Ο βιασμός κατά τις ένοπλες συρράξεις

Abstract

The study examines rapes committed during armed conflicts from a Criminology perspective and from the perspective of study-related issues presenting criminological interest. The first part of the study is an effort to determine “whether it is possible to make a comparative analysis between rapes committed during armed conflicts and the crime of "typical rape", as the latter is perceived in peacetime. The second part of the study reviews certain judgments that were rendered by the International Criminal Courts relating to massive and organized rape committed during armed conflicts. The study further assesses whether the national courts can apply international rules and international case-law when addressing rape crimes committed during armed conflicts. The basic question that arises in this regard is "whether the rules of international law and the administration of international criminal justice are adequately effective tools in preventing and suppressing sexual violence in armed conflicts".Methodology: In the first the part of the study, after the literature investigation section, there follows a critical analysis of related empirical research and theoretical approaches. Findings are substantiated under the comparative method, which is intended to systematize the similarities and differences identified between sexual violence at times of peace and armed conflicts. In the second part of the study, the “case-study” approach is adopted as research methodology, consisting in a description and critical analysis of specific cases that were tried by the international and the national courts on the basis of international rules, involving rapes that were committed during armed conflicts. Conclusions: Sexual violence seems to have a common reproduction basis both at peace and at war, as long as the dominant perceptions of society about gender, sexuality and morality encourage its diffusion and normalization. However, rape in armed conflicts acquires a particularly symbolic and strategic importance, as it becomes a "weapon of war", which is used to attack the moral standards of society and destroy either society as a whole or population groups that are distinct in terms of ethnicity, race and religion. The case-law of the International Criminal Courts is a milestone in the delimitation of rape and its integration in international crime categories. International justice, however, is not administered as effectively as to suppress and prevent widespread sexual violence in armed conflicts. Victim exoneration and rehabilitation is rather limited, as the majority of offenders avoid arrest and remain unconvicted.

Σκοπός: Η μελέτη εξετάζει τους βιασμούς που διαπράττονται κατά την διάρκεια των ενόπλων συρράξεων υπό το πρίσμα της επιστήμης της Εγκληματολογίας και σχετικών με το αντικείμενο της μελέτης ζητημάτων που παρουσιάζουν εγκληματολογικό ενδιαφέρον. Στο πρώτο μέρος της μελέτης επιχειρείται να διαπιστωθεί «αν είναι εφικτή μία συγκριτική ανάλυση των βιασμών που διαπράττονται κατά την διάρκεια ενόπλων συρράξεων σε σχέση με το έγκλημα του «τυπικού βιασμού», όπως αυτό εννοείται σε ειρηνικές περιόδους. Στο δεύτερο μέρος της μελέτης εξετάζονται αποφάσεις των Διεθνών Ποινικών Δικαστηρίων, οι οποίες αφορούν μαζικούς και οργανωμένους βιασμούς που διαπράχτηκαν κατά την διάρκεια ενόπλων συρράξεων. Ερευνάται επιπρόσθετα η δυνατότητα εφαρμογής από τα εθνικά δικαστήρια των διεθνών κανόνων και της νομολογίας των διεθνών δικαστηρίων για το έγκλημα του βιασμού κατά τις ένοπλες συρράξεις. Το κύριο ερώτημα που γεννάται από αυτή την οπτική είναι «εάν οι ρυθμίσεις των διεθνών κανόνων και η απονομή της διεθνούς ποινικής δικαιοσύνης καθίστανται επαρκή εργαλεία στο επίπεδο της πρόληψης και της καταστολής της σεξουαλικής βίας των ενόπλων συρράξεων».Μεθοδολογία: Στο πρώτο μέρος της μελέτης, μετά την ολοκλήρωση της διερεύνησης της βιβλιογραφίας, αναλύονται κριτικά οι σχετικές με το θέμα εμπειρικές έρευνες και θεωρητικές προσεγγίσεις. Στη τεκμηρίωση των συμπερασμάτων επιλέγεται η συγκριτική μέθοδος που στοχεύει στην συστηματοποίηση των ομοιοτήτων και των διαφορών της σεξουαλικής βίας σε περιόδους ειρήνης και ενόπλων συρράξεων. Στο δεύτερο μέρος της μελέτης επιλέγεται κατά κανόνα ως μέθοδος έρευνας «η μελέτη περίπτωσης» που συνίσταται στην περιγραφή και κριτική ανάλυση συγκεκριμένων υποθέσεων που εκδικάστηκαν από διεθνή δικαστήρια ή από εθνικά δικαστήρια βάσει των διεθνών κανόνων οι οποίες αφορούν βιασμούς που διαπράχτηκαν κατά την διάρκεια ενόπλων συρράξεων. Συμπεράσματα: Η σεξουαλική βία φαίνεται να έχει μία κοινή βάση αναπαραγωγής στην ειρήνη και στον πόλεμο, εφόσον οι κυρίαρχες αντιλήψεις του κοινωνικού σώματος για το φύλο, τη σεξουαλικότητα, και την ηθική επιτρέπουν τη διάχυση και την κανονικοποιήσή της. Ωστόσο ο βιασμός κατά τις ένοπλες συρράξεις αποκτά μία ιδιαίτερη συμβολική και στρατηγική σημασία, καθώς μετατρέπεται σε «όπλο πολέμου» που στοχεύει στην ηθική προσβολή και τον αφανισμό κοινωνιών, ή διακριτών ως προς την εθνότητα, τη φυλή και τη θρησκεία, πληθυσμιακών ομάδων. Η νομολογία των Διεθνών Ποινικών Δικαστηρίων αποτελεί ένα σημαντικό βήμα ως προς την οριοθέτηση του βιασμού και την ένταξη του σε κατηγορίες διεθνών εγκλημάτων. Εντούτοις, η απονομή της διεθνούς ποινικής δικαιοσύνης δεν είναι επαρκώς αποτελεσματική ως προς τη καταστολή και τη πρόληψη της εκτεταμένης σεξουαλικής βίας των ενόπλων συρράξεων. Η δικαίωση και η αποκατάσταση των θυμάτων είναι περιορισμένη, αφού η πλειοψηφία των δραστών διαφεύγει τη σύλληψη, ή δεν καταδικάζεται.