Η μεθοδολογική συμβολή της νέας χαρτογραφίας στην ανάπτυξη βιώσιμου και υπεύθυνου τουρισμού

Abstract

Tourism in recent years is evolving dynamically, supported by "smart" applications utilized by "new" tourists, who use them to select tourist destination and organize their trip even in areas that were unknown a few years ago. Νumbers of world tourism arrivals are increasing rapidly and this fact concerns the scientific community regarding the possible "negative" impact of overtourism to destinations, their inhabitants and tourism itself. This situation has led to a shift towards a sustainable approach for the development and management of tourist destinations, which is expressed by the competent bodies and communities by formulating definitions, goals and guidelines for policy makers as well as travelers. The shift to sustainability is aiming to a better future for tourist destinations and their inhabitants.A new model of tourism is now evolving with the utilization of the web and Information and Communication Technologies (ICT), and in this model Cartography with its modern web form has certainly a specific role to play. One of the objectives of the dissertation is the study and research on this role.In the context of the dissertation, an assessment of the current situation was conducted, regarding the role of cartography in the promotion of famous tourist destinations through their official websites, in addition with the degree of utilization of maps by “new” tourists.Among the studied web maps that were presented through the official websites of tourist destinations, only 3% of them were located on a special page, a fact that may indicate the importance given to the map in the entire information content of the website. At the same time, the evaluation of these web maps revealed their limited cartographic quality as well as their limited quality of content regarding the new trends of the modern tourism model. Additionally, part of the study was the presence of reference to sustainability in the content of the official web sites, and reference was found only in 4% of the cases. The tourist maps available through the official websites of tourist destinations-according to the findings of the relevant study- in most of the case studies do not have the quality or content characteristics that may present the identity of the tourist destination in an efficient way.A survey of "new" travelers was also conducted, which indicated that the use of maps is still in demand for travelers who use the popular cartographic platforms in order to collect information for their trip. The most popular platform according to this survey is Google (Google Maps).“New” travelers, spend many hours searching for information online and are interested in thematic tourism, especially for cultural tourism and ecotourism. The main goal of their trip is to get acquainted with the destination, so they are looking for information related to local products, gastronomy and acquaintance with locals. Finally, 50% - which is considered as important – are familiar with terms of sustainable or responsible tourism and their meaning and importance.Taking into consideration literature and current situation assessment from the point of view of tourist destinations and visitors, it was concluded that the role of the map as a tool of presenting the tourist destination has been degraded. This may be due to the fact that easy tools of "new" cartography make "cartographers" people who are not able to understand the role of the map in the travel process and do not have the scientific knowledge to create an integrated and efficient tourist map for a tourist destination.The dissertation proposes a modern tourist map for responsible travelers that contains requirements of sustainable tourism as well as requirements of new tourists. The main goal of the proposed map is to satisfy the users’ needs and at the same time to incorporate the features of cartography regarding quality and efficiency so as to highlight the value of a map in the process of traveling. Another important goal is to train the users towards a sustainable and responsible choices and travel experience.For the automated composition of the proposed tourist map, an application was implemented that incorporates cartographic principles, utilizing the tools of the cartographic platform Google Maps so as to be easy to use for people that are not chartography experts. Among the objectives of the application is to contribute to the cooperation between cartographers and creators of "new" cartography products in the field of tourism and specifically in the field of sustainable tourism.

Ο τουρισμός τα τελευταία χρόνια εξελίσσεται δυναμικά και υποστηρίζεται από «έξυπνες» εφαρμογές που χρησιμοποιούν οι «νέοι» τουρίστες, οι οποίοι τις αξιοποιούν για την επιλογή του προορισμού και την οργάνωση του ταξιδιού τους ακόμη και σε περιοχές που λίγα χρόνια πριν δεν ήταν γνωστές ως τουριστικοί προορισμοί. Οι αριθμοί των παγκόσμιων αφίξεων παρουσιάζουν ραγδαία αύξηση, με αποτέλεσμα τον προβληματισμό για την ενδεχόμενη «όχληση» του τουριστικού προορισμού των κατοίκων του αλλά και του τουρισμού του ίδιου. Η κατάσταση αυτή επέβαλε τη στροφή προς την αειφορική προσέγγιση της ανάπτυξης και διαχείρισης των τουριστικών προορισμών η οποία εκφράζεται από τους αρμόδιους τουριστικούς φορείς με τη διατύπωση ορισμών, στόχων και οδηγιών προς τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής αλλά και τους ταξιδιώτες. Η στροφή προς την αειφορία στοχεύει στη διασφάλιση ενός καλύτερου μέλλοντος για τους τουριστικούς προορισμούς και τους κατοίκους τους. Στο νέο μοντέλο τουρισμού που εξελίσσεται με την αξιοποίηση του διαδικτύου και των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ), η χαρτογραφία με τη σύγχρονη της διαδικτυακή παρουσία έχει κάποιο συγκεκριμένο ρόλο ο οποίος αποτελεί αντικείμενο μελέτης και διερεύνησης της παρούσας διατριβής. Στο πλαίσιο της διατριβής, για την αξιολόγηση της υπάρχουσας κατάστασης, διερευνήθηκε ο ρόλος της χαρτογραφίας στην προβολή των καθιερωμένων τουριστικών προορισμών μέσω των επίσημων διαδικτυακών τους τόπων καθώς και ο βαθμός αξιοποίησης των χαρτών από τους νέους τουρίστες.Από τους διαδικτυακούς χάρτες που μελετήθηκαν στους επίσημους διαδικτυακούς τόπους μόνο το 13% βρισκόταν σε ειδική σελίδα, γεγονός ενδεικτικό για τη βαρύτητα που δίνεται στο χάρτη στο σύνολο του πληροφοριακού περιεχομένου του διαδικτυακού τόπου, ενώ από την αξιολόγηση τους διαπιστώθηκε η υποβαθμισμένη χαρτογραφική ποιότητα των διαδικτυακών τουριστικών χαρτών αλλά και η περιορισμένη πληροφορία σε ότι αφορά τις νέες μορφές του τουρισμού αλλά και τις νέες τάσεις όπως διαμορφώνονται στο σύγχρονο τουριστικό μοντέλο. Παράλληλα στο διαθέσιμο χαρτογραφικό υλικό, μελετήθηκε και η αναφορά στην αειφορία και μόνο στο 4% των περιπτώσεων υπήρχε τέτοια. Οι τουριστικοί χάρτες που διαθέτουν οι επίσημοι φορείς μέσω των διαδικτυακών τόπων τους, κρίνοντας από τα ευρήματα της σχετικής μελέτης, δεν έχουν τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για να αποδώσουν χαρτογραφικά την ταυτότητα του τουριστικού προορισμού με ποιοτικό και αποτελεσματικό τρόπο. Πραγματοποιήθηκε επίσης έρευνα σε δείγμα από τους «νέους» ταξιδιώτες η οποία κατέδειξε ότι η χρήση των χαρτών εξακολουθεί να είναι ζητούμενο για τους ταξιδιώτες, οι οποίοι χρησιμοποιούν τις γνωστές χαρτογραφικές πλατφόρμες με δημοφιλέστερη αυτήν της Google (Google Maps). Οι νέοι ταξιδιώτες που αφιερώνουν πολλές ώρες για την αναζήτηση πληροφοριών στο διαδίκτυο, ενδιαφέρονται για θεματικές κατηγορίες του τουρισμού και κυρίως για τον πολιτιστικό τουρισμό και τον τουρισμό υπαίθρου. Σκοπός του ταξιδιού τους είναι κυρίως η γνωριμία με τον προορισμό, γι αυτό και αναζητούν πληροφορίες που σχετίζονται με τα τοπικά προϊόντα, τη γαστρονομία και τη γνωριμία με τους ντόπιους. Τέλος σε ποσοστό 50% - που κρίνεται σημαντικό - γνωρίζουν τους όρους αειφόρος ή υπεύθυνος τουρισμός και τη σημασία τους. Λαμβάνοντας υπόψη τη βιβλιογραφία και την αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης από την πλευρά των τουριστικών προορισμών και των επισκεπτών, συμπεραίνεται ότι ο ρόλος του χάρτη ως μέσου παρουσίασης του τουριστικού προορισμού, έχει υποβαθμισθεί από τους αρμόδιους φορείς. Το γεγονός αυτό σχετίζεται με το ότι εύκολα εργαλεία της «νέας» χαρτογραφίας, καθιστούν «χαρτογράφους» ανθρώπους που συνήθως δεν είναι σε θέση να εμβαθύνουν στο ρόλο του χάρτη στη διαδικασία του ταξιδιού ώστε να του προσδώσουν την ανάλογη βαρύτητα ενώ επιπλέον δεν διαθέτουν την επιστημονική γνώση για να δημιουργήσουν έναν ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό τουριστικό χάρτη. Μέσω της διατριβής προτείνεται ένας σύγχρονος πρότυπος τουριστικός χάρτης που αφενός εμπεριέχει όλα τα ζητούμενα του σύγχρονου τουρισμού και του νέου τουρίστα ώστε να ικανοποιεί τους χρήστες του και αφετέρου ενσωματώνει τις βασικές αρχές της χαρτογραφίας ώστε να είναι ποιοτικός και αποτελεσματικός, αναδεικνύοντας την αξία του χάρτη στη διαδικασία του ταξιδιού αλλά και την εκπαίδευση των χρηστών του προς μια προσέγγιση της εμπειρίας του ταξιδιού με τα χαρακτηριστικά της αειφορίας και της υπευθυνότητας. Για την εύκολη και αυτοματοποιημένη σύνθεση του προτεινόμενου τουριστικού χάρτη από ανθρώπους μη ειδικούς στη χαρτογραφία υλοποιήθηκε εφαρμογή που ενσωματώνει τις χαρτογραφικές αρχές, αξιοποιώντας τα εργαλεία της διαδικτυακής χαρτογραφικής πλατφόρμας GOOGLE MAPS. Ανάμεσα στους στόχους της εφαρμογής είναι η δημιουργία μιας γέφυρας συνεργασίας ανάμεσα στους χαρτογράφους και τους δημιουργούς προϊόντων Νέας Χαρτογραφίας με αντικείμενο τον τουρισμού και πιο συγκεκριμένα τον αειφόρο τουρισμό.