Ανάπτυξη και εφαρμογή μιας δοκιμασίας αξιολόγησης των διαπροσωπικών ικανοτήτων για εκπαιδευτικούς και υποψήφιους επαγγελματίες της ειδικής και γενικής αγωγής: διερεύνηση της σχέσης μεταξύ της επαγγελματικής εξουθένωσης και του διαπροσωπικού στυλ των εκπαιδευτικών

Abstract

The purpose of this research was to measure teachers’ and students’ interpersonal competences in situations that a teacher may face at school and which require interpersonal interaction with students, parents or other teachers. In addition, the relationship between teachers’ interpersonal style and burnout and the mediating role of interpersonal competences was examined. In order to measure interpersonal competences, a test (Teachers’ Interpersonal Competency Test, TICT) was constructed according to the standards of Situational Judgment Tests. 269 Greek General and Special Education teachers and 117 students from General and Special Needs Education Departments completed TICT, the Questionnaire on Teacher Interaction and the Maslach Burnout Inventory. The results of the statistical analysis largely confirmed the research cases. Interpersonal competences, interpersonal style and burnout were mainly differentiated between teachers who worked at different levels of education. Differences in interpersonal competences have also occurred between teachers and students, as well as between first and third-year students. Interpersonal competences have been shown to play a protective mediating role between interpersonal style and burnout. The present research contributes to the study of teachers’ interpersonal competences and the importance to both teachers and students wellbeing, through the development of supportive interpersonal styles. The use of a new research tool, for Greek data, contributes to further documentation and understanding of the use of Situational Judgment Tests in education, as assessment tools with high predictive power.

Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να μετρήσει τις διαπροσωπικές ικανότητες εκπαιδευτικών και φοιτητών σε καταστάσεις που μπορεί να αντιμετωπίσουν σε ένα σχολείο και οι οποίες απαιτούν διαπροσωπική αλληλεπίδραση με μαθητές, γονείς ή άλλους εκπαιδευτικούς. Επιπλέον διερευνήθηκε η σχέση μεταξύ του διαπροσωπικού στυλ των εκπαιδευτικών και της επαγγελματικής εξουθένωσης και ο ρόλος των διαπροσωπικών ικανοτήτων στη μεταξύ τους σχέση. Για τη μέτρηση των διαπροσωπικών ικανοτήτων κατασκευάστηκε μια δοκιμασία (Δοκιμασία Αποτίμησης Διαπροσωπικών Ικανοτήτων, ΔΑΔΙ) στα πρότυπα των Δοκιμασιών Κρίσεων Καταστάσεων. Στην έρευνα συμμετείχαν 269 εκπαιδευτικοί Γενικής και Ειδικής Αγωγής και 117 φοιτητές προερχόμενοι από Παιδαγωγικά Τμήματα Γενικής και Ειδικής Αγωγής. Για τη μελέτη του διαπροσωπικού στυλ και της επαγγελματικής εξουθένωσης χρησιμοποιήθηκαν τα ερωτηματολόγια Questionnaire on Teacher Interaction και Maslach Burnout Inventory αντίστοιχα. Τα αποτελέσματα της στατιστικής ανάλυσης επιβεβαίωσαν σε μεγάλο βαθμό τις ερευνητικές υποθέσεις. Οι διαπροσωπικές ικανότητες, το διαπροσωπικό στυλ και η επαγγελματική εξουθένωση διαφοροποιήθηκαν κυρίως μεταξύ εκπαιδευτικών που υπηρετούσαν σε διαφορετική βαθμίδα εκπαίδευσης. Διαφορές στις διαπροσωπικές ικανότητες σημειώθηκαν και μεταξύ εκπαιδευτικών και φοιτητών, καθώς και μεταξύ φοιτητών διαφορετικού έτους φοίτησης. Οι διαπροσωπικές ικανότητες φάνηκε ότι ασκούν προστατευτικό διαμεσολαβητικό ρόλο μεταξύ του διαπροσωπικού στυλ και της επαγγελματικής εξουθένωσης. Η παρούσα έρευνα συμβάλλει στη μελέτη των διαπροσωπικών ικανοτήτων των εκπαιδευτικών και στη σημασία τους για την ευημερία τόσο των ίδιων των εκπαιδευτικών, όσο και των μαθητών τους, μέσω της ανάπτυξης υποστηρικτικών διαπροσωπικών στυλ. Η χρησιμοποίηση ενός νέου ερευνητικού εργαλείου, για τα ελληνικά δεδομένα, συμβάλλει στην περαιτέρω τεκμηρίωση και κατανόηση της χρήσης των Δοκιμασιών Κρίσεων Καταστάσεων στην εκπαίδευση, ως εργαλεία αποτίμησης ικανοτήτων με μεγάλη προβλεπτική ισχύ.