξεων και της συμμετοχικής παρατήρησης όσο και μέσω της επισκόπησης του περιεχομένου των σχολικών εγχειριδίων της Νεοελληνικής Γλώσσας αναφορικά με τα τηλεοπτικά διαφημιστικά μηνύματα, καθώς και μέσω της διδακτικής παρέμβασής μας στο πλαίσιο της έρευνας δράσης μας, αναδεικνύεται η δυναμική αλληλεπίδραση των παραγόντων που λειτουργούν ανασχετικά ή προωθητικά στην ενδυνάμωση της εν λόγω δεξιότητας των υπό εξέταση μαθητών. Η αξιοποίηση του θεωρητικού υποβάθρου της διαπολιτισμικής προσέγγισης, το οποίο δίνει έμφαση στην καλλιέργεια της ιδιότητας του πολίτη, στο πλαίσιο της διδακτικής παρέμβασής μας σε συνδυασμό με την επεξεργασία των δεδομένων που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια της έρευνάς μας εστιάζουν στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας μαθητής αναφορικά με την πρόσληψη των τηλεοπτικών διαφημιστικών μηνυμάτων με κριτικό τρόπο, καθώς και στην επίλυση αυτών μέσω της ενίσχυσης των γνώσεων και των ικανοτήτων, που, ήδη, κατέχει.Όπως αναδείχθηκε από την έρευνα, η βελτίωση της δεξιότητας πρόσληψης των τηλεοπτικών διαφημιστικών μηνυμάτων των μαθητών αλβανικής καταγωγής εξαρτάται από τη διδακτική παρέμβαση, η οποία στηρίζεται στη διαπολιτισμική προσέγγιση που υιοθετεί το μοντέλο της ιδιότητας του πολίτη, εφόσον συμβάλλει στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης, οδηγώντας τους υπό εξέταση μαθητές όχι μόνο στην αλλαγή του τρόπου σκέψης και δράσης τους, αλλά και στην ανάπτυξη προβληματισμών σχετικά με το τι συμβαίνει γύρω τους και μέσα τους, ώστε να αντιμετωπίζουν με κριτικό και ορθολογικό τρόπο το θέμα των τηλεοπτικών διαφημιστικών μηνυμάτων. Παράλληλα, στην ενίσχυση της εν λόγω δεξιότητας συντελεί το περιεχόμενο των σχολικών εγχειριδίων της Νεοελληνικής Γλώσσας σχετικά με τα διαφημιστικά μηνύματα και δη τα τηλεοπτικά, αποφεύγοντας την ελλιπή, αποσπασματική και επιφανειακή αναφορά της εν λόγω θεματικής στο περιεχόμενό τους. Τέλος, σημαντική παράμετρος στην ενδυνάμωση της συγκεκριμένης δεξιότητας των μαθητών είναι ο πολιτισμικός κώδικας των μαθητών και η συνακόλουθη επιρροή των γονέων τους μέσω των συνηθειών και των προτιμήσεών τους απέναντι στα εν λόγω μηνύματα. Η βελτίωση του περιεχομένου του γλωσσικού εκπαιδευτικού υλικού, η παιδαγωγική διαμεσολάβηση των γονέων και η παρέμβαση με άξονα τη διαπολιτισμική εκπαίδευση με έμφαση στη ιδιότητα του πολίτη συμβάλλουν στην ενδυνάμωση της πρόσληψης των διαφημιστικών μηνυμάτων των μαθητών με κριτικό τρόπο, με απώτερο στόχο να δημιουργηθούν κριτικά σκεπτόμενοι και δημοκρατικοί πολίτες στη σύγχρονη ελληνική πολυπολιτισμική κοινωνία.