The implementation and impact of accounting standards on greek small and medium-sized entities

Abstract

The enactment of Law 4308/2014 (“Greek Accounting Standards”), which implements the accounting provisions of the new European Accounting Directive (EU Directive 2013/34/EU of the European Parliament and of the Council of 26 June 2013), has resulted in significant changes to Greece’s accounting framework. Law 4308/2014, which takes effect for periods beginning after 31.12.2014, is regarded one of the numerous structural reforms implemented in Greece since the start of the debt crisis in 2010, as it includes terms and principles identical to those used in International Financial Reporting Standards (IFRS). Moreover, Law 4308/2014 incorporates novel features such as the option for companies (or entities) to seek guidance in the International Financial Reporting Standards, as long as IFRS regulations are in accordance with the Law. Global accounting harmonization has as its primary purpose the reduction of accounting differences and the improvement of the comparability of accounting information. Formal (or de jure) harmonization, which refers to the degree of harmonization between accounting standards, is an important aspect of worldwide accounting convergence. As a result, the examination of formal (or de jure) harmonization between national and international accounting standards not only reveals the progress made in the international accounting harmonization process, but it also provides fertile ground for improving national accounting standards through a more accurate and correct implementation of the practices and rules embodied in international accounting standards. In light of the foregoing, the first chapter of the thesis examines the degree of harmonization between Greek Accounting Standards and International Accounting Standards/International Financial Reporting Standards (IFRS), specifically with regard to accounting measurement issues. We concentrate on accounting measurement rules contained in Greek Accounting Standards that apply to Small and Medium-sized Enterprises (SMEs), owing to their economic importance to Greece.The empirical evidence suggests that Greece’s new accounting framework has certain similarities with the IFRS framework that result in a medium level of harmonization with IAS/IFRS. The empirical evidence also shows that the observed dissimilarities between the two accounting frameworks are due to non-inclusion of specific IAS/IFRS accounting treatments in Greek Accounting Standards rather than differentiation between them.The second chapter of the thesis explores the effect of country-specific factors on the observed deviation of Greek Accounting Standards from IAS/IFRS. We combine several measures that are representative of major country-specific factors such as culture, level of book-tax conformity, financial orientation and governance quality and conclude that the role of a country’s distinct characteristics should not be overlooked when examining its accounting framework. This assertion is supported by the findings of our research, which confirm the impact of country specific factors on the formulation of national accounting standards, in general and the new Greek Accounting Standards, in particular.The third and last chapter of the thesis investigates the existence of tax-motivated earnings manipulation during the period 2016-2018 among Greek Small and Medium-sized (SMEs) private companies, immediately following the introduction of the new Greek Accounting Standards. In doing so, we construct a unique sample of Greek SMEs with both positive and negative earnings and assess whether they engaged in tax-induced financial misstatement practices, by combining earnings manipulation and tax aggressiveness measures. Our results provide evidence that tax-motivated income decreasing practices are prevalent among Greek SMES, irrespective of the introduction of the new Greek Accounting Standards.

Η θέσπιση του ν. 4308/2014 (Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα) που ενσωμάτωσε την νέα Ευρωπαϊκή Λογιστική Οδηγία (Οδηγία 2013/34/EE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 2013) επέφερε δραστικές αλλαγές στο λογιστικό πλαίσιο της Ελλάδας.Ο ν. 4308/2014 εφαρμόζεται για περιόδους που άρχονται μετά την 31.12.2014 και θεωρείται ως μια από τις πολλές διαρθρωτικές αλλαγές που εφαρμόσθηκαν στην Ελλάδα, μετά την έναρξη της κρίσης χρέους το έτος 2010, καθώς εισάγει όρους και κανόνες που είναι όμοιοι με τους αντιστοίχους των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ). Επιπροσθέτως, ο ν. 4308/2014 ενσωματώνει καινοτόμα χαρακτηριστικά όπως η χορήγηση της δυνατότητας στις επιχειρήσεις (ή οντότητες σύμφωνα με το νόμο) να αναζητούν καθοδήγηση στα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ), υπό την προϋπόθεση ύπαρξης συμβατότητας των κανόνων των ΔΠΧΑ με τις διατάξεις του ν. 4308/2014.Ο βασικός στόχος της διεθνούς λογιστικής εναρμόνισης είναι ο περιορισμός των διαφορών μεταξύ των επιμέρους λογιστικών κανόνων καθώς και η αύξηση της συγκρισιμότητας των λογιστικών πληροφοριών. Η τυπική (formal) (ή εκ του δικαίου/de jure) λογιστική εναρμόνιση, η οποία συνίσταται στον βαθμό της εναρμόνισης μεταξύ λογιστικών προτύπων, αποτελεί μια σημαντική πτυχής της παγκόσμιας λογιστικής σύγκλισης. Συνεπώς, η εξέταση του βαθμού της τυπικής (ή εκ του δικαίου/de jure) λογιστικής εναρμόνισης μεταξύ των εθνικών και διεθνών λογιστικών προτύπων όχι μόνο καταδεικνύει την πρόοδο που έχει συντελεστεί στην εξέλιξη της λογιστικής εναρμόνισης των προτύπων σε διεθνές επίπεδο αλλά επιπροσθέτως, παρέχει γόνιμο έδαφος για την βελτίωση των εθνικών λογιστικών προτύπων, μέσω της ακριβέστερης και ορθότερης εφαρμογής των πρακτικών και κανόνων που ενσωματώνονται στα διεθνή λογιστικά πρότυπα.Κατόπιν των προεκτεθέντων, το 1ο κεφάλαιο της παρούσας διατριβής διερευνά τον βαθμό εναρμόνισης των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων (ν. 4308/2014) με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (ΔΛΠ)/Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ), όσον αφορά τους κανόνες επιμέτρησης. Επικεντρωνόμαστε ιδιαιτέρως, στους κανόνες επιμέτρησης που περιλαμβάνονται στα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (ν. 4308/2014) και εφαρμόζονται από τις Ελληνικές Μικρομεσαίες επιχειρήσεις, λόγω της εν γένει, σημασίας αυτής της κατηγορίας των επιχειρήσεων για την Ελληνική Οικονομία.Τα αποτελέσματα της εμπειρικής έρευνας δείχνουν ότι το νέο λογιστικό πλαίσιο της Ελλάδος παρουσιάζει ορισμένες ομοιότητες με το πλαίσιο των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς, οι οποίες οδηγούν σε ένα μέτριο επίπεδο εναρμόνισης με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα/Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς. Επίσης, τα αποτελέσματα της εμπειρικής έρευνας καταδεικνύουν ότι οι παρατηρούμενες διαφορές μεταξύ των δύο λογιστικών πλαισίων οφείλονται στη μη συμπερίληψη συγκεκριμένων λογιστικών κανόνων των ΔΛΠ/ΔΠΧΑ στα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα παρά στην ουσιώδη διαφοροποίηση τους.Το 2ο κεφάλαιο της παρούσας διατριβής ερευνά την επίδραση των ιδιαίτερων εθνικών χαρακτηριστικών/παραγόντων (country-specific factors) στη διαμόρφωση της παρατηρούμενης απόκλισης των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων από το πλαίσιο των ΔΛΠ/ΔΠΧΑ. Συνδυάζοντας διάφορους δείκτες που είναι αντιπροσωπευτικοί βασικών εθνικών παραγόντων όπως η εθνική κουλτούρα (culture), το επίπεδο σύγκλισης μεταξύ των λογιστικών κανόνων και φορολογικών διατάξεων (the level of book-tax conformity), ο προσανατολισμός της οικονομίας (financial orientation) και η ποιότητα της διακυβέρνησης (governance quality), εξάγεται το συμπέρασμα ότι κατά τη διερεύνηση του λογιστικού πλαισίου μιας χώρας, ο ρόλος των εθνικών χαρακτηριστικών δεν θα πρέπει να παραβλέπεται. Τα σχετικά ερευνητικά αποτελέσματα όχι μόνο καταδεικνύουν το προαναφερθέν συμπέρασμα αλλά επιπλέον επιβεβαιώνουν την επίδραση των παραγόντων αυτών στη διαμόρφωση των εθνικών λογιστικών προτύπων εν γένει, και ιδιαίτερα των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων.Το 3ο και τελευταίο κεφάλαιο της παρούσας διατριβής επικεντρώνεται στη διερεύνηση της ύπαρξής χειραγώγησης των κερδών λόγω ύπαρξης κινήτρων μείωσης των φόρων (tax-motivated earnings manipulation), από τις Ελληνικές Μικρομεσαίες επιχειρήσεις για την περίοδο 2016-2018, ακριβώς μετά την θέσπιση των νέων Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων. Για το σκοπό αυτό, κατασκευάσθηκε ένα μοναδικό δείγμα κερδοφόρων και ζημιογόνων Ελληνικών Μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ερευνάται, μέσω της χρήσης δεικτών χειραγώγησης των κερδών και φορολογικής επιθετικότητας (tax aggressiveness), εάν οι επιχειρήσεις αυτές προέβησαν σε χειραγώγηση των κερδών τους με σκοπό την μείωση των φόρων. Τα σχετικά ερευνητικά αποτελέσματα αποδεικνύουν ότι οι πρακτικές μείωσης των φόρων μέσω μείωσης του δηλούμενων κερδών (tax-motivated income decreasing practices) είναι ευρέως διαδεδομένες μεταξύ των Ελληνικών Μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως της θέσπισης των νέων Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων.