Η επίδραση της χορήγησης συμπληρωμάτων ω-3 λιπαρών οξέων στη λειτουργικότητα των μεγάλων αρτηριών και στη λειτουργία του ενδοθηλίου σε άτομα με καρδιακή ανεπάρκεια ισχαιμικής αιτιολογίας

Abstract

Background: Heart failure (HF) is a syndrome characterized by disturbance of balance between proinflammatory and anti-inflammatory cytokines and its mortality is expected to grow over the coming decades. Endothelial dysfunction and increased arterial stiffness are observed in patients with heart failure and appear to be involved in the clinical manifestations and evolution of the syndrome. Omega-3 polyunsaturated fatty acids affect cardiovascular system with a multiplicity of mechanisms. Aim: In this study, we assessed the effects of Omega-3 PUFAs on inflammation, fibrosis, left ventricle performance and endothelial function of ischemic heart failure (HF) patients. Methods: We studied the effect of 8 weeks administration of omega-3 PUFAs in 31 patients with ischemic HF. The study was carried out on two separate arms, one with omega-3 polyunsaturated fatty acids and one with placebo (randomized, double-blind, cross-over design). Endothelial function was evaluated by flow mediated dilation (FMD) in the brachial artery. Left ventricle ejection fraction (EF), global longitudinal strain and the ratio E/e’ (early ventricular filling to early mitral annulus velocities) were measured. Myocardial fibrosis was evaluated by soluble ST2. Results: Treatment with omega-3 PUFA, compared to placebo, improved: left ventricle EF (percent increased by 4.7% vs 1.7%); global longitudinal strain (decreased by -10.6% vs -2.3%); the E/e’ ratio (decreased by -9.47% vs -2.1%); ST2 levels (decreased by -4.53% vs -2.37%); and flow mediated dilation (percent increased by 44% vs. 11%) (p<0.05 for all). Conclusion: Short term treatment with Omega-3 PUFAs in subjects with stable ischemic HF improved inflammatory and fibrotic status as well as systolic and diastolic performance of left ventricle, in parallel with endothelial function enhancement. These findings emphasize the beneficial mechanisms of Omega 3 PUFAs in patients with ischemic HF.

Εισαγωγή: Η καρδιακή ανεπάρκεια (ΚΑ) αποτελεί σύνδρομο με αναμενόμενη αύξηση της θνησιμότητας τις προσεχείς δεκαετίες. Ο βασικός παθοφυσιολογικός μηχανισμός που συνιστά το εφαλτήριο του συνδρόμου είναι η ανισορροπία μεταξύ προφλεγμονωδών και φλεγμονωδών κυτοκινών, που οδηγεί βαθμιαία στην ενδοθηλιακή δυσλειτουργία και στην αύξηση της αρτηριακής σκληρίας και διαμέσου αυτών των διαταραχών στην πλήρη εκδήλωση του συνδρόμου. Τα ωμέγα-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξεά επηρεάζουν το καρδιαγγειακό σύστημα διαμέσου πληθώρας μηχανισμών. Σκοπός: Στην παρούσα έρευνα μελετήθηκε το αποτέλεσμα της χορήγησης ωμέγα-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα στην ίνωση, στη λειτουργία και αναδιαμόρφωση της αριστεράς κοιλίας και στη λειτουργία του ενδοθηλίου σε πάσχοντες από καρδιακή ανεπάρκεια ισχαιμικής αιτιολογίας. Υλικό και μέθοδος: Μελετήθηκε το αποτέλεσμα της βραχυχρόνιας (οκτώ εβδομάδες) από του στόματος χορήγησης ωμέγα-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων σε 31 πάσχοντες από ΚΑ ισχαιμικής αιτιολογίας. Η μελέτη ήταν τυχαιοποιημένη διπλά τυφλή, διασταυρούμενη. Στη μια ομάδα της μελέτης οι ασθενείς έλαβαν ωμέγα-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και μετά από ικανή περίοδο έκπλυσης 6 εβδομάδων έλαβαν το εικονικό φάρμακο ενώ η δεύτερη ομάδα έλαβε αρχικά το εικονικό φάρμακο και μετά από περίοδο έκπλυσης 6 εβδομάδων έλαβε τα ωμέγα-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα για περίοδο οκτώ εβδομάδων. Μετρήσεις έγιναν στην αρχή και στο τέλος του διαστήματος θεραπείας των οκτώ εβδομάδων σε κάθε σκέλος της μελέτης. Η ενδοθηλιακή λειτουργία εκτιμήθηκε με την υπερηχογραφική μέτρηση της ενδοθηλιοεξαρτώμενης αγγειοδιαστολής (FMD) και η αρτηριακή σκληρία με τη μέτρηση της ταχύτητας του σφυγμικού κύματος (PWV) και το δείκτη ενίσχυσης των ανακλωμένων κυμάτων (AI75). Η μυοκαρδιακή ίνωση εκτιμήθηκε με την μέτρηση του ST2 στον ορό. Όλοι οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε υπερηχοκαρδιογράφημα καρδίας και υπολογίστηκαν οι υπερηχογραφικοί δείκτες συστολικής και διαστολικής καρδιακής ανεπάρκειας, όπως το κλάσμα εξώθησης της αριστεράς κοιλίας, η συνολική επιμήκης παραμόρφωση της αριστεράς κοιλίας και ο λόγος του κύματος Ε της διαμιτροειδικής ροής προς το μέσο κύμα ε΄των ιστικών ταχυτήτων στο δακτύλιο της μιτροειδούς E/e΄. Αποτελέσματα: Η χορήγηση ωμέγα-3 στη βέλτιστη θεραπευτική δόση για 8 εβδομάδες είχε ως αποτέλεσμα σε σχέση με τις βασικές μετρήσεις στατιστικά σημαντική βελτίωση: του FMD (επί τοις εκατό αύξηση κατά 44% έναντι 11%), του κλάσματος εξώθησης της αριστεράς κοιλίας (επι τοις εκατό αύξηση κατά 4.7% έναντι 1.7%), της συνολικής επιμήκους παραμόρφωσης (μειώθηκε κατά 10.6% έναντι 2.3%), του λόγου E/e’ (μειώθηκε κατά 9.47% έναντι 2.1%) και των επιπέδων του ST2 (μείωθηκαν κατά 4.53% έναντι 2.37%) (για όλα p<0.05). Συμπέρασμα: Η βραχυχρόνια χορήγηση ωμέγα-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων στους ασθενείς με σταθερή ισχαιμικής αιτιολογίας καρδιακή ανεπάρκεια έχει ευεργετικά αποτελέσματα σε φλεγμονώδεις δείκτες και σε δείκτες αναδιαμόρφωσης της αριστεράς κοιλίας, όπως επίσης και στη συστολίκή και διαστολική λειτουργία της αριστεράς κοιλίας παράλληλα με τη βελτιστοποίηση της ενδοθηλιακής λειτουργίας.