Συνδεδεμένες συμβάσεις franchise: τυπολογικά χαρακτηριστικά και νομική μεταχείριση

Abstract

The object of the present study is the investigation of the effect of the economic connection between franchise contracts in their contractual content but also regarding the relationship between franchisees with each other. Franchising systems consist of the franchisor and franchisees. The franchisor has developed a method of distributing products / services so that independently operating franchisees act under the corporate mantle at their own risk. The economic connection of independent contracts arises from the fact that the bilateral contracts between franchisor and each franchisee have a common orientation, creating a "company" illusion to the third parties, so that each system member, without having common purpose with the others, achieves individual profits under strict organizational principles acting under strict rules of business conduct. However, the relevant issues have not been addressed by traditional civil law. In the bilateral content of each contract, profit-sharing issues appear, when some of the franchisor’s earnings are not an outcome of their business action, but are due to the fact that franchisor acts on behalf of all the franchisees of the system. Added to this, the franchisor is obliged to treat equally all franchisees, when circumstances require so. Also, each franchisee is liable against the franchisor under the measure of light negligence, while the managing role of the franchisor and their position which reserves a great margin of business initiative, in order to promote the development of the system, reforms the diligence required according to article 330 of Greek Civil Code to the extent of the liability of a prudent businessman. Apart from this, the importance of the uniformity of the system alters the quality of the significance of the reason for valid termination of the franchisor. As a result, minor infringements, if jeopardise the system, can establish the franchisor's right to terminate the contract. On the other hand, such reason for the termination of the contract by the franchisee is the breach of the duty of prudent businessman by the franchisor, or a choice of marketing strategy against the interest of the terminating franchisee. As for the relations between the franchisees, although there is no direct contractual connection among them, the community of the project requires that each franchisee can claim protection even individually against franchisee practices contrary to the system who either exploit the good reputation of the system or do not respect its organizational principles, even when breaching another’s franchisee know – how or a warn duty. This means that each franchise agreement is a genuine contract in favour of third party, and each franchisee is entitled to claim omission of the inconformity of another and damages under the rules of contractual liability. The method followed was the case study of numerous systems franchise contracts, so that the typus and the characteristic of the franchise contract, with a generalisation potential, had been revealed. Under the study, the specificity of the franchise contracts on the borderline between exchange and corporate contracts was revealed, confirming the initial remark that they are forming a parallel contracts system of legally and financially interlinked parties.

Αντικείμενο της διατριβής είναι η επίδραση της οικονομικής σύνδεσης των συμβάσεων franchise στο συμβατικό τους περιεχόμενο αλλά και στις σχέσεις των ληπτών μεταξύ τους. Τα συστήματα franchising αποτελούνται από το κέντρο τους, το δότη, και τους λήπτες. Ο δότης έχει καταρτίσει ένα σύστημα διανομής προϊόντων/ υπηρεσιών ώστε τρίτα πρόσωπα – ανεξάρτητα μεταξύ τους να δρουν υπό εταιρικό μανδύα. Η οικονομική σύνδεση των επιμέρους κατ’ αρχάς ανεξάρτητων συμβάσεων προκύπτει λόγω του γεγονότος ότι οι συμβάσεις που καταρτίζει δότης με κάθε λήπτη έχουν κοινό προσανατολισμό, την δημιουργία εντύπωσης «εταιρείας» έναντι των τρίτων, χωρίς μεταξύ των υποκειμένων τους να υφίσταται κοινός σκοπός, με στόχο την επίτευξη ατομικών κερδών στο πλαίσιο αυστηρών οργανωτικών αρχών και δομημένης με κανόνες επιχειρηματικής συμπεριφοράς δράση. Έτσι, δημιουργούνται προβλήματα που το παραδοσιακό αστικό δίκαιο δεν έχει αντιμετωπίσει. Σε επίπεδο συμβατικού περιεχομένου κάθε σύμβασης, τίθεται ζήτημα κατανομής κερδών από το δότη και διάχυσής τους στο σύστημα, όταν αυτά οφείλονται μεν στη δράση του, πλην όμως προκύπτουν λόγω του γεγονότος ότι ενεργεί για λογαριασμό όλων των ληπτών του συστήματος. Επίσης, έχει υποχρέωση ίσης μεταχείρισης των ληπτών, όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν. Ο δε λήπτης ευθύνεται με το μέτρο της ελαφράς συγκεκριμένης αμέλειας έναντι του δότη, ενώ ο διαχειριστικός ρόλος του δότη στο σύστημα και η θέση του που περιλαμβάνει τη χάραξη της στρατηγικής προώθησης και της ανάπτυξης του συστήματος οδηγεί στο να γίνει δεκτή η επιμέλεια που οφείλει να δείχνει κατ’ άρθρον 330 ΑΚ στο μέτρο της ευθύνης του συνετού επιχειρηματία. Η δε ανάγκη για τήρηση της ομοιομορφίας του συστήματος, διαφοροποιεί ποιοτικά το «σπουδαίο» του λόγου για έγκυρη καταγγελία της σύμβασης από το δότη, καθώς και ήσσονες παραβάσεις του λήπτη εφόσον διακινδυνεύουν το σύστημα μπορούν να θεμελιώσουν δικαίωμα του δότη να καταγγείλει τη σύμβαση. Από την άλλη, σπουδαίος λόγος για την καταγγελία της σύμβασης από το λήπτη είναι η παράβαση της υποχρέωσης του συνετού επιχειρηματία από το δότη, αλλά και η επιλογή στρατηγικής από το δότη ενάντια στο συμφέρον του λήπτη. Στο επίπεδο των σχέσεων των ληπτών μεταξύ τους, αν και δεν υπάρχει καμία συμβατική δέσμευση ευθεία, η κοινότητα του εγχειρήματος, προϋποθέτει ότι κάθε λήπτης μπορεί να αξιώσει την προστασία του μόνος του έναντι αντίθετων προς το σύστημα πρακτικών των άλλων ληπτών, που είτε εκμεταλλεύονται την καλή φήμη του συστήματος και δεν τηρούν τις οργανωτικές του αρχές, είτε κοινοποιούν την τεχνογνωσία που κάθε λήπτης έχει αναπτύξει σε τρίτους, είτε παραβιάζουν υποχρεώσεις ενημέρωσης. Έτσι, κάθε σύμβαση franchise είναι γνήσια υπέρ κάθε τρίτου λήπτη σύμβαση, ενώ σε κάθε λήπτη παρέχεται αξίωση άρσης και παράλειψης ανταγωνιστικής συμπεριφοράς αλλά και αποζημίωσης με βάση τους κανόνες τις ενδοσυμβατικής ευθύνης έναντι κάθε παραβάτη λήπτη. Η μέθοδος που ακολουθήθηκε ήταν αυτή της μελέτης των χαρακτηριστικών της σύμβασης franchise επί τη βάσει συμβάσεων της συναλλακτικής πρακτικής, η διάγνωση του τυπολογικού της περιεχομένου, η αποκρυστάλλωση του ελάχιστου αξιολογικού της πυρήνα και η κατάταξή της εν τέλει στις εταιριοειδείς συνδεδεμένες συμβάσεις. Έτσι, αναδεικνύεται η ιδιαιτερότητα του συγχρόνου αυτού συμβατικού δεσμού στο μεταίχμιο μεταξύ ανταλλακτικών και εταιρικών συμβάσεων, που σχηματίζουν ένα σύστημα παράλληλων συμβάσεων που διαπλέκονται νομικά και οικονομικά μεταξύ τους.