Ηγεσία στη διοίκηση της εκπαίδευσης και τα δίκτυα συμμετοχής

Abstract

This thesis investigates and construes leadership in public education management (behavioural approach) via a theoretical as well as a practical fashion. Indispensable conditions for educational leadership are expressed, while acknowledging leadership as a critical determinant of organizational effectiveness and success. Besides, the convenience of the current management/leadership pattern and corresponding practices are closely examined. For certain behaviours and processes, the desirable area and significance of leadership behaviour for educational managers are (secondarily) exposed.The methods employed are historical and institutional analysis of educational administration, literature review (mainly in the areas of administrative science, educational management, leadership and organisational theory) and empirical research based on a novel theoreticalLeadership Assessment Template. To best exploit the practical evidence, a composite qualitative and quantitative analysis methodology is devised and implemented.The work of educational administration is compromised by conflicting interests, inconsistencies and paradoxes. At the same time, bureaucratic hierarchy and discipline seek to reconcile with professional principles, the discretion of staff and expertise. Under these circumstances, leadership has a low charge and modest performance; in addition, there is a need of forming new, nonhierarchical management patterns, where the (competent) manager- leader is best conceived as a network agent that orchestrates the actors in administration to concerted praxis.

Η παρούσα εργασία, μέσα από μια θεωρητική όσο και πρακτική θεώρηση, διερευνά και ερμηνεύει την ηγεσία στη διοίκηση της δημόσιας εκπαίδευσης (συμπεριφορική προσέγγιση). Διατυπώνονται οι απαραίτητες συνθήκες για την άσκηση της εκπαιδευτικής ηγεσίας, εφόσον η ηγεσία αναγνωρίζεται ως ένας κρίσιμος συντελεστής οργανωτικής αποτελεσματικότητας και επιτυχίας. Επιπλέον, εξετάζεται η καταλληλότητα του υφιστάμενου διοικητικού/ηγετικού προτύπου και των ομόλογων πρακτικών, ενώ εκφράζεται (δευτερευόντως) η αξία και ο επιθυμητός ορίζοντας της ηγετικής συμπεριφοράς των στελεχών διοίκησης της εκπαίδευσης.Οι μέθοδοι που προσλαμβάνονται είναι: ιστορική και θεσμική ανάλυση της διοίκησης της εκπαίδευσης, επισκόπηση διεθνούς βιβλιογραφίας (κυρίως στους τομείς της διοικητικής επιστήμης, της εκπαιδευτικής διοίκησης, της ηγεσίας και της θεωρίας των οργανώσεων) και πρωτογενής έρευνα που βασίζεται σε πρωτότυπο θεωρητικό Υπόδειγμα Αποτίμησης της Ηγεσίας. Για τη μέγιστη αξιοποίηση της εμπειρικής μαρτυρίας, καταστρώνεται και εφαρμόζεται ένα σύνθετο μεθοδολογικό σχήμα ποιοτικής και ποσοτικής ανάλυσης.Το έργο της διοίκησης στην εκπαίδευση διακυβεύεται από αντιτιθέμενα συμφέροντα, ασυνέπειες και παράδοξα. Ταυτοχρόνως, η γραφειοκρατική ιεραρχία και πειθαρχία αναζητεί συμβιβασμό με τις επαγγελματικές αρχές, την ευχέρεια των στελεχών και την εξειδίκευση. Σε αυτές τις συνθήκες, η ηγεσία εμφανίζει ασθενή φόρτιση και μέτριες επιδόσεις· επιπλέον, υπάρχει ανάγκη εισαγωγής νέων, αφιεραρχημένων προτύπων διαχείρισης, όπου ο (αρμόδιος) διευθυντής – «ηγέτης» γίνεται περισσότερο αντιληπτός ως φορέας δικτύωσης που ενορχηστρώνει τους μετόχους της διοίκησης προς συντονισμένη δράση.