Η προσωπικότητα ως περιουσία ‐ The right of publicity: με αναφορές κυρίως στο αμερικανικό δίκαιο

Abstract

[…] Η παρούσα μελέτη επιχειρεί να εισάγει ένα προβληματισμό και συνάμα μια προτροπή‐υποχρέωση στο νομοθέτη για άμεση ρύθμιση, μια ενημέρωση στο προσβαλλόμενο πρόσωπο για το νέο αναδυόμενο δικαίωμά του και μια προειδοποίηση στον προσβολέα για το πιθανό κόστος των ενεργειών του. Οι πολέμιοι και υποστηρικτές του νέου δικαιώματος μπορεί να διαφωνούν σχετικά με το ρόλο του και την εν γένει αναγκαιότητά του, κανείς όμως δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη γενική αλήθεια ότι το δικαίωμα υφίσταται εξαιτίας ορισμένων αναγκών της ίδιας της κοινωνίας, καθώς το δικαίωμα δημοσιότητας διαδραματίζει έναν πολύ κρίσιμο ρόλο, υλοποιώντας την προστασία απέναντι στο «personality merchandising». Ενόψει της σταθερής και συνεχιζόμενης εμπορευματοποίησης της προσωπικότητας ζωτική ανάγκη για μια ελεύθερη κοινωνία αποτελεί η ύπαρξη περιορισμών, άλλως αντίτιμου απέναντι στην εμπορική χρήση της προσωπικότητας του προσώπου. Η προστασία λοιπόν της οικονομικής πλευράς της προσωπικότητας πηγάζει από τη θεμελιώδη διάταξη του άρθρου 2 παρ. 1 Σ εισάγοντας θεμελιώδη αρχή, η οποία διαπνέει όχι μόνο τα συνταγματικά δικαιώματα, αλλά ολόκληρη την ελληνική δικαιική τάξη, το περιεχόμενο της οποίας συνίσταται στη συνολική προστασία του προσώπου και στην υποχρέωση να μην υποβιβάζεται ο άνθρωπος (υποκείμενο) σε αντικείμενο, ήτοι σε απλό μέσο για την εξυπηρέτηση οποιωνδήποτε σκοπών και να μετατρέπεται σε αντικαταστατό τελικά μέγεθος, αλλά να ανάγεται μονάχα σε υποκείμενο του δικαιικού συστήματος και μέσο για την τελείωση της ανθρώπινης αξίας.¹ Όμως, στο χρηματιστήριο της οικονομίας της προσωπικότητας, η τελευταία αποτελεί αγαθό οικονομικά αξιοποιήσιμο και τελικώς αποτιμητό σε χρήμα, καθώς μπορεί κατά άμεσο ή έμμεσο τρόπο να χρησιμοποιηθεί για εμπορικό σκοπό και να οδηγήσει στον πορισμό οικονομικού οφέλους. Καταλύτης λοιπόν στην ως άνω εξισορρόπηση της εμπορευματοποίησης της προσωπικότητας καθίσταται το νέο δικαίωμα, ως το ιδανικότερο μέσο διασφάλισης θεμελιωδών αρχών και αξιών, συνάμα όμως και αποκόμισης οφέλους επί των πτυχών ενός αγαθού, όπως η προσωπικότητα, το οποίο έχει διπλή φύση και αποτελεί μια ενιαία σύνθετη ενότητα οικονομικών και μη εκφάνσεων, οι οποίες αποτελούν προϊόν κατοχής, μονάχα του ιδίου του φυσικού προσώπου.