Περίληψη
Το κύριο κίνητρο για την εκπόνηση της παρούσας διδακτορικής διατριβής αποτελεί η προσέγγιση του φαινομένου της συγκέντρωσης κεφαλαίου στη λιμενική βιομηχανία κατά τρόπο ολιστικό. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, στόχος της παρούσας εργασίας είναι η παροχή ενός ολοκληρωμένου πλαισίου για την κατανόηση του τρόπου αναπαραγωγής του κεφαλαίου, των κινητήριων δυνάμεων που πυροδοτούν την συγκέντρωση και συγκεντροποίησή του καθώς και την διαχρονική εξέλιξή του, στις αγορές των τακτικών γραμμών και της διαχείρισης τερματικών εμπορευματοκιβωτίων, καθώς και η διερεύνηση των επιπτώσεων που αυτή εγείρει τόσο σε επίπεδο ανταγωνισμού στους κλάδους αυτούς όσο και σε επίπεδο λιμενικής οργάνωσης και διακυβέρνησης. Σε αυτό το πλαίσιο, σε πρώτο επίπεδο, αναλύεται ο ρόλος των αλυσίδων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στο ευρύτερο πλαίσιο της καπιταλιστικής ανάπτυξης και παρουσιάζεται μέσω μίας προσαρμοσμένης κυκλικής προσέγγισης ο μηχανισμός πραγμάτωσης της διευρυμένης και επιταχυνόμενης αναπαραγωγής του μεταφορικού κεφ ...
Το κύριο κίνητρο για την εκπόνηση της παρούσας διδακτορικής διατριβής αποτελεί η προσέγγιση του φαινομένου της συγκέντρωσης κεφαλαίου στη λιμενική βιομηχανία κατά τρόπο ολιστικό. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, στόχος της παρούσας εργασίας είναι η παροχή ενός ολοκληρωμένου πλαισίου για την κατανόηση του τρόπου αναπαραγωγής του κεφαλαίου, των κινητήριων δυνάμεων που πυροδοτούν την συγκέντρωση και συγκεντροποίησή του καθώς και την διαχρονική εξέλιξή του, στις αγορές των τακτικών γραμμών και της διαχείρισης τερματικών εμπορευματοκιβωτίων, καθώς και η διερεύνηση των επιπτώσεων που αυτή εγείρει τόσο σε επίπεδο ανταγωνισμού στους κλάδους αυτούς όσο και σε επίπεδο λιμενικής οργάνωσης και διακυβέρνησης. Σε αυτό το πλαίσιο, σε πρώτο επίπεδο, αναλύεται ο ρόλος των αλυσίδων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στο ευρύτερο πλαίσιο της καπιταλιστικής ανάπτυξης και παρουσιάζεται μέσω μίας προσαρμοσμένης κυκλικής προσέγγισης ο μηχανισμός πραγμάτωσης της διευρυμένης και επιταχυνόμενης αναπαραγωγής του μεταφορικού κεφαλαίου. Έχοντας καταδείξει την τάση συσσώρευσης κεφαλαίου στον κλάδο των εμπορευματικών μεταφορών, εν συνεχεία υπολογίζεται ο βαθμός κεφαλαιακής συγκέντρωσης των παιχτών που δραστηριοποιούνται αντιστοίχως στην αγορά των τακτικών γραμμών και στην διαχείριση τερματικών εμπορευματοκιβωτίων, ενώ παράλληλα συζητώνται ζητήματα που σχετίζονται με την δομή και την οργάνωση των αγορών αυτών, με τις στρατηγικές συγκεντροποίησης που ακολουθούνται, με τις διεπιχειρησιακές σχέσεις που αναπτύσσονται και κατ’ επέκταση με τις δυνητικές επιπτώσεις της αυξανόμενης συγκέντρωσης στην λειτουργία του ανταγωνισμού στους εν λόγω κλάδους. Παράλληλα, εξετάζονται και οι επιδράσεις της κεφαλαιακής συγκέντρωσης στην διεξαγωγή του διεθνούς εμπορίου μέσω των λιμένων, μέσα από δύο σχετικές εμπειρικές εφαρμογές. Πιο συγκεκριμένα, η πρώτη μελέτη περίπτωσης διερευνά μέσω πρωτογενών δεδομένων το κατά πόσο στρατηγικές συγκεντροποίησης κεφαλαίου όπως η δημιουργία των συμμαχιών στην αγορά των τακτικών γραμμών μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων ευνοεί την συμπερίληψη συνδεδεμένων λιμενικών τερματικών στα δρομολόγια των θαλάσσιων μεταφορών. Αντιστοίχως, η δεύτερη μελέτη περίπτωσης αξιοποιεί δείκτες συγκέντρωσης (CR4, CR8, HHI) καθώς και επιπρόσθετα μεθοδολογικά εργαλεία (όπως ο συντελεστής Gini και η ανάλυση Shift Share) προκειμένου να διερευνήσει το κατά πόσο η ενίσχυση των τάσεων συγκέντρωσης κεφαλαίου στις αγορές των τακτικών γραμμών και της διαχείρισης τερματικών οδηγεί σε μία αντίστοιχη αύξηση της συγκέντρωσης των εμπορευματικών ροών σε έναν μειούμενο αριθμό λιμένων. Βάσει των αποτελεσμάτων, η διαχρονικά αυξανόμενη συγκέντρωση στους υπό μελέτη μεταφορικούς κλάδους, έχει οδηγήσει στη διαμόρφωση μίας ολιγοπωλιακής αγοράς στην ναυτιλία τακτικών γραμμών και αντιστοίχως μίας ολιγοψωνιστικής αγοράς στην διαχείριση τερματικών, στις οποίες έχουν αναδυθεί κυρίαρχοι παίχτες με παγκοσμιοποιημένα χαρακτηριστικά, σημαντικά μερίδια αγοράς και σημαντική ισχύ. Ενώ η αύξηση της συγκέντρωσης κεφαλαίου στους εν λόγω κλάδους θα μπορούσε να αποτελέσει από μόνη της απειλή για την ανταγωνιστική λειτουργία των παγκόσμιων αλυσίδων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, η παρούσα διατριβή καταδεικνύει ότι η συσσώρευση κεφαλαίου συνεπικουρείται από την περαιτέρω συγκεντροποίηση κεφαλαίου, η οποία έχει επιτρέψει σε αμφότερους τους παίχτες της αγοράς τακτικών γραμμών και της διαχείρισης τερματικών να επεκταθούν κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας μέσω οριζόντιων και κάθετων ολοκληρώσεων ενοποιώντας τα πακέτα μεταφορικών υπηρεσιών που προσφέρουν αλλά και να διαμορφώσουν μεταξύ τους στενές διεπιχειρησιακές σχέσεις. Ως εκ τούτου, η αύξηση της συσσώρευσης κεφαλαίου, ενισχύει δυνητικά την δυνατότητα των εταιρειών να υιοθετήσουν αντιανταγωνιστικές συμπεριφορές και πρακτικές προς ίδιον όφελος και κατ’ επέκταση να επηρεάσουν την διεξαγωγή του διεθνούς εμπορίου στους λιμένες. Τα αποτελέσματα των δύο εμπειρικών εφαρμογών τα οποία πραγματώθηκαν στο πλαίσιο της παρούσας διατριβής επιβεβαιώνουν εν μέρει αυτούς τους ισχυρισμούς. Επιπροσθέτως, το εν λόγω διδακτορικό, εξετάζει το κατά πόσο η καινοτομία και η δημιουργία νέας γνώσης λειτουργεί σαν μία πρόσθετη κινητήριος δύναμη για την αναβάθμιση των δυνατοτήτων συσσώρευσης κεφαλαίου και την περαιτέρω ενίσχυση της θέσης των κυρίαρχων παιχτών στις αλυσίδες μεταφορών. Ειδικότερα, για πρώτη φορά στην σχετική ναυτιλιακή και λιμενική βιβλιογραφία εξετάζεται η σχέση συγκέντρωσης κεφαλαίου και καινοτομίας, καθώς και της αποτύπωσης της καινοτόμου συμπεριφοράς των μεγαλύτερων παιχτών στις αγορές των τακτικών γραμμών και της διαχείρισης τερματικών εμπορευματοκιβωτίων, μέσα από την διερεύνηση, την καταγραφή και την κατηγοριοποίηση των πατεντών που κατέχουν. Τα αποτελέσματα της εμπειρικής αυτής μελέτης καταδεικνύουν ότι παρότι οι κυρίαρχες εταιρείες στους κλάδους της ναυτιλίας τακτικών γραμμών και της διαχείρισης τερματικών δεν παρουσιάζουν το ίδιο αυξημένο επίπεδο καινοτομίας, ένας σημαντικός αριθμός εξ αυτών στρέφονται στην ανάπτυξη νέων εφευρέσεων για να επιτύχουν ένα διαρκές ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ή/και να ενισχύσουν περαιτέρω τη θέση τους στην αγορά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής επιβεβαιώνουν, σε μεγάλο βαθμό ότι οι ολιγοπωλιακές και ολιγοψωνιστικές αγορές επιδεικνύουν αυξημένα επίπεδα καινοτομίας, ενώ υποδηλώνουν επίσης ότι ακόμα και οι εταιρείες (που δραστηριοποιούνται και στους δύο υπό εξέταση κλάδους) που δεν εστιάζουν στην ανάπτυξη νέων εφευρέσεων αλλά διαθέτουν επαρκή κεφάλαια και σημαντικά μερίδια στην παγκόσμια αγορά, δύνανται να αποκτούν και να αξιοποιούν νέες καινοτομίες και τεχνολογίες, μέσω τρίτων μερών αντί να τις εφευρίσκουν οι ίδιες. Σε συνέχεια της παραπάνω ανάλυσης, εξετάζονται οι επιπτώσεις της καταγεγραμμένης συγκέντρωσης κεφαλαίου στην αγορά των διαχειριστών τερματικών εμπορευματοκιβωτίων στην οργάνωση και την διακυβέρνηση των λιμένων. Μέσω μίας ακόμα μελέτης περίπτωσης, καταδεικνύεται η αυξανόμενη διαπραγματευτική δύναμη των παγκοσμιοποιημένων αυτών παιχτών έναντι των δημόσιων λιμενικών αρχών, ενώ αποτυπώνεται και ο αυξανόμενος ρόλος που αυτοί επιζητούν στην οργάνωση και διαχείριση των λιμένων. Όπως υποδηλώνουν τα αποτελέσματα, η μετατόπιση της ισχύος προς την πλευρά των ολοκληρωμένων και παγκοσμιοποιημένων παιχτών της αγοράς, επιβάλλει ως αντίβαρο τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου του δημοσίου στη διακυβέρνηση των λιμένων. Σε αυτό το πλαίσιο, η παρούσα διατριβή αναδεικνύει τον στρατηγικό ρόλο της οικονομικής λιμενικής ρύθμισης και της ανεξάρτητης διακυβέρνησής της ως το αντιστάθμισμα στις επεκτατικές τάσεις των παγκοσμιοποιημένων παιχτών που δραστηριοποιούνται στις ολοένα και πιο ολοκληρωμένες αλυσίδες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Πιο συγκεκριμένα, προκρίνει την ανάθεση της ρυθμιστικής λειτουργίας των λιμένων σε εξειδικευμένες και ανεξάρτητες ρυθμιστικές αρχές, καθώς και την ενίσχυσή τους με κατάλληλα ρυθμιστικά εργαλεία, προκειμένου να διαφυλαχθεί αφενός η ανταγωνιστική λειτουργία της λιμενικής βιομηχανίας αλλά και το δημόσιο συμφέρον από αθέμιτες πρακτικές. Επιπροσθέτως, δεδομένου ότι οι παίχτες των υπό εξέταση αγορών εκλαμβάνουν πλέον τις αλυσίδες μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων ως ένα ενοποιημένο και ολοκληρωμένο δίκτυο, προκρίνεται ότι και οι ρυθμιστικές αρχές αντιστοίχως θα πρέπει να το αναγνωρίσουν ως τέτοιο, επεκτείνοντας την εμβέλεια των ρυθμίσεων πέραν των στενών ορίων του λιμένα, κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας. Για τον λόγο αυτό, προκειμένου να ενισχυθεί και να διευρυνθεί το πλαίσιο ρύθμισης των παγκοσμιοποιημένων παιχτών που δραστηριοποιούνται στις αλυσίδες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, προκρίνεται επίσης η αναδιαμόρφωση των δομών διακυβέρνησης της ρύθμισης σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, ούτως ώστε να ενισχυθεί η συνεργασία και ο συντονισμός μεταξύ των κατά τόπους αρμόδιων ρυθμιστικών αρχών σε ζητήματα που ξεπερνούν τα εθνικά όρια. Εν κατακλείδι, βάσει της ανάλυσης που διεξάγεται και των εμπειρικών στοιχείων που παρέχονται και στα πλαίσια της εκτελεσθείσας έρευνας, το παρόν διδακτορικό συνεισφέρει και εμπλουτίζει την σχετική ναυτιλιακή και λιμενική βιβλιογραφία με διττό τρόπο. Αφενός παρέχεται ένα νέο ολιστικό πλαίσιο προσέγγισης του φαινομένου της συγκέντρωσης κεφαλαίου στη λιμενική βιομηχανία και προσφέρεται νέα γνώση αναφορικά με την κατανόηση του τρόπου μέσω του οποίου επιτυγχάνεται η διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου στις αλυσίδες μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων, των μέσων και των κινητήριων δυνάμεων που ενισχύουν τις τάσεις συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης των παιχτών που δραστηριοποιούνται στις εν λόγω αγορές. Αφετέρου ιδιαίτερη συνεισφορά αποτελεί η αποτύπωση της διαχρονικής εξέλιξης της συγκέντρωσης σε κομβικούς κλάδους της αλυσίδας μεταφορών όπως είναι η ναυτιλία τακτικών γραμμών και η διαχείριση τερματικών εμπορευματοκιβωτίων καθώς και η διαμόρφωση ενός πλαισίου για την ενίσχυση της διακυβέρνησης και των εργαλείων λιμενικής ρύθμισης για την αποτροπή αντιανταγωνιστικών και αθέμιτων πρακτικών που μπορούν να επηρεάσουν δυσμενώς την λειτουργία της λιμενικής βιομηχανίας αλλά και το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα συνολικά.
περισσότερα
Περίληψη σε άλλη γλώσσα
The main driver and motivation of this dissertation is to analyze issues pertaining to the concentration of capital within the port industry. More specifically, it aims to provide a robust and holistic understanding on the realization, motivating powers and evolution of the concentration phenomenon within the containerized transport segments of port terminal operations and liner shipping as well as on the effects it exerts on market competition, port organization and governance. In this framework, this thesis analyzes the role of containerized transport chains within the context of capitalist development while through an adjusted circuitist approach unveils the reproduction mechanism through which transport or commercial capital achieves and accelerates its expanded reproduction. Having portrayed the tendency of commercial (transport) capital towards accumulation, the focus of attention is turned on investigating its evolution. In this vein, while measuring concentration amongst the ma ...
The main driver and motivation of this dissertation is to analyze issues pertaining to the concentration of capital within the port industry. More specifically, it aims to provide a robust and holistic understanding on the realization, motivating powers and evolution of the concentration phenomenon within the containerized transport segments of port terminal operations and liner shipping as well as on the effects it exerts on market competition, port organization and governance. In this framework, this thesis analyzes the role of containerized transport chains within the context of capitalist development while through an adjusted circuitist approach unveils the reproduction mechanism through which transport or commercial capital achieves and accelerates its expanded reproduction. Having portrayed the tendency of commercial (transport) capital towards accumulation, the focus of attention is turned on investigating its evolution. In this vein, while measuring concentration amongst the major market actors in liner shipping and terminal operations, issues relating to market structure, centralization strategies pursued, inter-firm relationships arisen as well as the potential effects of the competitive functioning of the respective markets are discussed. In extension, the effects of market concentration exerted on the conduct of international trade in ports is emprirically examined in two relevant case studies. More specifically, the first employs primary data to investigate the extend to which the formation of liner alliances favors the inclusion of affiliated port terminals in the formers itineraries, while the second utilizes concentration ratios namely, CR4, CR8, HHI, as well as methodological tools such as the Gini Coefficient and Shift-Share analysis to measure the level of concentration/consolidation of container flows in the port system. As results indicate, the diachronic increase in concentration has led to the formulation of an oligopolistic and oligopsonistic market structure in the liner shipping and terminal operators’ markets respectively and hence to the emergence of incumbent firms with significant market share and power. While by itself increased sectoral concentration would be a potential threat to the competitive functioning of the containerized transport market, it has been revealed that market actors, both in liner shipping as well as in container terminal operations, not only have expanded throughout the chain network through successive waves of vertical and horizontal integration, bundling services, but have established robust inter-firm relationships. These facts reinforce their capacity to adopt potentially anti-competitive behavior for their own gain as well as to influence the conduct of international trade (traffic flows) at ports. The empirical results of the two cases studies conducted partly affirm such a claim. Additionally, this thesis examnines whether innovation and knowledge creation act as an underlying force in enhancing the capacity of transport actors to concentrate and solidify their market positions. Within the context of the dissertation, for the first time within maritime and port literature an examination of the relationship amongst concentration and innovation is undertaken while also the innovative behavior of major containerized liner shipping and terminal operating firms is captured through an investigation and classification of the patents they hold. In this case study, results indicate that while not all major liner shipping companies and terminal operators exhibit the same level of innovativeness, a considerable number of them has turned to the development of novel inventions to achieve a sustained competitive advantage and enhance their market positions. This examination similarly to other concentrated markets (i.e., pharmaceuticals) largely affirm that oligopolies and oligopsonies exhibit an increased degree of innovativeness, while also suggests that market actors from both sectors under study, with sufficient market shares and deep pockets but with little or none, innovative activity, also have the option to acquire novel technologies through third parties instead of inventing them. Further on, considering the above analysis, this dissertation examines the effects of the recorded concentration in the terminal operators’ market in the organization and governance structure of the ports. Through another case study, which depicts the rising bargaining power of concentrated globalized market actors vis-à-vis public port authorities (even states), it portrays the increasing role these actors seek within the organization and management of ports, by recording the magnitude of change in the division of responsibilities amongst public and private bodies. As results suggest, the shift of power towards the side of consolidated market actors such as Global Terminal Operators (GTO’s) and Mega Carriers, necessitates as a counterbalance the reconceptualization of the public’s role in the governance of ports. In this context, this dissertation suggests that economic regulation emerges as a new strategic frontier, however not necessarily in the hands of port authorities. Similarly, to the case of network industries, this thesis suggests that the delegation of the regulatory function to specialized independent regulatory authorities for ports, provided they are handed the appropriate tools, can be a more adequate and effective solution to prevent anti-competitive behaviors and hence safeguard public interest. In parallel, this dissertation calls for the reconsideration and extension of the regulatory reach, beyond the context of the port premises, throughout the supply chains denoting that as market actors aknowledge the latter as a unified and integrated network, regulators ought to do so too. In this regard, to achieve a robust and widened framework for the regulation of globalized and consolidated containerized transport actors, the reconformation of the regulatory governance structures also on a regional and global level is proposed, through the reinforcement of transnational cooperation and coordination amongst the competent national and peripheral port regulators, on eminent regulatory issues that surpass the national boundaries. To this end, based on empirical evidence provided, this dissertation contributes to the maritime and port literature by providing a novel holistic and inclusive approach for analyzing the phenomenon of concentration within the port industry as well as some unique insights with regards to the realization, motivating powers and evolution of capital concentration within the containerized transport network. Finally, it promotes the reinforcement of ports’ regulatory governance and substance in an effort to prevent potentially anticompetitive practices by incumbents, that may not only hinder the competitive functioning of the port sector but of the global economic system as a whole.
περισσότερα