Συστήματα καινοτομίας και τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών στο σχεδιασμό ευφυών πόλεων

Abstract

The dissertation aims to study the impact of urban innovation systems and information and communication technologies on smart cities planning. Given the multidimensional nature of the design and implementation of an urban strategy, the dissertation focuses on mapping the technological, socio-economic and institutional factors which formulate a comprehensive and functional conceptual framework for a smart city and contribute to its development and maturation in Greece. A city, as a network of different actors, works as a hub for actors with different agendas and resources to interact and collaborate. Under this concept, three main research areas have been developed, focusing on 1) identifying the mechanisms of digital transformation, 2) mapping the role of actors in the urban ecosystem and 3) creating a roadmap for the digital transformation of the urban ecosystem. For the study of the research hypotheses, field research was conducted, through a structured questionnaire, in the Greek Municipalities. The selection of the population for the empirical investigation is useful both in theory and in practice. At a theoretical level, an attempt is being made to implement an innovative approach to link ICT sector to innovation systems. In particular, a systemic approach is made to the connection of ICT with innovation and digital transformation for the design of smart cities, through the perspective of a Municipality. At a practical-operational level, the technological, socio-economic, and institutional factors are mapped and the catalytic role of the Municipality in the digital transformation and utilization of ICT by the urban ecosystem for the production of innovation is, also, highlighted.The hypotheses testing was performed through the statistical analysis of the collected field research data, applying advanced statistical technique, the Structural Equation Modelling (SEM), and in particular, the method Partial Least Squares - Structural Equation Modelling (PLS-SEM), using SmartPLS software. The results of the empirical research show that most local authorities try to form a coherent framework for the efficient use of available resources and to improve the productivity and quality of the services provided. Although the majority of cities have incorporated in their strategies various forms of smart city projects, their absence in the city’s daily functions is observed. At the same time, public and private organizations have a critical role to play in supporting a “smart” city strategy. Therefore, by creating strategic partnerships, Municipalities can effectively design and implement a smart city strategy tailored to their needs. Also, the role of challenges and conditions for the effective implementation of smart strategies is emphasized. Consequently, this allows the mapping of critical factors that will assist policy makers to implement a successful strategy.

Η διατριβή εξετάζει την επίδραση των αστικών συστημάτων καινοτομίας και των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στην ανάπτυξη των ευφυών πόλεων. Λαμβάνοντας υπόψη την πολυδιάστατη φύση του σχεδιασμού και της εφαρμογής μιας αστικής στρατηγικής, το αντικείμενο της διατριβής εστιάζει στη χαρτογράφηση των τεχνολογικών, κοινωνικοοικονομικών και θεσμικών παραγόντων για τη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου και λειτουργικού εννοιολογικού πλαισίου για τη μελέτη της ευφυούς πόλης. Η πόλη, ως ένα δίκτυο διαφορετικών συστημάτων, αποτελεί ένα οικοσύστημα για φορείς με διαφορετικές ατζέντες και πόρους που μπορούν να αλληλεπιδρούν και να συνεργάζονται. Υπό αυτό το πρίσμα, αναπτύχθηκαν τρεις κύριοι ερευνητικοί άξονες, οι οποίοι επικεντρώνονται 1) στην αποτύπωση των μηχανισμών του ψηφιακού μετασχηματισμού, 2) στη χαρτογράφηση του ρόλου των φορέων στο αστικό οικοσύστημα και 3) στη δημιουργία ενός οδικού χάρτη για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του αστικού οικοσυστήματος. Για τη μελέτη των ερευνητικών υποθέσεων της διδακτορικής διατριβής διεξήχθη έρευνα πεδίου μέσω δομημένου ερωτηματολογίου που απευθύνθηκε στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και συγκεκριμένα στους αποκαλούμενους «καλλικρατικούς Δήμους». Η επιλογή αυτού του πληθυσμού για την εμπειρική διερεύνηση των υποθέσεων της διατριβής έχει χρησιμότητα τόσο σε θεωρητικό, όσο και σε πρακτικό-επιχειρησιακό επίπεδο. Σε θεωρητικό επίπεδο, γίνεται προσπάθεια εφαρμογής μιας καινοτόμου προσέγγισης της σύνδεσης των ΤΠΕ με τα συστήματα καινοτομίας. Ειδικότερα, γίνεται μία συστημική προσέγγιση της σύνδεσης των ΤΠΕ με την καινοτομία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό για το σχεδιασμό ευφυών πόλεων, μέσα από την οπτική ενός Δήμου. Σε πρακτικό-επιχειρησιακό επίπεδο, γίνεται χαρτογράφηση των τεχνολογικών, κοινωνικοοικονομικών και θεσμικών παραγόντων και αναδεικνύεται, ακόμη, ο καταλυτικός ρόλος του Δήμου στον ψηφιακό μετασχηματισμό και η αξιοποίηση των ΤΠΕ από το αστικό οικοσύστημα για την παραγωγή καινοτομίας. O έλεγχος των υποθέσεων πραγματοποιήθηκε μέσω ανάλυσης των δεδομένων της έρευνας πεδίου, εφαρμόζοντας την προηγμένη στατιστική τεχνική το μοντέλο δομικών σχέσεων (SEM), και συγκεκριμένα, τη μέθοδο Partial Least Squares – Structural Equation Modelling (PLS-SEM), κάνοντας χρήση του λογισμικού SmartPLS. Τα αποτελέσματα από την εμπειρική έρευνα δείχνουν ότι η πλειονότητα των τοπικών αρχών προσπαθεί να διαμορφώσει ένα συνεκτικό πλαίσιο για την αποτελεσματική χρήση των διαθέσιμων πόρων και τη βελτίωση της παραγωγικότητας και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Παρόλο που η πλειονότητα των πόλεων έχουν ενσωματώσει στις στρατηγικές τους διάφορες μορφές συναφών έργων, παρατηρείται η ελλιπής εφαρμογή τους στις καθημερινές λειτουργίες της πόλης. Ταυτόχρονα, οι δημόσιοι και ιδιωτικοί οργανισμοί έχουν ένα κρίσιμο ρόλο στην υποστήριξη μιας στρατηγικής «ευφυούς» πόλης. Ως εκ τούτου, με τη δημιουργία στρατηγικών συνεργασιών, οι Δήμοι μπορούν να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν αποτελεσματικότερα μια στρατηγική έξυπνης πόλης προσαρμοσμένης στις ανάγκες τους. Τονίζεται, ακόμα, ο ρόλος των προκλήσεων και των προϋποθέσεων για την αποτελεσματική εφαρμογή των «έξυπνων» στρατηγικών. Κατά συνέπεια, αυτό επιτρέπει τη χαρτογράφηση των κρίσιμων παραγόντων που θα επιτρέψουν στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να εφαρμόσουν μια επιτυχημένη στρατηγική.