Περιοδοντική νόσος της εγκύου και συσχέτιση με την εμφάνιση προεκλαμψίας, πρόωρου τοκετού ή γέννηση λιποβαρών εμβρύων στον ελληνικό πληθυσμό

Abstract

Premature birth, low birth weight and preeclampsia are among the most important pregnancy complications. Despite scientific efforts incidence of premature birth is on the rise in developed countries and the causes of preeclampsia are not fully understood. The objective of the present study is to determine the relationship between mother’s periodontal disease and incidence of preeclampsia, premature birth and low birth weight. For the purposes of this study 359pregnant women were examined while they visited Alexandra hospital for their antenatal care or while being hospitalized for various reasons. The participants after being informed of the purposes of this study and if they fulfilled the selection criteria were asked for their written consent and a means of communication (telephone number), in order to give additional information if needed about later complications or pregnancy outcomes if labor would take place in other hospital than Alexandra hospital. Selection criteria were women to be pregnant, if underage to be given the guardian’s consent for participation, to have at least 16 teeth and to be of Caucasian heritage. Women were excluded if they required prophylactic antibiotics before dental treatment and if they had a current multiple pregnancy. For the analysis of the relationship between periodontal disease and preeclampsia in the exclusion criteria history of preeclampsia and hereditary thrombophilia were added. The study was conducted in two phases. In the initial phase the participants were selected, a questionnaire was filled in and a thorough clinical periodontal exam was completed. In the second phase after the labor participants were contacted by the means of communication they had provided (telephone number) and were asked the date of delivery, the duration of gestation, if labor took place in Alexandra hospital or in another hospital, the newborn’s weight at delivery, if there had been any pregnancy complications after the exam that took place in the first phase and if labor took place by caesarian section or vaginal delivery. The clinical examination included a full-mouth periodontal examination (determining probing depth and attachment loss at six sites on all of the teeth) and bleeding on probing index. After the clinical examination aspects of dental history, which indicated local inflammation and could potentially raise the systemic inflammatory burden, were registered. Alexandra hospital’s medical records verified the data that were collected. Also from the hospital’s medical records data about gestation duration, birth weight, pregnancy pathology and type of delivery were verified. Finally in this study complete data from 300 pregnant women were gathered, 14-45 years old, with mean age 30,7±6,3 years old. The mean gestational age at which the clinical examination took place was 31,3±8,3weeks, calculated based on last menstrual period. Mean pregnancy duration was 37,9±2,8 weeks. Mean birth weight was 2942,2±712,3 grams. Periodontitis prevalence was depending on periodontitis definition 39-94%. Periodontitis by definition 1 had prevalence of 60,33% (181/300), by definition2 had prevalence of 60,67% (182/300), by definition 3 had prevalence of85,67% (257/300), by definition 4 39% (117/300), by definition 5 50%(150/300), by definition 6 10,33% (31/300) and by definition 7 94,33%(283/300). By definition 1 periodontitis was defined as the presence of three or more sites with probing depth 4mm or more, by definition 2 periodontitis was defined as the presence of at least two teeth with interdental attachment loss greater or equal to 4mm or with interdental probing depth greater orequal to 5mm, by definition 3 periodontitis was defined as the presence of at least one site with a pocket, by definition 4 periodontitis was defined as the presence of 2 or more sites with probing depth 4mm or more, attachment loss4mm or more and bleeding on probing, by definition 5 periodontitis was defined as the presence of at least 4 sites with a periodontal pocket, by definition 6 periodontitis was defined as the presence of at least 5 sites with probing depth of 5mm or more and finally by definition 7 periodontitis was defined as the presence of attachment loss 3mm or greater at two or more non adjacent teeth. Regarding educational level 10,67%(32/300) had incomplete primary education, 9%(27/300) had primary education, 25,33%(76/300) had secondary education, 14,33%(43/300) had post high school education and 40,67%(122/300) had higher education. 18,33% (55/300) were current smokers, 18,67% (56/300) had quitted smoking less than a year before they were pregnant and the rest 63%(189/300) were regarded as no smokers. For 50,67% (152/300) this was their first pregnancy, 9,6% (29/300) had a history of preterm birth, 23% (69/300) had history of miscarriage and 9,3%(28/300) had history of low birth weight.16% (48/300) had been diagnosed with diabetes mellitus (gestational diabetes 44/48, diabetes mellitus type I 3/48, diabetes mellitus type II 1/48). 29% (87/300) had been diagnosed with urinary tract infection during pregnancy and 36% (108/300) had been prescribed with antibiotic treatment during pregnancy.48,33% (145/300) of the participants reported dental history of inflammation of dental etiology, 19,67% (59/300) reported inflammation of dental etiology during pregnancy, 18,33% (55/300) had teeth which should be end odontically treated or extracted (pulp chamber exposure) and 19%(57/300) had semi impacted teeth. Regarding the relationship of maternal periodontal disease with the incidence of preeclampsia the results of this study were the following: o Univariate analysis • pregnant women with at least 5 sites with probing depth of 5 mm or more (periodontitis definition 6) were 256% more likely to develop preeclampsia (chi-square test p=0,010 and p=0,026 with Yates correction OR:3,56, 95% CI:1,29-9,84 // kendall’s tau-b test p=0,083). • there was a marginal statistical significance in the relationship of periodontitis definition 2 with preeclampsia (p=0,051). By definition 2periodontitis was defined as at least two teeth with interdental attachment loss of 4mm or greater or with interdental probing depth greater or equal to 5mm • there was a statistical significance for the relationship of periodontitis definition 2 with preeclampsia for the age group 31-35 (p=0,017) • there was a statistical significance for the relationship of periodontitis definition 5 with preeclampsia for the age group 31-35 (p=0,042) • there was a tendency towards statistical significance for there lationship of mean probing depth with preeclampsia, when test was performed for the means (p=0,0573) and the medians (p=0,072) of mean probing depth o Multivariate analysis • binary logistic regression analysis for the relationship of preeclampsia with the potential risk factors (for periodontitis definition 5 was used) resulted in the following models: log (preeclampsia probability/1- preeclampsia probability)= -22,062 +0,393 ΒΜΙ – 3,049 PRETERM BIRTH HISTORY – 0,006 BIRTHWEIGHT+ 0,681 WEEKS OF GESTATION (backward) log (preeclampsia probability/1- preeclampsia probability)= -22,062 +0,363 ΒΜΙ – 3,049 PRETERM BIRTH HISTORY – 0,006 BIRTHWEIGHT + 0,681 WEEKS OF GESTATION (forward) • the probability of preeclampsia incidence is increasing with the increase of mother’s BMI and with the increase of gestation duration. The probability of preeclampsia incidence is decreasing with history of preterm birth and with increase of birth weight • the presence of at least 4 pockets did not alter the probability of preeclampsia incidence • principal component analysis-PCA did not result in any relationship of periodontal parameters such as the number of sites with a pocket, the mean pocket depth and the number of sights with bleeding on probing and inflammation and bacteremia markers such as the presence of semi impacted teeth, the presence of destroyed teeth with pulp chamber exposure, the incidence of inflammation of dental etiology during pregnancy and the history of tooth extraction with preeclampsia incidenceo Critical review of the literature • in the literature it is mentioned that periodontitis and preeclampsia share as common risk factors some genetic polymorphisms such asIL6-174G, IL10-592C, IL10-819C and TNFα-308A • in the literature there is greater unanimity in the results regarding the relationship between periodontitis and preeclampsia than the results regarding periodontitis and preterm birth • in the literature probing depth is associated with the incidence of preeclampsia independently of the presence of attachment loss (that is not the case for the relationship of probing depth with premature birth) • in the literature periodontitis definitions which reached statistical significance regarding the relationship between periodontitis and preeclampsia used lower number of teeth for periodontitis definition than periodontitis definitions which reached statistical significance regarding the relationship between periodontitis and premature birth • the observed differences in the literature about the relationship of periodontitis and preeclampsia and periodontitis and premature birth could be a result of the possible need for the bacteria to reach the maternal side of placenta in order to cause preeclampsia and the fetal side of the placenta in order to cause premature birth. The formentioned difference in the literature could be an indirect confirmation of the theory of the hematogenous bacteria spread because travelling through blood vessels because bacteria travelling through blood vessels reach first the maternal side of placenta and then reach the fetal side of placenta. The probability of a greater dependence of the relationship of premature birth with genetic factors (because of the stronger relationship of premature birth with attachment loss) could exist due to the need for the bacteria, cytokines or bacteria toxins to cross the placenta barrier • it is possible that some of preeclampsia incidents could be attributed in the combined effect of dysbiotic placenta microbiome, which is the result of hematogenous migration of bacteria from the oral cavity, and the immune response in pregnant women who have genetic predisposition Regarding the relationship of maternal periodontal disease with the incidence of preterm birth the results of this study were the following: o Univariate analysis • pregnant women over 35 years old have statistically significant shorter gestation duration • smoking results in statistically significant shorter gestation duration • diabetes mellitus results in statistically significant shorter gestation duration • periodontitis (for the definitions of periodontitis that were used) neither affected gestation duration nor altered the number of newborn that were born preterm • periodontal parameters neither affected gestation duration (number of sites with bleeding on probing, number of pockets with bleeding on probing) nor altered the number of newborn that were born preterm(mean probing depth, number of sights with bleeding on probing) • inflammation of dental etiology during pregnancy did not alter the risk for preterm birth • teeth with exposed pulp chamber which need extraction or endodontic therapy did not alter the risk for preterm birth o Multivariate analysis • Linear regression analysis for the relationship of preterm birth with the potential risk factors (for periodontitis definition 5 was used) resulted in the following models: WEEKS OF GESTATION= 38,029 – 1,927 HISTORY OF PRETERMBIRTH (stepwise)WEEKS OF GESTATION= 39,352 – 0,055 AGE – 1,828 HISTORY OFPRETERM BIRTH + 0,628 PERIODONTITIS DEFINITION 5(backward)WEEKS OF GESTATION= = 39,352 – 1,927 HISTORY OF PRETERMBIRTH (forward) • the results from the three models of linear regression analysis agree that history of preterm birth reduces gestation duration (approximately2 weeks). The model, which resulted from backward linear regression analysis, proposed that the presence of at least 4 pockets in the oral cavity of a pregnant woman increases gestation duration 6/10 of a week which is of no clinical significance. Also the model, which resulted from backward linear regression analysis, proposed that one year increase in mother’s age, decreases gestation duration 0,055weeks. This means that 10 years older age decrease gestation duration almost6/10 of a week which is of no clinical significance, but in the same time also means that a pregnant woman 40years old would have one week shorter gestation duration from a pregnant woman 20 years old which is clinically significant. • the presence of 4 pockets in mother’s periodontium did not alter the risk of preterm birth • principal component analysis-PCA did not result in any relationship of periodontal parameters such as the number of sites with a pocket, the mean pocket depth and the number of sights with bleeding on probing and inflammation and bacteremia markers such as the presence of semi impacted teeth, the presence of destroyed teeth with pulp chamber exposure, the incidence of inflammation of dental etiology during pregnancy and the history of tooth extraction with preeclampsia incidenceo Critical review of the literature • in the literature attachment loss is associated more consistently with preterm birth than probing depth • in the literature there is some evidence that the relationship between periodontitis and preterm birth is affected by genetic factors • periodontitis and preterm birth share same genetic polymorphisms as common risk factors • in the literature there is sufficient number of studies which link periodopathic bacteria and dysbiotic placenta microbiome with preterm birth • it is possible a part of premature births to occur due to the combined effect of dysbiotic placenta microbiome, which is a result of the hematogenous spread of bacteria from the oral cavity, and the immune response in pregnant women who are genetically predisposed, independently of if there is an active periodontal disease • there is a need for more studies in order to clarify the possible relationship between maternal periodontitis and preterm birth Regarding the relationship of maternal periodontal disease with the incidence of low birth weight the results of this study were the following: o Univariate analysis • there is a statistically important difference between the incidence of smoking and birth weight • there is a tendency towards statistical importance for the relationship of mean probing depth with low birth weight (median test, p=0,065). The median of mean probing depth for the group of normal weight infants was greater than the median of mean probing depth for the group of low birth weight infants • maternal periodontitis ( regardless the definition that was used) neither altered the infant weight nor altered the number of low birth weight infants • the periodontal parameters that were used neither altered the infant weight nor altered the number of low birth weight infants • inflammation of dental etiology during gestation did not alter the risk of low birth weight infant• teeth with exposed pulp chamber which need extraction or endodontic therapy did not alter the risk for low birth weigh to Multivariate analysis • binary logistic regression –forward method for the relationship of preterm birth with the potential risk factors (for periodontitis definition 5was used) resulted in the following model: log(low birth weight possibility/1 – low birth weight possibility) = 47,550– 1,332 WEEKS OF GESTATION+ 0,558 SMOKING (YES)+ 1,727SMOKING (YES BEFORE) • binary logistic regression –forward method resulted that most important factor for incidence of low birth weight is preterm birth. If we solve the for mentioned equation we come to the conclusion that the weeks of gestation in which the possibility of low birth weight infant is equal to the possibility of infant of normal weight are 35,7 weeks for nonsmokers, 36,1 weeks for smokers, and 37 weeks for the women who quitted smoking less than a year before pregnancy. While for smokers and no smokers the probability of low birth weight infant and infant of normal weight infant are equal at approximately 36 weeks (4/10 week difference), for women who quitted smoking this happens later at 37weeks. This might indicate the consequences of smoking with drawalsyndrome which lead to infant growth restriction • binary logistic regression – backward method for the relationship of preterm birth with the potential risk factors (for periodontitis definition 5was used) did not result in any model • the presence of at least 4 pockets did not alter the probability of low birth weight incidence • principal component analysis-PCA did not result in any relationship of periodontal parameters such as the number of sites with a pocket, the mean pocket depth and the number of sights with bleeding on probing and inflammation and bacteremia markers such as the presence of semi impacted teeth, the presence of destroyed teeth with pulp chamber exposure, the incidence of inflammation of dental etiology during pregnancy and the history of tooth extraction with preeclampsia incidenceo Critical review of the literature • in the literature the relationship between genetic polymorphisms and incidence of low birth weight has not been studied thoroughly • in the literature genetic polymorphisms of the gene that codes the receptor of vitamin D VDR, rs731236/TaqI and rs7975232/ApaI, appear to be related with both low birth weight and periodontitis. The relationship between polymorphisms rs731236/TaqI andrs7975232/ApaI and low birth weight seems to regard only pregnant mothers of African origin and not pregnant mothers Caucasian heritage. Also the majority of the studies, which report correlation between periodontitis and low birth weight regard pregnant women of African and not Caucasian heritage • it is possible a part of the incidents of low birth weight infants to occurdue to the combined effect of dysbiotic placenta microbiome, which is are sult of the hematogenous spread of bacteria from the oral cavity, and the immune response in pregnant women who are genetically predisposed, independently of if there is an active periodontal disease • there is a need for more studies in order to clarify the possible relationship between maternal periodontitis and low birth weight.

Η γέννηση πρόωρου ή λιποβαρούς νεογνού και η εμφάνιση προεκλαμψίας αποτελούν από τις σημαντικότερες επιπλοκές της κύησης. Σκοπός αυτής της μελέτης ήταν η διερεύνηση της σχέσης της περιοδοντικής νόσου της μητέρας με την εμφάνιση προεκλαμψίας και γέννηση πρόωρου ή λιποβαρούς νεογνού. Για το σκοπό αυτής της μελέτης εξετάσθηκαν 359 έγκυες που προσήλθαν στα εξωτερικά μαιευτικά ιατρεία ή νοσηλεύονταν στην κλινική Βενιζέλου του νοσοκομείου Αλεξάνδρα. Κριτήρια επιλεξιμότητας ήταν η γυναίκα να ήταν έγκυος, να έχει την συγκατάθεση του κηδεμόνα της εφόσον ήταν ανήλικη, να έχει τουλάχιστον 16 δόντια στο στόμα και να ανήκει στην καυκάσια φυλή. Κριτήρια αποκλεισμού αποτέλεσαν η ανάγκη χημειοπροφύλαξης για την καταγραφή του περιοδοντογράμματος και οι πολύδυμες κυήσεις. Για το κομμάτι της έρευνας που αφορά την προεκλαμψία προστέθηκαν στα κριτήρια αποκλεισμού το ατομικό ιστορικό προεκλαμψίας και η γνωστή θρομβοφιλική μετάλλαξη. Η μελέτη είχε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση έγινε η επιλογή των συμμετεχουσών, η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου και η κλινική εξέταση. Στη δεύτερη φάση έγινε τηλεφωνική επικοινωνία με τη συμμετέχουσα μετά τον τοκετό. Καταγράφηκε η ημερομηνία του τοκετού, η διάρκεια του τοκετού, αν έγινε στο Αλεξάνδρα ή σε άλλο νοσοκομείο, το βάρος του νεογνού, αν υπήρξαν επιπλοκές της κύησης μετά την εξέταση και αν ο τοκετός ήταν φυσιολογικός ή με καισαρική τομή. Η κλινική εξέταση περιελάμβανε πλήρες περιοδοντόγραμμα (με λήψη μετρήσεων του βάθους θυλάκου και της απώλειας πρόσφυσης σε έξι σημεία κάθε δοντιού) και καταγραφή της αιμορραγίας κατά την ανίχνευση. Επίσης κατά την κλινική εξέταση γινόταν καταγραφή στοιχείων του οδοντιατρικού ιστορικού που είτε αποτελούσαν είτε πιθανώς να αποτελούσαν πηγή τοπικής φλεγμονής και κατά συνέπεια να συνέβαλαν στην αύξηση του συστεμικών επιπέδων φλεγμονής. Στη συνέχεια τα στοιχεία που δόθηκαν διασταυρώθηκαν με το αρχείο του νοσοκομείου Αλεξάνδρα. Από το βιβλίο γεννήσεων καταγράφηκε μετά την κύηση η διάρκεια της κύησης, το βάρος του νεογνού, η παθολογία της κύησης και αν ο τοκετός ήταν φυσιολογικός ή με καισαρική τομή. Εν τέλει στη μελέτη εντάχθηκαν 300 γυναίκες, 14-45 ετών, με μέση τιμή ηλικίας 30,7±6,3 έτη. Η μέση ηλικία κύησης κατά την οποία έγινε η εξέταση ήταν 31,3±8,3 εβδομάδες, υπολογιζόμενη βάσει τελευταίας περιόδου. Η μέση διάρκεια κύησης ήταν 37,9±2,8 εβδομάδες. To βάρος των νεογνών κατά την γέννησή τους ήταν 2942,2±712,3 γραμμάρια. Τα ποσοστά επιπολασμού της περιοδοντίτιδας στον εξεταζόμενο πληθυσμό εγκύων ήταν ανάλογα με τον ορισμό περιοδοντίτιδας που χρησιμοποιήθηκε 39-94%. Όσον αφορά στο μορφωτικό επίπεδο, 10,67% είχαν ελλιπή πρωτοβάθμια εκπαίδευση, 9% είχαν πρωτοβάθμια εκπαίδευση, 25,33% είχαν δευτεροβάθμια εκπαίδευση, 14,33% είχαν μεταλυκειακή εκπαίδευση και 40,67% είχαν τριτοβάθμια εκπαίδευση. 18,33% κάπνιζαν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, 18,67% κάπνιζαν πριν την εγκυμοσύνη και το διέκοψαν λιγότερο από ένα χρόνο πριν μείνουν έγκυες, ενώ οι υπόλοιπες, 63%, αποτέλεσαν την κατηγορία των μη καπνιστριών. Για το 50,67% των εγκύων ήταν η πρώτη κύηση, 9,6% είχαν ιστορικό πρόωρου νεογνού, 23% είχαν ιστορικό παλίνδρομης κύησης και 9,3% είχαν ιστορικό λιποβαρούς νεογνού. Κατά την εξέταση 16% είχαν διαγνωστεί με σακχαρώδη διαβήτη. Επίσης κατά την εξέταση 29% είχαν διαγνωστεί με ουρολοίμωξη και στο 36% τους είχε συνταγογραφηθεί κατά την κύηση αντιβιοτική αγωγή. Όσον αφορά το οδοντιατρικό ιστορικό 48,33% ανέφεραν ιστορικό φλεγμονής οδοντικής αιτιολογίας, 19,67% ανέφεραν φλεγμονή οδοντικής αιτιολογίας κατά την κύηση, 18,33% είχαν κατεστραμμένα δόντια που έχρηζαν ενδοδοντικής θεραπείας ή εξαγωγής και 19% είχαν ημιέγκλειστα δόντια. Όσον αφορά τη σχέση της περιοδοντικής νόσου της μητέρας με την εμφάνιση προεκλαμψίας τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης ήταν τα εξής: Για την ανάλυση σε μονομεταβλητό επίπεδο • έγκυες με τουλάχιστον 5 σημεία με θύλακο 5 χιλιοστών ή μεγαλύτερο (ορισμός περιοδοντίτιδας 6) είχαν 256% μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν προεκλαμψία (chi-square test p=0,010 και p=0,026 με διόρθωση Yates OR:3,56, 95% CI:1,29-9,84 // kendall’s tau-b test p=0,083) • υπάρχει οριακή στατιστικά σημαντική διαφορά για τη σχέση του ορισμού περιοδοντίτιδας 2 με την εμφάνιση προεκλαμψίας (p=0,051) • υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά για τη σχέση του ορισμού περιοδοντίτιδας 2 με την εμφάνιση προεκλαμψίας για την ηλικιακή ομάδα 31-35 ετών (p=0,017)• υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά για τη σχέση του ορισμού περιοδοντίτιδας 5 με την εμφάνιση προεκλαμψίας (p=0,042) • υπάρχει τάση για στατιστική σημαντικότητα για τη σχέση του μέσου όρου του βάθους θυλάκου με την εμφάνιση προεκλαμψίας, όσον αφορά τον έλεγχο των διαφορών των μέσων τιμών (p=0,0573) και των διαμέσων (p=0,072) του μέσου όρου του βάθους θυλάκου. Για την ανάλυση σε πολυμεταβλητό επίπεδο • η λογιστική παλινδρόμηση για τη σχέση της προεκλαμψίας με τους πιθανούς παράγοντες κινδύνου (για την περιοδοντίτιδα χρησιμοποιήθηκε ο ορισμός 5) κατέληξε στα παρακάτω μοντέλα: log (Πιθανότητα προεκλαμψίας/1 – πιθανότητα προεκλαμψίας) = -22,062 + 0,393 ΒΜΙ – 3,049 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΩΡΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ – 0,006 ΒΑΡΟΣ ΝΕΟΓΝΟΥ + 0,681 ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΚΥΗΣΗΣ (backward) log (Πιθανότητα προεκλαμψίας/1 – πιθανότητα προεκλαμψίας) = -22,062 + 0,363 ΒΜΙ – 3,049 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΩΡΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ – 0,006 ΒΑΡΟΣ ΝΕΟΓΝΟΥ + 0,681 ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΚΥΗΣΗΣ (forward) • η πιθανότατα εμφάνισης προεκλαμψίας αυξάνει με την αύξηση του δείκτη μάζας σώματος της εγκύου κατά την εξέταση και με την αύξηση της διάρκειας της κύησης ενώ μειώνεται με ιστορικό πρόωρου νεογνού και όσο αυξάνει το βάρος του νεογνού • η ύπαρξη τουλάχιστον 4 θυλάκων στο περιοδόντιο της εγκύου δεν επηρέασε την πιθανότητα εμφάνισης προεκλαμψίας • η ανάλυση συνιστωσών δεν βρήκε συσχέτιση των συνεχών μεταβλητών στάθμισης της περιοδοντικής νόσου αριθμός σημείων με θύλακο, μέσος όρος βάθος θυλάκου και αριθμός σημείων με αιμορραγία στην ανίχνευση καθώς και των δεικτών μικροβιαιμίας και φλεγμονής της ύπαρξης ημιέγκλειστων δοντιών, της ύπαρξης ριζών, της εμφάνισης φλεγμονής οδοντικής αιτιολογίας κατά την κύηση και του ιστορικού εξαγωγής δοντιού με τον αριθμό εβδομάδων της κύησης, με το βάρος του νεογνού και με την εμφάνιση προεκλαμψίας. Από την κριτική ανάλυση της βιβλιογραφίας • στη βιβλιογραφία αναφέρονται γενετικοί πολυμορφισμοί που είναι παράγοντες κινδύνου τόσο για την περιοδοντίτιδα όσο και τη γέννηση πρόωρου νεογνού. Οι πολυμορφισμοί IL6-174G, IL10-592C, IL10- 819C και TNFα-308A φαίνεται να αυξάνουν τον κίνδυνο τόσο για περιοδοντίτιδα όσο και για εμφάνιση προεκλαμψίας • στη βιβλιογραφία φαίνεται να υπάρχει μεγαλύτερη ομοφωνία σχετικά με τη σχέση της περιοδοντίτιδας με την εμφάνιση προεκλαμψίας από ό,τι για τη σχέση της περιοδοντίτιδας με τη γέννηση πρόωρου νεογνού • στη βιβλιογραφία το βάθος θυλάκου σχετίζεται με την εμφάνιση προεκλαμψίας ανεξάρτητα από την απώλεια πρόσφυσης (σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει για τη γέννηση πρόωρου νεογνού) • στη βιβλιογραφία ο ορισμός της περιοδοντίτιδας που βρέθηκε να σχετίζεται με την προεκλαμψία χρησιμοποιούσε μικρότερο αριθμό δοντιών από τον ορισμό της περιοδοντίτιδας που βρέθηκε να σχετίζεται με τη γέννηση πρόωρου νεογνού • οι διαφορές στη βιβλιογραφία στα αποτελέσματα των επιδημιολογικών μελετών για τη σχέση της περιοδοντίτιδας με την προεκλαμψία και τη σχέση της περιοδοντίτιδας με τη γέννηση πρόωρου νεογνού μπορεί να οφείλονται στο γεγονός ότι η επίδραση του μικροβιακού παράγοντα για την προεκλαμψία πρέπει να γίνει στη μητρική πλευρά του πλακούντα ενώ για την πρόκληση πρόωρου τοκετού στην εμβρυϊκή του πλευρά, γεγονός που μπορεί να αποτελεί και μια έμμεση επιβεβαίωση της θεωρίας της αιματογενούς προσβολής καθότι κατά την αιματογενή διασπορά τα βακτήρια για να φθάσουν στην εμβρυϊκή πλευρά τουπλακούντα πρέπει να περάσουν πρώτα από τη μητρική πλευρά. Η πιθανή μεγαλύτερη εξάρτηση της σχέσης για τα πρόωρα από το γονιδιακό παράγοντα (λόγω μεγαλύτερης εξάρτησης από την απώλεια πρόσφυσης) μπορεί να οφείλεται στην ανάγκη που υπάρχει να περάσει ο επιβαρυντικός παράγοντας (βακτήρια, κυτοκίνες, τοξίνες) τον πλακουντιακό φραγμό, πράγμα που σημαίνει μεγαλύτερη εξάρτηση από παράγοντες που αφορούν την ανοσιακή απάντηση του ξενιστή. • είναι πιθανό ένα μέρος των περιστατικών προεκλαμψίας να οφείλονται στη συνδυασμένη επίδραση του δυσβιωτικού πλακουντικού μικροβιώματος, το οποίο προκύπτει ως αποτέλεσμα της μετανάστευσης μικροβίων από τη στοματική κοιλότητα δια της αιματικής οδού, και της ανοσιακής απάντησης του οργανισμού σε έγκυες που έχουν γενετική προδιάθεσηΌσον αφορά στη σχέση της περιοδοντικής νόσου της μητέρας με τη γέννηση πρόωρου νεογνού τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης ήταν τα εξής: Για την ανάλυση σε μονομεταβλητό επίπεδο • η ηλικία της εγκύου άνω των 35 ετών μειώνει σε στατιστικά σημαντικό βαθμό τη διάρκεια της κύησης • το κάπνισμα μειώνει σε στατιστικά σημαντικό βαθμό τη διάρκεια της κύησης • η διακοπή του καπνίσματος πριν την εγκυμοσύνη παρατείνει τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σε στατιστικά σημαντικό βαθμό • ο σακχαρώδης διαβήτης μειώνει τη διάρκεια της κύησης σε στατιστικά σημαντικό βαθμό • η περιοδοντίτιδα της εγκύου (για τους ορισμούς που χρησιμοποιήθηκαν) δεν επηρέασε τη διάρκεια κύησης, ούτε μετέβαλε σε στατιστικά σημαντικό βαθμό τον αριθμό των νεογνών που γεννιούνται πρόωρα στο πληθυσμιακό δείγμα που μελετήθηκε • οι περιοδοντικοί δείκτες που χρησιμοποιήθηκαν για την επιδημιολογική στάθμιση της περιοδοντικής νόσου δεν σχετίστηκαν με τη διάρκεια της κύησης (αριθμός σημείων με αιμορραγία στην ανίχνευση, ο αριθμόςθυλάκων με αιμορραγία στην ανίχνευση) ούτε μετέβαλαν σε στατιστικά σημαντικό βαθμό τον αριθμό των νεογνών που γεννιούνται πρόωρα (μέσος όρος βάθους θυλάκων, αριθμός σημείων με αιμορραγία στην ανίχνευση). • η φλεγμονή οδοντικής αιτιολογίας κατά τη διάρκεια της κύησης δεν αύξησε τον κίνδυνο για γέννηση πρόωρου νεογνού • η ύπαρξη κατεστραμμένων δοντιών που χρήζουν εξαγωγής ή ενδοδοντικής θεραπείας δε σχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο γέννησης πρόωρου νεογνού. Για την ανάλυση σε πολυμεταβλητό επίπεδο • η γραμμική παλινδρόμηση για τη σχέση της διάρκειας κύησης με τους πιθανούς παράγοντες κινδύνου (για την περιοδοντίτιδα χρησιμοποιήθηκε ο ορισμός 5) κατέληξε στα παρακάτω μοντέλα: ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΚΥΗΣΗΣ = 38,029 – 1,927 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΩΡΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ (stepwise) ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΚΥΗΣΗΣ = 39,352 – 0,055 ΗΛΙΚΙΑ – 1,828 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΩΡΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ + 0,628 ΠΕΡΙΟΔΟΝΤΙΤΙΔΑ ΟΡΙΣΜΟΣ 5 (backward) ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΚΥΗΣΗΣ = 39,352 – 1,927 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΩΡΟΥΝΕΟΓΝΟΥ (forward) • τα τρία μοντέλα ανάλυσης παλινδρόμησης συμφωνούν ότι το ιστορικό προωρότητας μειώνει τη διάρκεια της κύησης (περίπου 2 βδομάδες). Στη μέθοδο γραμμικής παλινδρόμησης backward προτάθηκε ότι η ύπαρξη τουλάχιστον 4 θυλάκων στη στοματική κοιλότητα της εγκύου αυξάνει τη διάρκεια της κύησης κατά 6/10 της εβδομάδας που είναι χωρίς κλινική σημασία. Επίσης στη μέθοδο γραμμικής παλινδρόμησης backward προτάθηκε ότι κάθε ένας χρόνος αύξησης της ηλικίας της μητέρας μειώνει τη διάρκεια της κύησης κατά 0,055 της εβδομάδας. • η ύπαρξη τουλάχιστον 4 θυλάκων στο περιοδόντιο της εγκύου δενεπηρέασε την πιθανότητα γέννησης πρόωρου νεογνού • η ανάλυση συνιστωσών δε βρήκε συσχέτιση των συνεχών μεταβλητών στάθμισης της περιοδοντικής νόσου αριθμός σημείων με θύλακο, μέσος όρος βάθος θυλάκου και αριθμός σημείων με αιμορραγία στην ανίχνευση καθώς και των δεικτών μικροβιαιμίας και φλεγμονής της ύπαρξης ημιέγκλειστων δοντιών, της ύπαρξης ριζών, της εμφάνισης φλεγμονής οδοντικής αιτιολογίας κατά την κύηση και του ιστορικού εξαγωγής δοντιού με τον αριθμό εβδομάδων της κύησης, με το βάρος του νεογνού και με την εμφάνισηπροεκλαμψίαςΑπό την κριτική ανάλυση της βιβλιογραφίας • στη βιβλιογραφία η απώλεια πρόσφυσης σχετίζεται συνεπέστερα με τον πρόωρο τοκετό από ό,τι το βάθος θυλάκου • στη βιβλιογραφία διαφαίνεται η σχέση της περιοδοντίτιδας με τον πρόωρο τοκετό να αφορά και το γονιδιακό παράγοντα • υπάρχουν γονιδιακοί πολυμορφισμοί που αυξάνουν τον κίνδυνο τόσο για εμφάνιση περιοδοντίτιδας όσο και για εμφάνιση πρόωρου τοκετού • στη βιβλιογραφία υπάρχει σημαντικός αριθμός μελετών που σχετίζουν τα περιοδοντοπαθογόνα βακτήρια καθώς και το δυσβιωτικό πλακουντικό μικροβίωμα με την εμφάνιση πρόωρου τοκετού • είναι πιθανό ένα μέρος των πρόωρων γεννήσεων να οφείλονται στη συνδυασμένη επίδραση του δυσβιωτικού πλακουντικού μικροβιώματος, το οποίο προκύπτει ως αποτέλεσμα της μετανάστευσης μικροβίων από τη στοματική κοιλότητα δια της αιματικής οδού, και της ανοσιακής απάντησης του οργανισμού σε έγκυες που έχουν γενετική προδιάθεση ανεξάρτητα του αν υπάρχει ενεργής περιοδοντική νόσος • χρειάζονται περισσότερες μελέτες για την πλήρη διαλεύκανση της πιθανής σχέσης της περιοδοντίτιδας με τη γέννηση πρόωρου νεογνού. Όσον αφορά στη σχέση της περιοδοντικής νόσου της μητέρας με τη γέννηση λιποβαρούς νεογνού τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης ήταν τα εξής: Για την ανάλυση σε μονομεταβλητό επίπεδο • υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά για τη σχέση του καπνίσματος με το βάρος του νεογνού • υπάρχει τάση για στατιστική σημαντικότητα για τη σχέση του μέσου όρου του βάθους θυλάκου με τη γέννηση λιποβαρούς νεογνού (έλεγχος διαμέσων, p=0,065). Με τη διάμεσο του μέσου όρου του βάθους θυλάκου για την ομάδα των νεογνών φυσιολογικού βάρους να είναι μεγαλύτερη από τη διάμεσο του μέσου όρου του βάθους θυλάκου για την ομάδα των λιποβαρών νεογνών • η περιοδοντίτιδα της εγκύου (για τους ορισμούς που χρησιμοποιήθηκαν) δεν επηρέασε τo βάρος του νεογνού, ούτε μετέβαλε σε στατιστικά σημαντικό βαθμό τον αριθμό των νεογνών που γεννιούνται πρόωρα στο πληθυσμιακό δείγμα που μελετήθηκε • οι περιοδοντικοί δείκτες που χρησιμοποιούνται για την επιδημιολογική στάθμιση της περιοδοντικής νόσου δεν σχετίστηκαν με το βάρος του νεογνού ούτε μετέβαλαν σε στατιστικά σημαντικό βαθμό τον αριθμό των νεογνών που γεννήθηκαν λιποβαρή • η φλεγμονή οδοντικής αιτιολογίας κατά τη διάρκεια της κύησης δεν αυξάνει τον κίνδυνο για γέννηση λιποβαρούς νεογνού • η ύπαρξη κατεστραμμένων δοντιών που χρήζουν εξαγωγής ή ενδοδοντικής θεραπείας δε σχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο γέννησης λιποβαρούς νεογνού. Για την ανάλυση σε πολυμεταβλητό επίπεδο • η λογιστική παλινδρόμηση με τη μέθοδο forward για τη σχέση της γέννησης λιποβαρούς νεογνού με τους πιθανούς παράγοντες κινδύνου (για την περιοδοντίτιδα χρησιμοποιήθηκε ο ορισμός 5) κατέληξε στο παρακάτω μοντέλο: log (Πιθανότητα λιποβαρούς/1 – πιθανότητα λιποβαρούς) = 47,550 – 1,332 Εβδομάδες κύησης + 0,558 Κάπνισμα (Ναι) + 1,727 Κάπνισμα (Ναι πριν) • από την λογιστική παλινδρόμηση εξάγεται το συμπέρασμα ότι ο σημαντικότερος παράγοντας για τη γέννηση λιποβαρούς νεογνού είναι η γέννηση πρόωρου νεογνού. Λύνοντας την παραπάνω εξίσωση βρίσκουμε ότι οι εβδομάδες κύησης που οι πιθανότητες γέννησης λιποβαρούς νεογνού και νεογνού φυσιολογικού βάρους είναι ίσες είναι για τις μη καπνίστριες 35,7 εβδομάδες για τις καπνίστριες 36,1 εβδομάδες και για τις γυναίκες που διέκοψαν το κάπνισμα λιγότερο από ένα χρόνο πριν τη έναρξη της εγκυμοσύνη 37 εβδομάδες. Από τα παραπάνω φαίνεται ότι ενώ για καπνίστριες και μη καπνίστριες το όριο για την ύπαρξη ίσης πιθανότητας γέννησης λιποβαρούς νεογνού από ό,τι νεογνού κανονικού βάρους είναι κύηση διάρκειας 36 εβδομάδων περίπου (διαφορά 4/10 της εβδομάδας), για τις γυναίκες που διέκοψαν το κάπνισμα λιγότερο από ένα χρόνο πριν την κύηση το όριο αυξάνεται στις 37 εβδομάδες. Αυτό πιθανώς να δείχνει ότι οι συνέπειες του στερητικού συνδρόμου να οδηγούν σε καθυστέρηση ανάπτυξης. • η λογιστική παλινδρόμηση με τη μέθοδο backward για τη σχέση της γέννησης λιποβαρούς νεογνού με τους πιθανούς παράγοντες κινδύνου (για την περιοδοντίτιδα χρησιμοποιήθηκε ο ορισμός 5) δεν κατέληξε σε κάποιο μοντέλο • η ύπαρξη τουλάχιστον 4 θυλάκων στο περιοδόντιο της εγκύου δεν επηρέασε την πιθανότητα γέννησης λιποβαρούς νεογνού • η ανάλυση συνιστωσών δε βρήκε συσχέτιση των συνεχών μεταβλητών στάθμισης της περιοδοντικής νόσου αριθμός σημείων με θύλακο, μέσος όρος βάθος θυλάκου και αριθμός σημείων με αιμορραγία στην ανίχνευση καθώς και των δεικτών μικροβιαιμίας και φλεγμονής της ύπαρξης ημιέγκλειστων δοντιών, της ύπαρξης ριζών, της εμφάνισης φλεγμονής οδοντικής αιτιολογίας κατά την κύηση και του ιστορικού εξαγωγής δοντιού με τον αριθμό εβδομάδων της κύησης, με το βάρος του νεογνού και με την εμφάνιση προεκλαμψίαςΑπό την κριτική ανάλυση της βιβλιογραφίας • στη βιβλιογραφία δεν έχει μελετηθεί εκτενώς η σχέση των γονιδιακών πολυμορφισμών που σχετίζονται με τη γέννηση λιποβαρούς νεογνού • στη βιβλιογραφία φαίνεται οι γονιδιακοί πολυμορφισμοί του γονιδίου που κωδικοποιεί τον υποδοχέα της βιταμίνης D VDR, rs731236/TaqI και rs7975232/ApaI, να σχετίζονται τόσο με τη γέννηση λιποβαρούς νεογνού όσο και με την περιοδοντίτιδα. Η σχέση των γονιδιακών πολυμορφισμών rs731236/TaqI και rs7975232/ApaI με τη γέννηση λιποβαρούς νεογνού φαίνεται να αφορά τις εγκύους αφρικανικής φυλής και όχι τις εγκύους καυκάσιας φυλής. Επίσης η πλειοψηφία των μελετών που αναφέρουν συσχέτιση μεταξύ της περιοδοντίτιδας και της γέννησης λιποβαρούς νεογνού αφορούν έγκυες αφρικανικής και όχι καυκάσιας φυλής • είναι πιθανό να υπάρχει συμμετοχή περιοδοντοπαθογόνων βακτηρίων στη γέννηση λιποβαρούς νεογνού τόσο ως αποτέλεσμα καθυστέρησης ανάπτυξης , όσο και ως αποτέλεσμα επιπλοκών της κύησης όπως η προεκλαμψία και ο πρόωρος τοκετός. Το ανατομικό σημείο που θα επιμολυνθεί μπορεί να επηρεάζει και την επιπλοκή της κύησης που θα εμφανιστεί. Χρειάζονται περισσότερες μελέτες προς αυτή την κατεύθυνση γιατί υπάρχει μικρός αριθμός μελετών με μικρό αριθμό δείγματος ώστε να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα • είναι πιθανό ένα μέρος των γεννήσεων λιποβαρών νεογνών να οφείλονται στη συνδυασμένη επίδραση του δυσβιωτικού πλακουντικού μικροβιώματος, το οποίο προκύπτει ως αποτέλεσμα της μετανάστευσης μικροβίων από τη στοματική κοιλότητα δια της αιματικής οδού, και της ανοσιακής απάντησης του οργανισμού σε έγκυες που έχουν γενετική προδιάθεση ανεξάρτητα του αν υπάρχει ενεργής περιοδοντική νόσος • χρειάζονται περισσότερες μελέτες για την πλήρη διαλεύκανση της πιθανής σχέσης της περιοδοντίτιδας με τη γέννηση λιποβαρούς νεογνού.