Ιστορική παιδεία και εθνική διαπαιδαγώγηση: αντιλήψεις και πρακτικές των εκπαιδευτικών για το μάθημα της Ιστορίας

Abstract

Our work attempts to explore how elements of the demographic and social profile of primary school teachers (gender, age, years in service, level of study, ideological positioning) have an impact on their perceptions and practices on specific aspects of the national education, the teaching of history in Greek primary schools and the role of national rituals.We related through qualitative (through interviews with 26 teachers) and quantitative (with a sample of 217 teachers) research these elements with variables such as didactic methodology, the aims of the subject of history, the ideological role of the curricula and the history textbookd, the presentation of the nation's timeliness in history books, the role of the subject in the era of globalization, the relation between foreign pupils and school history, the role of national and religious rituals.The correlation of the profile of the teachers' profile with aspects of national education provided interesting data that partly confirm the findings of the domestic literature, namely that Greek teachers are carriers of racist and ethnocentric perceptions who blindly reproduce the state-defined history curricula. However, we have seen that a new “wave” of teachers with specific social and demographic characteristics emerges. These teachers challenging the current model of historical and national education.

Η παρούσα εργασία επιχειρεί να διερευνήσει πώς στοιχεία του δημογραφικού και κοινωνικού προφίλ των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (φύλο, ηλικία, προϋπηρεσία, επίπεδο σπουδών, ιδεολογική τοποθέτηση) επενεργούν στις αντιλήψεις και στις πρακτικές τους για συγκεκριμένες πτυχές της εθνικής εθνικής διαπαιδαγώγησης, ιδίως δε του μαθήματος της ιστορίας και των εθνικών τελετουργιών. Συσχετίσαμε μέσω ποιοτικής (μέσω συνεντεύξεων με 26 εκπαιδευτικούς) και ποσοτικής (με ερωτηματολόγιο σε δείγμα 217 εκπαιδευτικών) έρευνας τα στοιχεία αυτά με μεταβλητές όπως η διδακτική μεθοδολογία, οι σκοποί του μαθήματος, ο ιδεολογικός ρόλος των Α.Π. και των εγχειριδίων ιστορίας, η παρουσίαση της χρονικότητας του έθνους μέσα από τα σχολικά βιβλία, ο ρόλος του μαθήματος στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, αλλοδαποί μαθητές και σχολική ιστορία, εθνικές και θρησκευτικές τελετουργίες.Η συσχέτιση των στοιχείων του προφίλ των εκπαιδευτικών με πτυχές της εθνικής διαπαιδαγώγησης έδωσαν ενδιαφέροντα στοιχεία που επιβεβαιώνουν εν μέρει τα ευρήματα της εγχώριας βιβλιογραφίας, πως δηλαδή οι Έλληνες εκπαιδευτικοί είναι φορείς ρατσιστικών και εθνοκεντρικών αντιλήψεων που αναπαράγουν τυφλά την κρατικά καθορισμένη ύλη. Ωστόσο, διαπιστώσαμε πως διαμορφώνεται σταδιακά μια νέα τάση εκπαιδευτικών με συγκεκριμένα κοινωνικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά που αμφισβητεί το σημερινό μοντέλο ιστορικής παιδείας και εθνικής διαπαιδαγώγησης.