Εκτίμηση της ενσυναίσθησης και των ψυχολογικών χαρακτηριστικών των καπνιστών

Abstract

Introduction: Nowadays disorders are not only the result of hereditary factors, but to a significant extent, the unhealthy lifestyle is equally responsible. Chronic heart disorders, cancer, hypertension, diabetes and many more, are the results of making poor choices and having an unhealthy way of living (Sari, Ramdhani, Mira, 2008). Smoking is one of the main causes of these and many other disorders.Purpose: The purpose of this study is to assess the empathy and psychological characteristics of smokers.Material and method: A study was conducted on 453 people (233 men and 220 women), of which 140 were employees in dining establishments (cafes, bars, restaurants), 116 owners of restaurants (cafes, bars, restaurants), 129 medical students and 68 students of humanities and health studies (psychologists, social workers and nurses). The participants were randomly selected from dining establishments in Thessaloniki and Kastoria, as well as from the Aristotle University of Thessaloniki (AUTH), the University of Thessaly and the former ATEI of Thessaly, as well as from private colleges in Thessaloniki. Demographic data of the participants were recorded regarding their smoking behavior as well as psychopathology symptoms and feelings of shame. The research was conducted from 2016 to 2019 and the questionnaires were completed anonymously at the presence of the researcher, who had previously secured the participants’ anonymity and the protection of their personal data, meanwhile providing a supportive role in completing the questionnaires. The TEQ, OAS, EES and SCL-90R questionnaires were used.Results: Dining establishment owners have low levels of empathy in relation to all sample’s categories. In particular, in terms of smoking habits, smoking restaurant owners show higher rates of emotional response than smoking employees in the respective areas, but they show significantly lower levels compared to non-smoking employees. Correspondingly, medical students are more empathetic than humanities students, as they present higher rates in each dimension of the empathy questionnaire. Women are more empathetic than men, while educational level and financial level are crucial in developing and demonstrating the empathy of the research’s participants. Finally, smokers show high levels of psychopathological symptoms, mainly anxiety and emotional disorders, as well as higher rates of shame compared to non-smokers.Conclusions: Smokers are less empathetic than non-smokers and this can be an important cause and an explanation for the fact that, to an extremely high amount, the anti-smoking law prohibiting smoking in closed public spaces is not being enforced at any extent. The lack of empathy of smoking dining establishments owners could be an essential reason for not applying the anti-smoking law in our country. Finally, smoking also creates or worsens the psychopathology symptoms, such as anxiety, panic attacks and depression.

Εισαγωγή: Οι διαταραχές δεν είναι μόνο αποτέλεσμα κληρονομικών παραγόντων, αλλά σε σημαντικό βαθμό, ευθύνεται ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής. Χρόνιες καρδιακές διαταραχές, καρκίνος, σακχαρώδης διαβήτης και πολλά άλλα, είναι αποτέλεσμα λανθασμένων επιλογών και ανθυγιεινού τρόπου ζωής (Sari, Ramdhani, Mira, 2008). Το κάπνισμα είναι ένας από τους κυριότερους παράγοντες για την εμφάνιση των παραπάνω και πολλών ακόμα διαταραχών. Σκοπός: Σκοπός της συγκεκριμένης μελέτης είναι η εκτίμηση της ενσυναίσθησης και των ψυχολογικών χαρακτηριστικών των καπνιστών.Υλικό και μέθοδος: Διενεργήθηκε μελέτη σε 453 άτομα (233 άντρες και 220 γυναίκες), από τα οποία 140 αφορούσαν εργαζομένους σε χώρους εστίασης (καφετέριες, μπαρ, εστιατόρια), 116 ιδιοκτήτες χώρων εστίασης (καφετέριες, μπαρ, εστιατόρια), 129 φοιτητές ιατρικής και 68 φοιτητές ανθρωπιστικών σπουδών και σπουδών υγείας (ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί και νοσηλευτές). Οι συμμετέχοντες επελέγησαν ή με τυχαία επιλογή από χώρους εστίασης της Θεσσαλονίκης και της Καστοριάς, καθώς επίσης και από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το τέως ΑΤΕΙ Θεσσαλίας, καθώς και από ιδιωτικά κολέγια της Θεσσαλονίκης. Καταγράφηκαν δημογραφικά στοιχεία των συμμετεχόντων σχετικά με την καπνιστική τους συμπεριφορά αλλά και για συμπτώματα ψυχοπαθολογίας και βιώματος ντροπής. Η έρευνα διεξήχθη από το 2016 έως το 2020 και τα ερωτηματολόγια συμπληρώθηκαν ανώνυμα με την παρουσία του ερευνητή, ο οποίος νωρίτερα είχε διασφαλίσει ανωνυμία και προστασία προσωπικών δεδομένων, ενώ παρείχε και υποστηρικτικό ρόλο για τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων. Χρησιμοποιήθηκαν τα ερωτηματολόγια TEQ, OAS, EES και SCL-90R.Αποτελέσματα: Οι καπνιστές εμφάνισαν στατιστικώς σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα ενσυναίσθησης και υψηλότερα επίπεδα θυμού και επιθετικότητας σε σχέση με τους μη καπνιστές. Τα άτομα που καπνίζουν στους χώρους που απαγορεύεται το κάπνισμα και είναι παρόντες άλλοι, εμφανίζουν πιο έντονα συμπτώματα κατάθλιψης, άγχους, θυμού-επιθετικότητας και παρανοειδούς ιδεασμού. Σε όλες τις κατηγορίες του δείγματός μας, οι μη καπνιστές παρουσιάζουν υψηλότερα επίπεδα ενσυναίσθησης από τους καπνιστές. Πιο συγκεκριμένα, οι εργαζόμενοι μη καπνιστές έχουν υψηλότερο επίπεδο ενσυναίσθησης σε σχέση με τους καπνιστές ιδιοκτήτες των χώρων εστίασης αλλά και σε σχέση με τους καπνιστές συναδέλφους τους. Παρομοίως, οι μη καπνιστές ιδιοκτήτες χώρων εστίασης, έχουν υψηλότερα επίπεδα ενσυναίσθησης σε σχέση με τους καπνιστές συναδέλφους τους, ενώ οι μη καπνιστές φοιτητές άλλων σπουδών εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα ενσυναισθητικής ανταπόκρισης από τους καπνιστές φοιτητές ιατρικής. Οι μη καπνιστές αναφέρουν πως βιώνουν εντονότερα ή και συχνότερα συμπτώματα ντροπής σε σχέση με τους καπνιστές.Συμπεράσματα: Οι καπνιστές είναι λιγότερο ενσυναισθητικοί σε σχέση με τους μη καπνιστές και αυτό μπορεί να αποτελεί μια σημαντική αιτία και εξήγηση του γεγονότος πως σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό δεν τηρείται και δεν εφαρμόζεται ο αντικαπνιστικός νόμος ο οποίος απαγορεύει το κάπνισμα σε κλειστούς δημόσιους χώρους. Θα μπορούσε η έλλειψη ενσυναίθησης των καπνιστών ιδιοκτητών χώρων εστίασης να είναι ένας σημαντικός παράγοντας που ο νόμος δεν εφαρμόζεται στη χώρα μας. Τέλος, το κάπνισμα δημιουργεί ή επιδεινώνει τα συμπτώματα ψυχοπαθολογίας, όπως είναι το άγχος, ο θυμός, η επιθετικότητα και η κατάθλιψη.