Διερεύνηση και αξιολόγηση διπλής διάγνωσης στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας Κύπρου

Abstract

Indroduction: For the past few years, the phenomenon of dual diagnosis us a challenge for Mental Health Services in Europe, as well as in the rest of the world, which creates the imperative need for new, innovative interventions and approaches, aiming at finding ways towards effective treatment and towards the overall reduction of this phenomenon. Aim: The purpose of the present study was to examine, assess and compare the characteristics of dual diagnosis between patients approaching detoxification centres and patients approaching mental health units that are part of the Mental Health Services of Cyprus. A second purpose was to examine the duration of treatment and the number of hospitalisations in relation with dual diagnosis characteristics. Materials & Methods: The study sample included 300 dual diagnosis patients (150 patients receiving treatment in detoxification units and 150 patients receiving treatment in mental health units). The instruments were EuropASI (European Addiction Severity Index), AUDIT, Structured Clinical Interview for DSM-IV Axis I Disorders και Axis II Disorders SCID-I and SCL-90-R.Results: •Men receiving treatment in detoxification units demonstrated higher percentage of dual diagnosis (51,5%) in comparison to women. •Women receiving treatment in mental health units demonstrated higher percentage of dual diagnosis .•In both groups, cannabis was the main substance used (62,3% in mental health units and 3,7% in detoxification units).•Heroine as the main substance used was more common in detoxification units (83,3%) rather than in mental health units (16,7%).•The majority of patients receiving treatment in detoxification units expected indictment during their last hospitalisation (66%).•Patients with antisocial personality disorder demonstrated higher percentage of alcohol addiction.•An increase in interruptions of medication was related with an increase in the number of hospitalisations.•Commitments of suicide were positively related to the number of hospitalisations.•Women receiving treatment in detoxification centres demonstrated a higher General Severity Index in comparison to men.•Patients that reported domestic violence experiences demonstrated higher percentage of personality disorder.•The number of hospitalisations during the year was negatively related to the frequency of cannabis as the main substance used.•Age was negatively related with the frequency of cannabis as the main substance used.In sum, this study indicated that patients with dual diagnosis receiving treatment either in detoxification units or in mental health units have a troubled record in all aspects of their life, i.e. in all personal, professional, social, psychological and family levels, and they demonstrate high numbers of hospitalisations. The co-occurance of two or more disorders makes things more difficult for the patients and their families, as well as for health professionals, who often feel incompetent and inadequately trained for the treatment of such difficult and clinically demanding cases. At the same time, the lack of a specialised treatment centre creates a huge gap for treatment, which leads to Mental Health Services overuse and misuse, and to continuous hospitalisations and relapses, leading dual diagnosis patients to disorganisation and isolation. In conclusion, it appears that many tasks need to be set and achieved with regards to policies, as well as on a social, individual and scientific level, so that individuals with dual diagnosis are treated holistically and are involved in the treatment procedure right from the first stage of their hospitalisation, in a way that their stay in therapy is strengthened.

Εισαγωγή: Το φαινόμενο της διπλής διάγνωσης αποτελεί πρόκληση τα τελευταία χρόνια στον τομέα των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας τόσο στην Ευρώπη όσο και ανά το παγκόσμιο, δημιουργώντας επιτακτικά την ανάγκη για νέες καινοτόμες παρεμβάσεις και προσεγγίσεις με απώτερο στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση και την αποκατάσταση του φαινομένου αυτού. Σκοπός: Σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση, η αξιολόγηση και η σύγκριση των χαρακτηριστικών της διπλής διάγνωσης, στα άτομα που προσεγγίζουν τα Κέντρα αντιμετώπισης της Τοξικοεξάρτησης και τις ψυχιατρικές μονάδες των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας Κύπρου. Επιπλέον σκοπός ήταν η διερεύνηση του χρόνου θεραπείας και του αριθμού των εισαγωγών των ατόμων σε σχέση με τα χαρακτηριστικά τους. Υλικό & Μέθοδος: Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν συνολικά 300 θεραπευόμενοι με παρουσία διπλής διάγνωσης, από τους οποίους οι 150 ήταν θεραπευόμενοι που εντάσσονταν σε Κέντρα Αντιμετώπισης της Τοξικοεξάρτησης Νόμιμων και Παράνομων Ψυχοδραστικών Ουσιών και 150 θεραπευόμενοι που εντάσσονταν σε Ψυχιατρικές Μονάδες. Η συλλογή των δεδομένων έγινε με τη χρήση των EuropASI (European Addiction Severity Index), AUDIT, Structured Clinical Interview for DSM-IV Axis I Disorders και Axis II Disorders SCID-I και η κλίμακα αξιολόγησης συμπτωμάτων ψυχοπαθολογίας SCL-90-R.Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα της μελέτης κατέδειξαν μεταξύ άλλων ότι:•Οι άνδρες που εντάσσονταν σε κέντρα αντιμετώπισης της τοξικοεξάρτησης παρουσίαζαν υψηλότερη συχνότητα διπλής διάγνωσης στο δείγμα (51,5%), σε σχέση με τις γυναίκες. •Οι γυναίκες που εντάσσονταν σε ψυχιατρικές μονάδες παρουσίαζαν υψηλότερα ποσοστά διπλής διάγνωσης.•Κύρια ουσία χρήσης και στις δύο ομάδες του δείγματος ήταν η κάνναβη (62,3% στις ψυχιατρικές μονάδες και 37,7% στα κέντρα αντιμετώπισης της τοξικοεξάρτησης).•Η ηρωίνη ως κύρια ουσία χρήσης εμφανίζεται πιο συχνά σε κέντρα αντιμετώπισης της τοξικοεξάρτησης (83,3%) σε σύγκριση με τις ψυχιατρικές μονάδες (16,7%).•Η πλειονότητα των ατόμων που εντάσσονταν σε κέντρα αντιμετώπισης της τοξικοεξάρτησης ανέμεναν απαγγελία κατηγορίας από τις δικαστικές αρχές κατά τη διάρκεια της τελευταίας τους εισαγωγής (66%).•Οι ασθενείς με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας παρουσίαζαν μεγαλύτερη συχνότητα εξάρτησης από το αλκοόλ.•Η αύξηση της διακοπής της φαρμακευτικής αγωγής σχετιζόταν με αύξηση του αριθμού εισαγωγών.•Οι απόπειρες αυτοκτονίας σχετίζονται θετικά με τον αριθμό εισαγωγών σε θεραπευτική διαδικασία •Οι γυναίκες που εντάσσονταν σε κέντρα αντιμετώπισης της τοξικοεξάρτησης παρουσίαζαν μεγαλύτερο γενικό δείκτη συμπτωμάτων σε σχέση με τους άνδρες.•Οι ασθενείς που ανέφεραν βίωμα ενδοοικογενειακής βίας παρουσίαζαν μεγαλύτερη συχνότητα διαταραχής προσωπικότητας.•Ο αριθμός εισαγωγών κατά τη διάρκεια του έτους σχετιζόταν αρνητικά με τη συχνότητα λήψης κάνναβης ως κύρια ουσία χρήσης.•Η ηλικία σχετιζόταν αρνητικά με τη συχνότητα λήψης κάνναβης ως κύρια ουσίας χρήσης.Συμπεράσματα: Συνοπτικά η μελέτη αυτή κατέδειξε ότι τα άτομα με παρουσία διπλής διάγνωσης που εντάσσονται τόσο σε κέντρα αντιμετώπισης της τοξικοεξάρτησης όσο και σε ψυχιατρικές μονάδες παρουσιάζουν βεβαρημένο ιστορικό σε όλους τους τομείς τόσο σε προσωπικό, επαγγελματικό, κοινωνικό, ψυχολογικό, και οικογενειακό επίπεδο, καθώς και αυξημένο αριθμό εισαγωγών. Η συνύπαρξη δυο ή και περισσοτέρων διαταραχών συχνά δυσκολεύει τόσο τον ίδιο τον ασθενή όσο και την οικογένεια του αλλά και τους επαγγελματίες υγείας οι οποίοι πολλές φορές νιώθουν ανεπαρκείς και όχι ικανοποιητικά καταρτισμένοι και εκπαιδευμένοι να αντιμετωπίσουν περιπτώσεις τόσο δύσκολες και κλινικά απαιτητικές. Παράλληλα η απουσία εξειδικευμένου χώρου αντιμετώπισης, δημιουργεί ένα τεράστιο κενό στη θεραπεία, ένα κενό το οποίο οδηγεί σε κατάχρηση των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, σε επανειλημμένες εισαγωγές και υποτροπές, οδηγώντας ολοένα και περισσότερο τα άτομα με παρουσία διπλής διάγνωσης στην αποδιοργάνωση και στην απομόνωση. Συμπερασματικά διαφαίνεται ότι πολλά χρειάζονται να γίνουν τόσο σε επίπεδο πολιτικής, όσο και σε επίπεδο κοινωνικό, ατομικό, και επιστημονικό έτσι ώστε το άτομο με παρουσία διπλής διάγνωσης να αντιμετωπίζεται ολιστικά και να εμπλέκεται στη διαδικασία της θεραπείας από το αρχικό στάδιο εισαγωγής του στις εν λόγω Υπηρεσίες με τρόπο που να ενισχύεται η παραμονή του στη θεραπεία, και όχι να αντιμετωπίζεται τμηματικά πρώτα η μια διαταραχή και στην συνέχεια η άλλη με τρόπο που πολύ συχνά οδηγεί το άτομο σε σύγχυση από τις προσφερόμενες Υπηρεσίες, σε πρόωρη αποχώρηση από την θεραπευτική προσπάθεια και σε αυξημένες υποτροπές με όλες τις αρνητικές συνέπειες που επακολουθούν τόσο σε επίπεδο ατομικό όσο και σε επίπεδο οικογενειακό και κοινωνικό.