Λουκιανού Ἀληθῆ διηγήματα: αφηγηματολογικές προσεγγίσεις

Abstract

Lucian’s True Stories is an ingenious literary piece, that artfully eludes any rigidly demarcated generic scheme. Lucian’s marvellous world with all its hyperreal creatures, is, mutatis mutandis, an early example of subsequent science-fictional intellectual worlds. A postclassical work which deals with the so-called ‘anxiety of influence’, and in this respect it meditates both explicitly and implicitly on writing, reception and authority. This doctoral dissertation considers the trip to the heteran gēn as the vehicle for reflecting upon literary creation, the tension between fiction and reality, the transcendence of the literary canon. It seeks to pinpoint the narrative strategies that enkindle the relation between alētheia and pseudos, and to showcase various metafictional accounts. Dinstancing, estrangement, focalisation are the means of questioning known and familiar, the tools to shatter our conventional understanding of otherness. And if the writer yet deliberately displays the caveat lector, its because the text does not unfold the author’s profound message, but it manifests itself, and fiction overall, as a slippery area of relentless contemplation.

Τα Ἀληθῆ διηγήματα του Λουκιανού είναι ένα καινοφανές δημιούργημα της δεύτερης σοφιστικής, που διαφεύγει εντέχνως την ειδολογική του ένταξη. Ο φανταστικός κόσμος που πλάθει ο Λουκιανός, με τα εξωπραγματικά όντα που τον απαρτίζουν, αποτελεί, τηρουμένων των αναλογιών, μια προτύπωση των μεταγενέστερων science fiction μυθιστορημάτων της δυτικής λογοτεχνίας. Έργο όψιμο, διαπνέεται από την «αγωνία της επίδρασης» των συγγραφέων της μετακλασικής εποχής, και στο πλαίσιο αυτό αντανακλά άλλοτε ρητά και άλλοτε υπόρρητα την ίδια τη διαδικασία συγγραφής, της πρόσληψης, και ανατέμνει το ζήτημα της συγγραφικής αυθεντίας. Η παρούσα διατριβή ερμηνεύει το ταξίδι στην ἑτέραν γῆν ως όχημα στοχασμού πάνω στη λογοτεχνική δημιουργία, στη σχέση μυθοπλασίας-πραγματικότητας, στην υπέρβαση των ορίων του λογοτεχνικού κανόνα. Ανιχνεύονται οι αφηγηματικές τεχνικές, που υποδαυλίζουν τη σχέση ἀληθείας-ψεύδους, και συμβάλλουν στην ανάδειξη της μεταμυθοπλασίας. Η αποστασιοποίηση, η ανοικείωση, η εναλλαγή της εστίασης είναι τα μέσα αμφισβήτησης του οικείου και γνώριμου, τα εργαλεία θραύσης του τρόπου με τον οποίο κατανοούμε τον κόσμο. Κι αν ο συγγραφέας ομνύει με κάθε τρόπο στο caveat lector, είναι γιατί το έργο δεν αποτελεί ένα αποθετήριο γνώσης που διαμηνύει τη βαθύτερη αλήθεια του συγγραφέα, αλλά ένα ολισθηρό πεδίο ακατάπαυστου στοχασμού.