Η παράδοση της Σιούρ Κομά (Shiur Qomah): αφορμές και στοιχεία αυτής σε κείμενα της αρχαίας Εγγύς Ανατολής, στο Άσμα Ασμάτων, σε ιουδαϊκά και χριστιανικά έργα

Abstract

In the Shiur Qomah tradition (שיעור קומה, ‘Measurement of the Body’) the mystic Jew is seemingly estimating the astronomic measurements of the Divine Body, while in the same time he is reciting the holy names that define each part of it. The above-mentioned knowledge and practice, according to the texts of the tradition, possibly emanates from some kind of a mystical preaching that has been delivered to him by prominent rabbis of the tannaitic period (1st -2nd cent. C.E.), more specifically by rabbi Akiva son of Joseph, rabbi Ismael son of Elisha and rabbi Nathan. According to Gerschom Scholem, the Shiur Qomah tradition was the most esoteric aspect of the mystic theology and practice that was related to the Merkavah. As deeply religious and devoted, the mystic Jew seems to intensely seeking ways within him to meet his God, to see him in person and perhaps -in a way- to unite with him. He knows that this was feasible once, since it was Adam he who first had the privilege of immediate contact with God; however, a privilege that was lost due to his disobedience and the subsequent expulsion from Eden. Of course, afterwards many followed that constituted a kind of an archetype for the mystic. According to this view, the rapprochement of the spiritual connection with God - which after all is none other than the rapprochement of the divine ‘Image within’ - and the union with him, in which ever way this is considered, can now be made possible through the Torah, through its study and its proper interpretation.

Στην παράδοση της Σιούρ Κομά (שיעור קומה, ‘’μέτρηση του σώματος’’) ο μυστικός Ιουδαίος φέρεται να υπολογίζει τις δυσθεώρητες και υπερκόσμιες διαστάσεις του Σώματος του Θεού, ενώ παράλληλα να απαγγέλει και τα ιερά ονόματα που χαρακτηρίζουν κάθε μέλος του. Η ανωτέρω γνώση και πρακτική εφαρμογή της προέρχεται, βάσει των κειμένων της παράδοσης, από μυστικές διδαχές που έλαβε από εξέχοντες ραββίνους της τανναϊτικής περιόδου (α’– β’ αι. μ.Χ.), συγκεκριμένα από τον ρ. Ακίβα υιό Γιοσήφ, τον ρ. Ισμαήλ υιό Ελισά και τον ρ. Ναθάν. Σύμφωνα με τον Gershom Scholem, η παράδοση της Σιούρ Κομά ήταν η πιο εσωτερική πτυχή της μυστικής θεολογίας και πρακτικής που σχετιζόταν με τη Μερκαβά. Βαθιά θρησκευόμενος και αφιερωμένος, ο Ιουδαίος μυστικός μοιάζει να ψάχνει έντονα εντός του τρόπους για να ανταμώσει τον Θεό του, να τον αντικρίσει εκ του σύνεγγυς και ίσως -κατά κάποιον τρόπο- να ενωθεί μαζί του. Γνωρίζει ότι αυτό ήταν κάποτε εφικτό, καθώς ήταν ο Αδάμ εκείνος που πρώτος είχε το προνόμιο της άμεσης επαφής με τον Θεό δυνατότητα που, όμως, απώλεσε με την ανυπακοή και την έξοδό του από τον παράδεισο. Βεβαίως, στη συνέχεια ακολούθησαν και άλλοι, οι οποίοι για τον μυστικό αποτέλεσαν πρότυπο. Μέσα από αυτή τη θέαση, η αποκατάσταση της πνευματικής σχέσης με τον Θεό – που εν τέλει δεν είναι άλλη από την αποκατάσταση του ‘’κατ’ εικόνα’’ – και η ένωση μαζί του, με όποιον τρόπο και αν εννοείται αυτή, μπορεί πλέον να καταστεί δυνατή μέσω της Τορά, μέσα από τη μελέτη και την ορθή ερμηνεία της.