Η διοίκηση ολικής ποιότητας στη δημόσια πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα

Abstract

In recent decades, the quality of education has been a primary goal of educational policy in Greece, as the adaptation of educational organizations to the competitive and ever-changing environment depends on the quality of education provided. Since TQM is considered as an effective management system oriented towards continuous improvement, it is necessary the culture of teachers to be transformed, so that they apply practices and procedures effective for the development of quality policy in the school organization.The aim of this research is to investigate the dimensions that facilitate or hinder the implementation of quality procedures for the provision of upgraded services in public education, on primary and secondary level, taking into account the principles of human capital management.The research was conducted according to the quantitative approach· it was addressed to primary and secondary school teachers; the research was conducted nationwide with the participation of 404 school units.The main findings of the research show that the factors that facilitate the provision of upgraded services in the school unit include: (a) the quality development and improvement of human capital, (b) the undertaking of quality actions for the collective development of the school, (c) the development of the quality of the work produced in the school unit; (e) the administrative skills of the school principal, (f) the identification of the school unit with the personal involvement of the teacher (school is a good place to work, proper evaluation of teachers 'work, recognition of teachers' good performance, fulfillment of individual goals of the teachers through the goals of the school unit, in which school the teacher prefers to work) and (g) the general definition of the school unit (level of quality of the school and school climate).This study makes a unique contribution to the dialogue for the implementation of the TQM in the school unit, because it formulates policy proposals addressed to those who design and decide the national educational policy, to school principals and to teachers. The policy proposals focus on the adoption of the TQM principles, through the evaluation of the educational project and the self-evaluation of the school unit; on the administrative autonomy of the school, with wider administrative responsibilities, national funds and accountability, so that it can be transformed into an administratively effective and pedagogically efficient organization; on the mentoring; on the training policy and teachers’ support for further study and research, in order to ensure, on the one hand, their professional development and improvement, and, on the other hand, to realize the importance of teamwork, and to promote it in the context of the school unit; on selection of education executives in accordance with the principles of administrative science, so that school organizations would be administrated by competent directors, expert in educational administration. on the staffing of school units with permanent educators, willing to contribute to the development of quality processes. It is also proposed the operating conditions of the educational organization, which should become a place of teachers’ training in quality issues; school, also, should ensure the utilization of teachesrs’ skills and abilities; the availability of infrastructure suitable for enhancing student and teacher performance. The specific policy proposals are expected to contribute to the dialogue for the transformation of the Greek school into a quality school.

Τις τελευταίες δεκαετίες, η ποιότητα στην Εκπαίδευση συνιστά πρωταρχικό στόχο της εκπαιδευτικής πολιτικής στην Ελλάδα, καθώς η προσαρμογή των εκπαιδευτικών οργανισμών στο ανταγωνιστικό και διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον συναρτάται προς την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Δεδομένου ότι η ΔΟΠ λογίζεται ως ένα αποτελεσματικό σύστημα διοίκησης προσανατολισμένο στη διαρκή βελτίωση, συνιστά αναγκαιότητα ο μετασχηματισμός της κουλτούρας των εκπαιδευτικών, ούτως ώστε να εφαρμόζουν πρακτικές και διαδικασίες τελεσφόρες για την ανάπτυξη πολιτικής ποιότητας στον σχολικό οργανισμό. Η παρούσα έρευνα έχει ως σκοπό τη διερεύνηση των διαστάσεων που διευκολύνουν ή παρεμποδίζουν την εφαρμογή ποιοτικών διαδικασιών για την παροχή αναβαθμισμένων υπηρεσιών στη δημόσια Εκπαίδευση, σε πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές διοίκησης του ανθρώπινου κεφαλαίου.Η έρευνα που διεξήχθη σύμφωνα με την ποσοτική προσέγγιση· απευθύνθηκε σε εκπαιδευιτκούς της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και διεξήχθη σε πανελλαδικό επίπεδο με τη συμμετοχή 404 σχολικών μονάδων.Τα κυριότερα ευρήματα της έρευνας συγκλίνουν ότι στους παράγοντες που διευκολύνουν την παροχή αναβαθμισμένων υπηρεσιών στη σχολική μονάδα συναριθμούνται: (α) η ποιοτική ανάπτυξη και βελτίωση του ανθρωπίνου κεφαλαίου, (β) η ανάληψη ποιοτικών δράσεων για την συλλογική ανάπτυξη του σχολείου, (γ) η ανάπτυξη της ποιότητας του έργου που παράγεται στη σχολική μονάδα, (δ) οι διαστάσεις του εκπαιδευιτκού δυναμικού (διασφάλιση στους εκπαιδευτικούς των κατάλληλων συνθηκών αξιοποίησης των δεξιοτήτων τους στην παιδαγωγική διαδικασία, δέσμευση των μελών του συλλόγου διδασκόντων στους στόχους που θέτει ο διευθυντής της σχολικής μονάδας), (ε) οι διοικητικές ικανότητες του σχολικού διευθυντή, ( στ) ο προσδιορισμός της σχολικής μονάδας με προσωπική εμπλοκή του ερωτώμενου εκπαιδευτικού (το σχολείο είναι ένα καλό μέρος εργασίας, σωστή αξιολόγηση του έργου των εκπαιδευτικών, αναγνώριση των καλών επιδόσεων των εκπαιδευτικών, εκπλήρωση των ατομικών στόχων των διδασκόντων μέσω των στόχων της σχολικής μονάδας, σε ποιο σχολείο προτιμά να εργάζεται ο εκπαιδευτικός) και (ζ) ο γενικός προσδιορισμός της σχολικής μονάδας ( επίπεδο ποιότητας του σχολείου και σχολικό κλίμα).Η επιστημονική συνεισφορά της παρούσας διατριβής έγκειται στο ότι αφ’ενός μεν εμπλουτίζει τον διάλογο για την εφαρμογή της ΔΟΠ στη σχολική μονάδα, αφ’ετέρου δε ότι διατυπώει προτάσεις πολιτικής με αποδέκτες όσους χαράσουν την εθνική εκπαιδευτική πολιτική, τους σχολικούς διευθυντές και τους εκπαιδευτικούς. Οι προτάσεις εστιάζουν στη διάμορφωση πολιτικής υιοθέτησης των αρχών της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας, όπως της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου, της διοικητικής αυτονομίας του σχολείου, της εισαγωγής του θεσμού του μέντορα· επίσης αφορούν στη διαμόρφωση ενός σταθερού πλαισίου επιμορφωτικής πολιτικής και ενίσχυσης των εκπαιδευτικών για περαιτέρω σπουδές και έρευνα, προκειμένου αφ’ενός μεν να διασφαλίζεται η επαγγελματική ανάπτυξη και βελτίωσή τους, αφ’ετέρου δε εκείνοι να αντιλαμβάνονται την σπουδαιότητα της ομαδικής εργασίας,ώστε να την προωθούν στο πλαίσιο της λειτουργίας της σχολικής μονάδας· στη θεσμοθέτηση διαδικασιών επιλογής στελεχών της Εκπαίδευσης σύμφωνα με τις αρχές της διοικητικής επιστήμης, προκειμένου οι σχολικοί οργανισμοί να διοικούνται από ικανούς και εξειδικευμένους στη Διοίκηση της Εκπαίδευσης διευθυντές· στη στελέχωση των σχολικών μονάδων με μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό, πρόθυμο να συμβάλλει στην ανάπτυξη διαδικασιών ποιότητας. Τέλος, προτείνονται η αναμόρφωση των συνθηκών λειτουργίας του εκπαιδευτικού οργανισμού, ο οποίος πρέπει να καταστεί χώρος ενδοσχολικής επιμόρφωσης σε θέματα ποιότητας, η διασφάλιση υλικοτεχνικής υποδομής κατάλληλης για την ενίσχυση της επίδοσης των μαθητών και της απόδοσης των εκπαιδευτικών. Οι συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής αναμένεται να συμβάλλουν στο διάλογο για την μετατροπή του ελληνικού σχολείου σε ένα σχολείο ποιότητας.