Μελέτη του άγχους και της κατάθλιψης σε ασθενείς με καρκίνο πνεύμονα

Abstract

Oncology patients suffer from psychological burden resulting from cancer, which is affected by the manifestation and staging of the disease, tumor localization, and prognosis. Specifically, anxiety and depression associated with cancer diagnosis has been shown to cause significant psychological problems, with 25-50% of cancer patients showing significant levels of distress. For this reason, the National Integrated Cancer Network (NCCN) issued a guideline recommending the development of improved screening tools to enhance the detection and management of distress in oncology patients and to establish disability assessment as standard care. In addition, several studies have shown that women who suffer from cancer often experience higher levels of depression and anxiety. At the same time, there are strong indications that specific parenting styles are related to the appearance of psychological vulnerability in adulthood. In particular, the absence of parental care is positively associated with increased chances of developing depression while parental overprotection is associated in general with the onset of psychopathology. Moreover, a dysfunctional relationship with parents seems to increase the chances of depression and anxiety in adulthood, the appearance of physical illnesses and generally promotes a lower level of health in adulthood. The aim of the present dissertation was to investigate the symptoms of anxiety and depression in patients with cancer, their association with the distress thermometer score (which is a very short and easy method of detection), the causal relationship of anxiety, depression and dysphoria with remembered parental styles. In the present study, 100 outpatients were asked to complete the following scales: NCCN Distress Thermometer, Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS), and Spielberger's State-Trait Anxiety Inventory (STAI). In the end, all participants were asked to complete the Remembered Relationship with Parents (RRP) scale. This scale evaluates the degree of alienation and control by parents. In a second study, 201 outpatients with cancer were categorized by their ECOG PS score and were asked to complete the NCCN Distress Thermometer and the HADS. Finally, all patients were assessed for possible insomnia using the Athens Insomnia Scale (A.I.S.). The results of the first study showed that a dysfunctional parental style with alienation and excessive control significantly affected the occurrence of anxiety when patients were subjected to the stress of a physical illness, such as cancer. Importantly, the data obtained from this thesis, using the RRP scale, show that men and women are differently affected by alienation and over-control of parents. Therefore, parental styles seem to affect the symptoms of anxiety, depression and distress, but the interaction differs according to gender. On the other hand, the distress thermometer appears to work in combination with the widely-used psychometric tools for anxiety and depression, such as the HADS. In particular, it correlates with ECOG stage, sex and insomnia of patients. Given the ease of use of the distress thermometer, it can be used in addition to other tools. However, from the results of this dissertation, it appears that as a detection tool it achieves moderate sensitivity at high specificity and vice versa. As a result, the distress thermometer can be used adjunctively as a screening instrument but not to replace screening methods specifically aiming at anxiety and depression.

Οι ογκολογικοί ασθενείς υπόκεινται σε ψυχική επιβάρυνση που προκύπτει από τον καρκίνο, η οποία επηρεάζεται από τον τρόπο εκδήλωσης συμπτωμάτων της ίδιας της ασθένειας, τον εντοπισμό του νεοπλάσματος, τη σταδιοποίησή του και την πρόγνωση. Το άγχος και η κατάθλιψη που συνδέονται με τη διάγνωση του καρκίνου έχει δειχθεί ότι προκαλούν σημαντική ψυχολογική επιβάρυνση, με το 25-50% των ασθενών με καρκίνο να εμφανίζει σημαντικά επίπεδα δυσφορίας. Για αυτό τον λόγο το Εθνικό Ολοκληρωμένο Δίκτυο για τον Καρκίνο (NCCN) εξέδωσε μια οδηγία που συνιστούσε την ανάπτυξη βελτιωμένων μηχανισμών διαλογής για την ενίσχυση της ανίχνευσης και της διαχείρισης της δυσφορίας στους ογκολογικούς ασθενείς και για την καθιέρωση της εκτίμησης της δυσφορίας ως πρότυπο περίθαλψης. Επιπροσθέτως, αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες που υποφέρουν από καρκίνο συχνά βιώνουν υψηλότερα επίπεδα ψυχικής δυσφορίας, κατάθλιψης και άγχους και ότι διαφέρουν σημαντικά από τους άνδρες ως προς την ικανοποιητική αξιοποίηση του υποστηρικτικού πλαισίου. Παράλληλα, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι συγκεκριμένα γονεϊκά μοτίβα ανατροφής σχετίζονται με την εμφάνιση ψυχολογικής ευαλωτότητας στην ενήλικη ζωή. Ειδικότερα, η απουσία γονεϊκής φροντίδας συνδέεται θετικά με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης κατάθλιψη. Επιπρόσθετα, μια δυσλειτουργική σχέση με τους γονείς φαίνεται να αυξάνει τις πιθανότητες κατάθλιψης και άγχους στην ενήλικη ζωή, εμφάνισης σωματικών ασθενειών και γενικά προμηνύει χαμηλότερο επίπεδο υγείας στην ενήλικη ζωή. Ο στόχος της παρούσας διατριβής ήταν η διερεύνηση των συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης σε ασθενείς πάσχοντες από καρκίνο, η συσχέτιση αυτών με το γενικό δείκτη δυσφορίας (που είναι μια βραχύτατη και ευχερής μέθοδος ανίχνευσης) και η αιτιολογική συσχέτιση τόσο των συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης όσο και του γενικού δείκτη δυσφορίας με τα γονεϊκά πρότυπα ανατροφής, όπως τα ανακαλούν οι ασθενείς από την παιδική τους ηλικία. Στην παρούσα μελέτη συμμετείχαν αρχικά 100 εξωτερικοί ασθενείς που τους ζητήθηκε να συμπληρώσουν την κλίμακα NCCN Distress Thermometer, την Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) και τη κλίμακα Spielberger’s State-Trait Anxiety Inventory (STAI). Στο τέλος, όλοι οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να συμπληρώσουν την κλίμακα Remembered Relationship with Parents (RRP). Η συγκεκριμένη κλίμακα αξιολογεί το βαθμό της αποξένωσης και του ελέγχου από τους γονείς. Σε μία δεύτερη μελέτη στα πλαίσια της παρούσας διατριβής συμμετείχαν 201 εξωτερικοί ασθενείς. Καταχωρήθηκε η εκτίμηση της λειτουργικότητας του ασθενούς στην κλίμακα ECOG PS. Ζητήθηκε από όλους τους ασθενείς να συμπληρωθεί η κλίμακα NCCN Distress Thermometer και η HADS. Τέλος, έγινε εκτίμηση της αυπνίας τους με τη χρήση της κλίμακας Athens Insomnia Scale. Τα αποτελέσματα της πρώτης ερευνητικής διαδικασίας έδειξαν ότι ένα δυσλειτουργικό γονεϊκό πρότυπο με αποξένωση και άσκηση υπερβολικού ελέγχου, επηρεάζει σημαντικά την εμφάνιση άγχους όταν οι ασθενείς υποβάλλονται στο στρες μίας σωματικής ασθένειας, όπως ο καρκίνος. Είναι σημαντικό ότι τα δεδομένα που προέκυψαν από την παρούσα διατριβή, με τη χρήση της κλίμακας RRP, δείχνουν ότι οι άνδρες και οι γυναίκες επηρεάζονται διαφορετικά από την αποξένωση και τον υπερβολικό έλεγχο των γονέων. Άρα, τα γονεϊκά πρότυπα φαίνεται ότι επηρεάζουν τα συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης και δυσφορίας, αλλά η αλληλεπίδραση διαφοροποιείται ανάλογα με το φύλο. Από την άλλη πλευρά, από τη δεύτερη μελέτη προέκυψε ότι το θερμόμετρο δυσφορίας φαίνεται να λειτουργεί συμπληρωματικά των ψυχομετρικών εργαλείων ανίχνευσης άγχους και κατάθλιψης. Συγκεκριμένα συσχετίζεται με τη σταδιοποίηση κατά ECOG, το φύλο και τα επίπεδα αϋπνίας των ασθενών. Δεδομένης της ευκολίας χρήσης του θερμομέτρου δυσφορίας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά. Ωστόσο από τα αποτελέσματα της παρούσας διατριβής φαίνεται ότι ως εργαλείο ανίχνευσης επιτυγχάνει μέτρια ευαισθησία όταν προκρίνεται υψηλή ειδικότητα και αντιστρόφως. Επομένως, το θερμόμετρο δυσφορίας μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά και πιθανώς όχι ως αντικατάσταση μεθόδων ανίχνευσης άγχους και κατάθλιψης.