Παράγοντες που επηρεάζουν τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές αποφάσεις των μαθητών των ελληνικών γενικών λυκείων: μια κοινωνιολογική προσέγγιση

Abstract

As the students are asked to make some decisions quite early on, in the first phase they mainly concern educational issues, and then professional decisions which will be of essential importance for the later life of the teenagers. These decisions will affect both their daily life, the interpersonal and social relationships of people and the general standard of living. Thus, the subject of this thesis is the search for the social and individual factors that influence the students in making the educational and professional decisions of the students of the General High Schools of the country.In the first theoretical part, the concept of educational and professional decision is presented, as well as the decision-making stages. In addition, the concept of career development, maturity and career choice will be analyzed. Then the theories are analyzed which are related to the professional development of the students and concern all the developmental stages of the human being. Specific theories are classified into three categories: psychological - general theories - non-psychological theories.Then, the factors that determine the educational and professional choices of the students are presented. Specifically, individual factors are analyzed such as biological factors such as gender, physical characteristics, inclinations, etc. But also acquired factors such as skills, values, interests, etc.Then the social factors that shape people's educational and professional decisions are analyzed. Specifically analyzed are the role of the family environment, the role of the school, the media, the role of agencies dealing with counseling and professional guidance such as the SEP course and the KESYP agency, etc.In conclusion, the theoretical part of the thesis follows a literature review with research that has been carried out and studies the factors that influence the educational and professional choices of teenagers.In the second part of the thesis follows the research part. With the aim of investigating the factors that influence teenagers in their educational and professional decisions, for this reason a quantitative research was carried out with the help of a semi-structured questionnaire with closed type questions and the participation of 670 students from various General High Schools of country. The data obtained from the questionnaires were processed using the SPSS statistical package. Also, 35 interviews of 3rd high school students were carried out, which were analyzed with qualitative content analysis, with the unit of recording the "theme". Finally, 150 students of the 3rd Lyceum, from various regions of the country, were asked to describe in text form their thoughts on the choice of university schools, their influences, their relationships with their parents and their professional profile, etc. The collected texts were analyzed based on the principles of quantitative and qualitative content analysis and the theme was used as the unit of analysisThen, the conclusions drawn from the analysis of the research data follow.

Καθώς οι μαθητές/τριες καλούνται αρκετά νωρίς να λάβουν κάποιες αποφάσεις, σε πρώτη φάση αφορούν κυρίως εκπαιδευτικά ζητήματα ενώ στη συνέχεια επαγγελματικές αποφάσεις οι οποίες θα είναι ουσιαστικής σημασίας για την μετέπειτα ζωή των εφήβων. Οι αποφάσεις αυτές θα επηρεάσουν τόσο την καθημερινή ζωή τους, τις διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων αλλά και το γενικότερο επίπεδο διαβίωσης. Έτσι, ως αντικείμενο, της παρούσας διατριβής είναι η αναζήτηση των κοινωνικών και ατομικών παραγόντων οι οποίοι επηρεάζουν τους μαθητές/τριες στη λήψη των εκπαιδευτικών και επαγγελματικών αποφάσεων των μαθητών/τριών των Γενικών Λυκείων της χώρας. Στο πρώτο θεωρητικό μέρος, παρουσιάζεται η έννοια της εκπαιδευτικής και επαγγελματικής απόφασης, καθώς και τα στάδια λήψης των αποφάσεων. Επιπλέον, θα αναλυθεί η έννοια της επαγγελματικής ανάπτυξης, ωριμότητας και της επαγγελματικής επιλογής. Έπειτα αναλύονται οι θεωρίες οι οποίες σχετίζονται με την επαγγελματική ανάπτυξη των μαθητών/τριών και αφορούν όλα τα αναπτυξιακά στάδια του ανθρώπου. Οι συγκεκριμένες θεωρίες ταξινομούνται σε τρεις κατηγορίες: ψυχολογικές - γενικές θεωρίες - μη ψυχολογικές θεωρίες. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι παράγοντες οι οποίοι καθορίζουν τις εκπαιδευτικές αλλά και τις επαγγελματικές επιλογές των μαθητών/τριών. Συγκεκριμένα, αναλύονται ατομικοί παράγοντες όπως λόγου χάρη βιολογικοί παράγοντες όπως το φύλο, τα σωματικά χαρακτηριστικά, οι κλίσεις κτλ. Αλλά και επίκτητους παράγοντες όπως οι δεξιότητες, οι αξίες, τα ενδιαφέροντα κτλ.Έπειτα αναλύονται οι κοινωνικοί παράγοντες οι οποίοι διαμορφώνουν τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές αποφάσεις των ανθρώπων. Αναλύονται συγκεκριμένα, ο ρόλος του οικογενειακού περιβάλλοντος, ο ρόλος του σχολείου, των ΜΜΕ, ο ρόλος των φορέων που ασχολούνται με την συμβουλευτική και τον επαγγελματικό προσανατολισμό όπως είναι το μάθημα του ΣΕΠ και ο φορέας των ΚΕΣΥΠ, κτλ Κλείνοντας, το θεωρητικό μέρος της διατριβής ακολουθεί μία βιβλιογραφική ανασκόπηση με έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί και μελετούν τους παράγοντες που επηρεάζουν τις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές των εφήβων. Στο δεύτερο μέρος της διατριβής ακολουθεί το ερευνητικό μέρος. Με στόχο να διερευνηθούν οι παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν τους εφήβους στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές τους αποφάσεις γι’ αυτό το λόγο διενεργήθηκε μία ποσοτική έρευνα με τη βοήθεια ενός ημιδομημένου ερωτηματολογίου με κατά βάση κλειστού τύπου ερωτήσεις και τη συμμετοχή 670 μαθητών/τριών από διάφορα Γενικά Λύκεια της χώρας. Η επεξεργασία των δεδομένων που προέκυψαν από τα ερωτηματολόγια έγινε με τη χρήση του στατιστικού πακέτου SPSS. Επίσης, υλοποιήθηκαν 35 συνεντεύξεις μαθητών/τριών Γ’ Λυκείου, οι οποίες αναλύθηκαν με ποιοτική ανάλυση περιεχομένου, με μονάδα καταγραφής το «θέμα». Τέλος, ζητήθηκε από 150 μαθητές/τριες της Γ’ Λυκείου, από διάφορες περιοχές της χώρας να περιγράψουν με τη μορφή κειμένου τις σκέψεις τους για την επιλογή πανεπιστημιακών σχολών, τις επιρροές τους, τις σχέσεις με τους γονείς τους και το επαγγελματικό προφίλ τους, κτλ. Τα κείμενα που συλλέχθηκαν αναλύθηκαν με βάση τις αρχές της ποσοτικής και ποιοτικής ανάλυσης περιεχομένου και ως μονάδα ανάλυσης χρησιμοποιήθηκε το θέμαΣτη συνέχεια, ακολουθούν τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την ανάλυση των δεδομένων της έρευνας.