Η λατρεία του Διός Μειλιχίου: η περίπτωση του Ιερού εν Άγραις

Abstract

This particular study concerns, the new data from the excavation carried out by the Ephorate of Antiquities of the city of Athens (former 3rd Ephorate) on the site/plot, defined by the streets of Ardittos, Thomopoulou, Koutoula, Kefalou, on the east bank of Ilissos, at Agrai. The study focus on the worship of Zeus Meilichios in Attica and especially at Ilissos, a place of the ancient city of Athens, which has been described as idyllic to Faidros of Plato. It also identify the relationship of the discovered temple with the religious events of the feast of Diasia, the possible relationship with the Lesser Mysteries at Agrai and the chthonic-fertile worship of the Eleusinian deities Demeter and Kore. In addition, the relation of the temple with other cults of gods - goddess on the hill of Ardittos is explored. To Zeus Meilichios, at Athens, the greatest feast of Zeus, Diasia, was dedicated, which attracted believers from many parts of Attica and was celebrated ten days after the Anthestiria in the sanctuary of Zeus at the banks of the river Ilissos outside of the city walls, as testified by Thucydides, Aristophanes and the sacrificial calendar of the municipality of Erchia. Through the new data and the review of the old ones, the co-examination of the literary texts and epigraphic testimonies, the worship of God at Athens is explored, from the classical to the later imperial years, in order to show his importance for all the fields of the life of the city's inhabitants.

Η συγκεκριμένη μελέτη αφορά στα νέα δεδομένα που προέκυψαν από την ανασκαφή που διεξήχθη από την Εφορεία Αρχαιοτήτων πόλης Αθηνών (τ. Γ΄ ΕΠΚΑ) στο οικοδομικό τετράγωνο, που ορίζεται από τις οδούς Αρδηττού, Θωμοπούλου, Κεφάλου και Κούτουλα στην ανατολική κοίτη του Ιλισσού στην Άγρα. H έρευνα επικεντρώνεται στην λατρεία του Μειλιχίου Διός στην Αττική και ειδικά στον Ιλισσό, μία περιοχή της αρχαίας Αθήνας, η οποία έχει χαρακτηρισθεί ως ειδυλλιακή στο Φαίδρο του Πλάτωνα. Επίσης, προσδιορίζει, την σχέση του ανακαλυφθέντος ναού με τα λατρευτικά δρώμενα της εορτής των Διασίων, την πιθανή σχέση του θεού με τα Μικρά Μυστήρια εν Άγραις και την χθόνια-γονιμική λατρεία των ελευσινίων θεοτήτων, της Δήμητρας και της Κόρης. Επιπροσθέτως, διερευνάται η σχέση του ναού με άλλες λατρείες θεών και θεαινών στο λόφο του Αρδηττού. Στον Μειλίχιο Δία, ήταν αφιερωμένη στην Αθήνα, η μεγαλύτερη εορτή του Διός, τα Διάσια, που προσείλκυε λατρευτές από πολλά μέρη της Αττικής, και ετελείτο δέκα ημέρες μετά τα Ανθεστήρια στο ναό του Διός στις όχθες του Ιλισσού, έξω από τα τείχη της πόλης, όπως μαρτυρείται από τον Θουκυδίδη, τον Αριστοφάνη και το ημερολόγιο θυσιών του δήμου της Ερχιάς. Μέσα από τα νέα ευρήματα, την επανεξέταση των παλαιών, τη συνεξέταση των φιλολογικών κειμένων και των επιγραφικών μαρτυριών διερευνάται η λατρεία του θεού στην Αθήνα, από τα κλασικά έως και τα ύστερα αυτοκρατορικά χρόνια, ώστε να καταδειχθεί η σημασία της για όλους τους τομείς της ζωής των πολιτών.