Negationand Nonveridicality in the history of greek

Abstract

This study provides a thorough investigation of the expression primarily of sentential negation in thehistory of Greek, through quantitative data from representative texts from three major stages ofvernacular Greek: Attic Greek, Koine, Late Medieval Greek (over 1000 negator tokens from eachstage), and qualitative data from Homeric Greek until Standard Modern. The contrast between twocomplementary negators, NEG1 and NEG2, is explained in terms of sensitivity of NEG2 µη tononveridicality: NEG2 is a polarity item in all stages of the Greek language, an item licensed bynonveridicality in the sense of Giannakidou (1998). The asymmetry in the diachronic development ofthe Greek negator system (the replacement of NEG1 and the preservation of NEG2) is explained withreference to the particulars of the uses of NEG2, specifically the inertial forces drawn by the nonnegative uses of NEG2, which being non-negative did not experience the renewal pressures predicted by the Jespersen’s cycle. These are its COMP related uses: (i) as a question particle, and (ii) in introducing verba timendi complements. A viewpoint for Jespersen’s cycle is proposed that abstracts away from the morphosyntactic and phonological particulars of the phenomenon and explicitly places its regularities in the semantics, accommodating not only for Greek, but for numerous other languages that deviate in different was from the traditional description of Jespersen’s cycle. The developments observed in the history of the Greek negator system agree with generative theories of syntactic change, regarding the notions of up-the-tree movement (Roberts and Roussou 2003, van Gelderen 2004).

Η μελέτη αυτή διερευνά ενδελεχώς την έκφραση της προτασιακής άρνησης στην ιστορία της ελληνικής γλώσσας με διαγλωσσικές παράλληλες γλωσσικές εξελίξεις εντός και εκτός της Ινδοευρωπαϊκής οικογένειας γλωσσών. Με ποσοτικά δεδομένα από αντιπροσωπευτικά κείμενα από τρεις μείζονες φάσεις καθομιλουμένης Ελληνικής: Αττική, Ελληνιστική Κοινή, Ύστερη Μεσαιωνική, και ποιοτικά δεδομένα από την Ομηρική γλώσσα μέχρι τη Νέα ελληνική, η διαφοροποίηση ανάμεσα στην ΑΡΝ1 και την ΑΡΝ2, που βρίσκονται σε συμπληρωματική κατανομή, ερμηνεύεται μέσα από το πλαίσιο της μη αληθειακότητας με την έννοια της Α. Γιαννακίδου (1998), εφόσον η ΑΡΝ2 αποτελεί στοιχείο πολικότητας σε όλες τις φάσεις της Ελληνικής. Η εμφάνιση άρνησης που αφορά αποκλειστικά τα μη αληθειακά περιβάλλοντα (προσταγή, ευχή, υποθετικός λόγος κ.ά.) είναι αρκετά συχνή διαγλωσσικά. Η ασυμμετρία όσον αφορά τη διαχρονική εξέλιξη της προτασιακής άρνησης στην Ελληνική—αντικατάσταση της ΑΡΝ1 οὐ(κ) > δεν και διατήρηση της ΑΡΝ2 μη > μη—ερμηνεύεται με αναφορά στις μη αρνητικές χρήσεις της ΑΡΝ2, που ως μη αρνητικές δεν υπέστησαν τις πιέσεις που προβλέπει ο κύκλος του Jespersen. Οι μη αρνητικές χρήσεις της ΑΡΝ2 συνδέονται με τη συντακτική θέση του συμπληρωματικού δείκτη και είναι (i) ως ερωτηματικό μόριο και (ii) ως συμπληρωματικός δείκτης. Άλλες αλλαγές και επαναρρύθμιση παραμέτρων στην κατανομή της ΑΡΝ2 διαχρονικά ερμηνεύονται ως μικρομετατόπιση στην ιεράρχηση του G. Cinque (1999) με βάση τη διευρυμένη εκδοχή της φράσης συμπληρωματικού δείκτη (complementizer phrase). Προτείνεται νέος ορισμός για τον κύκλο του Jespersen, γνωστό και ως κύκλο της άρνησης, με τρόπο που απομακρύνεται από μορφοφωνολογικές ιδιαιτερότητες και εντοπίζει τα ορισματικά στοιχεία του φαινομένου στη σημασία. Με αυτή τη διεύρυνση ο ορισμός καλύπτει πλέον όχι μόνο την Ελληνική, αλλά και πλήθος γλωσσών, μεταξύ των οποίων και της αγγλικής, που διαφοροποιούνται από την παραδοσιακή περιγραφή του κύκλου του Jespersen. Τα παρατηρούμενα φαινόμενα στην ιστορία της άρνησης στην Ελληνική επιβεβαιώνουν Γενετικές Θεωρίες συντακτικής αλλαγής (Roberts & Roussou 2003, van Gelderen 2004), όσον αφορά την άνοδο λεξικών στοιχείων διαχρονικά στο συντακτικό δέντρο και την τάση μετατροπής των φράσεων σε κεφαλές για λόγους οικονομίας εντός του μινιμαλιστικού πλαισίου.