Επίδραση του στυλ διδασκαλίας στη διαμόρφωση ενός θετικού κλίματος κινήτρων εντός του μαθήματος της φυσικής αγωγής και στη δια βίου άσκηση: μια συγκριτική μελέτη σε δυο διαφορετικά εκπαιδευτικά πλαίσια

Abstract

According to the current Greek and European curriculum of Physical Education (P.E.), the main goal of P.E. is "lifelong exercise". However, the students seem to distance themselves from P.E. and they are not physically active as they grow up. The purpose of this study is to examine the effect of an intervention program in supporting autonomy and the intention for lifelong exercise in students between two different educational contexts. The sub-objectives were a) to investigate the maintenance of the program results six months after the end of the program, b) to examine the motivational climate as a mediating predictor of the relationship between autonomy and the intention for physical activity, and c) to compare the Greek P.E. Curriculum with the corresponding system of type II European Schools. The sample was composed of 320 students of the 5th and 6th Primary School, who attended either formal Greek Primary schools or the European Primary School. The participants were divided into two general groups, one of which concerned students who attended the intervention program lasting 18 teaching hours, and the other was the control group. In addition, the intervention group was divided into two subgroups, of which one attended the program using the method of self-check and the other with the method of inclusion. In order to test the research questions, 4 measurement tools were adopted which were distributed in three phases: before, immediately after the intervention and after 6 months. In particular, the participants completed: a) a questionnaire with demographic characteristics, b) the Perceived Autonomy Support in Physical Education (Hagger et al., 2007), to test the perceived support of autonomy in P.E., c ) the LAPOPECQ (Learning and Performance Orientations in PE Classes Questionnaire) (Papaioannou, 1994) for the perceived motivational climate in P.E. and d) a questionnaire based on the Theory of Planned Behavior (Ajzen, 1985), concerning the intention for lifelong exercise. The results showed that the intervention program strengthened both perceived autonomy and the intention to exercise in both educational contexts. However, in terms of the intention to exercise, there was no significant difference between the two contexts either immediately after the intervention or after six months. Also, the self-check method intervention team maintained the intention to exercise at higher levels for a longer period of time than the inclusion method group. Furthermore, there seemed to be a mediation of the motivational orientation between perceived autonomy and intention to exercise in children. In particular, data analysis showed that a) work orientation was influenced by perceived autonomy and in turn influenced the intention to exercise, and b) ego orientation was influenced by perceived autonomy, but without affecting the intention to exercise. The findings of the present study may contribute to the improvement of the daily educational practice in P.E.

Σύμφωνα με το ισχύον ελληνικό αλλά κι ευρωπαϊκό αναλυτικό πρόγραμμα Φυσικής Αγωγής (Φ.Α.), ο κύριος στόχος του μαθήματος είναι η «δια βίου άσκηση». Ωστόσο, οι μαθητές/τριες φαίνεται ότι αποστασιοποιούνται από το μάθημα της Φ.Α. και δεν αγαπούν τη φυσική δραστηριότητα καθώς μεγαλώνουν. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να εξετάσει την επίδραση ενός παρεμβατικού προγράμματος στην υποστήριξη της αυτονομίας και της πρόθεσης για δια βίου άσκηση σε μαθητές/τριες ανάμεσα σε δύο διαφορετικά εκπαιδευτικά πλαίσια. Τους επιμέρους στόχους αποτέλεσαν α) η διερεύνηση της διατήρησης των αποτελεσμάτων του προγράμματος με την πάροδο έξι μηνών από τη λήξη του προγράμματος, β) η εξέταση του κλίματος κινήτρων ως μεσολαβητικός παράγοντας πρόβλεψης στη σχέση μεταξύ της αυτονομίας και της πρόθεσης για φυσική δραστηριότητα, και γ) η σύγκριση του Ελληνικού Συστήματος Φ.Α. με το αντίστοιχο σύστημα των Ευρωπαϊκών Σχολείων τύπου ΙΙ. Το δείγμα συγκροτήθηκε από 320 μαθητές/τριες της 5ης και 6ης Δημοτικού, οι οποίοι φοιτούσαν είτε σε τυπικά ελληνικά δημοτικά σχολεία είτε στο Ευρωπαϊκό. Οι συμμετέχοντες κατανεμήθηκαν σε δύο γενικές ομάδες, από τις οποίες η μια αφορούσε μαθητές/τριες που παρακολούθησαν το παρεμβατικό πρόγραμμα διάρκειας 18 διδακτικών ωρών και η άλλη αποτέλεσε την ομάδα ελέγχου. Επιπλέον, η ομάδα παρέμβασης επιμερίστηκε σε δύο υποομάδες εκ των οποίων η μία παρακολούθησε το πρόγραμμα με το στυλ του αυτοελέγχου και η άλλη με το στυλ ενσωμάτωσης. Προκειμένου να ελεγχθούν τα ερευνητικά ερωτήματα χρησιμοποιήθηκαν 4 εργαλεία μέτρησης τα οποία διανεμήθηκαν σε τρεις φάσεις: πριν, αμέσως μετά την παρέμβαση και με την πάροδο 6 μηνών. Ειδικότερα, οι συμμετέχοντες/ουσες συμπλήρωσαν: α) ένα ερωτηματολόγιο με δημογραφικά χαρακτηριστικά, β) το Perceived Autonomy Support in Physical Education (Hagger και συν., 2007), για έλεγχο της αντιλαμβανόμενης υποστήριξης της αυτονομίας στο μάθημα της Φ.Α., γ) το LAPOPECQ (Learning and Performance Orientations in P.E. Classes Questionnaire) (Papaioannou, 1994) για το αντιλαμβανόμενο κλίμα κινήτρων στο μάθημα της Φ.Α. και δ) ένα ερωτηματολόγιο που συστήθηκε με βάση τη Θεωρία Σχεδιασμένης Συμπεριφοράς (Ajzen, 1985) και που αφορούσε την πρόθεση για δια βίου άσκηση. Από τα αποτελέσματα φάνηκε ότι το πρόγραμμα παρέμβασης ενίσχυσε τόσο την αντιλαμβανόμενη υποστήριξη της αυτονομίας, όσο και την πρόθεση για άσκηση και στα δύο εκπαιδευτικά πλαίσια. Ωστόσο, καμία σημαντική διαφορά δεν βρέθηκε μεταξύ των δύο εκπαιδευτικών πλαισίων αναφορικά με την μεταβλητή της πρόθεσης για άσκηση. Επίσης, η ομάδα παρέμβασης με το στυλ του αυτοελέγχου διατήρησε την πρόθεση για άσκηση σε υψηλά επίπεδα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σχέση με την ομάδα με το στυλ της ενσωμάτωσης. Ακόμη, φάνηκε να υπάρχει διαμεσολάβηση του προσανατολισμού κινήτρων μεταξύ αντιλαμβανόμενης υποστήριξης της αυτονομίας και πρόθεσης για άσκηση στα παιδιά. Ειδικότερα, οι αναλύσεις των δεδομένων έδειξαν ότι α) ο προσανατολισμός στο έργο επηρεάστηκε από την αντιλαμβανόμενη υποστήριξη της αυτονομίας κι επηρέασε με τη σειρά του την πρόθεση για άσκηση, και β) ο προσανατολισμός στο εγώ επηρεάστηκε από την αντιλαμβανόμενη υποστήριξη της αυτονομίας, χωρίς όμως να επηρεάσει την πρόθεση για άσκηση. Τα πορίσματα της παρούσας μελέτης δύναται να συμβάλλουν στην βελτίωση της καθημερινής εκπαιδευτικής πράξης στο μάθημα της Φ.Α.