O θεσμός του διαμεσολαβητή (Ombudsman) στην διακυβέρνηση του περιβάλλοντος και της βιώσιμης ανάπτυξης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο

Abstract

In the age of modern capitalism, the legitimate in principle freedom to consume as much as possible tends to lead on the one hand to exhaustion of natural and other resources and on the other to degradation and substantial reduction of freedoms and choices of the less favored groups or individuals. However, one of the most particular characteristics of modern times is that the uncontrollable freedom of the present generation can deprive future generations of basic goods. It seems that there is a contradiction which bedevils our time and which best illustrated in the phrase, "freedom without acceptance and assumption of responsibility can destroy the very freedom ”, while it is rightly argued that the solidarity with 'others' is necessary in order to protect 'us'.This dissertation deals with issues of intergenerational equity, with the main purpose to reveal new rights and obligations which must from now on imbue the relations of this generation with future generations, with the latter being considered as a legal entity to be taken into account. The basic concept of this dissertation is that many of the current actions will have an impact on the near and even more on the distant future, affecting the interests of future generations, a fact that can’t leave the contemporary human society and its political leaders apathetic.Neverthesess, in order to organize this whole new reality and establish a common reference, a new institution should prevail within the framework of global environmental governance. This institution will be able to act for future generations and function on the terms of New Ethics. The thesis statement is that this institution should take the form of an Ombudsman which will be able to operate at an international level and enjoy institutional prestige and substantial authority to engage with all peer institutions that could be involved in the management of this new problem.In an effort to present a convincing and legitimate proposal, research statement was initiated both in the search for similar international institutions dealing with human rights and environmental protection, as well as in comparing similar national institutions on the basis of a special questionnaire forwarded to Ombudsman institutions and NGOs in EU countries.We believe that, through this multifaceted analysis of the subject under investigation, we have built up the thesis statement in a scientific manner and that we have succeeded in showing that it is not a luxury to establish such an institution, which can act as a special mediator and consultant starting with "the silent environmental victims ” and giving voice to the rights of future generations.

Στην εποχή του σύγχρονου καπιταλισμού, η καταρχήν θεμιτή ελευθερία να καταναλώνουμε όσο το δυνατόν περισσότερο, τείνει να οδηγήσει από τη μία σε εξάντληση των φυσικών και λοιπών πόρων και από την άλλη σε παραγκωνισμό και ουσιαστική μείωση των ελευθεριών και επιλογών των λιγότερο ευνοημένων συλλογικοτήτων ή ατόμων. Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όμως της σύγχρονης εποχής αποτελεί το γεγονός ότι η αχαλίνωτη ελευθερία της τωρινής γενιάς μπορεί να στερήσει από βασικά αγαθά τις μελλοντικές γενιές. Φαίνεται, δηλαδή, ότι υπάρχει μία αντίφαση, η οποία δυσκολεύει την εποχή μας και θα μπορούσε να αποτυπωθεί στη φράση που αναφέρει ότι «…η ελευθερία χωρίς αποδοχή και ανάληψη ευθυνών, μπορεί να καταστρέψει την ίδια την ελευθερία… », ενώ αντίστοιχα ορθά υποστηρίζεται η άποψη ότι η αλληλεγγύη για τους «άλλους» είναι αναγκαία προκειμένου να προστατεύσουμε το «εμείς». Η παρούσα διατριβή πραγματεύεται τα θέματα της διαγενεακής ισότητας, με κύριο σκοπό την ανάδειξη νέων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που οφείλουν να διαπερνούν πλέον τις σχέσεις της τωρινής γενιάς με τις μελλοντικές γενιές, όπου η τελευταία νοείται ως νομική οντότητα που θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. Η κύρια βάση του προβληματισμού είναι ότι πολλές από τις τωρινές ενέργειες θα έχουν επίδραση στο κοντινό ή και περισσότερο στο μακρινό μέλλον, βλάπτοντας τα συμφέροντα των μελλοντικών γενιών, γεγονός το οποίο δεν μπορεί να αφήσει σε απάθεια τη σύγχρονη ανθρώπινη κοινωνία και τους πολιτικούς ταγούς της.Ωστόσο, για να οργανωθεί όλη αυτή η νέα πραγματικότητα και να υπάρχει σημείο αναφοράς, θα πρέπει μέσα στο πλαίσιο της παγκόσμιας περιβαλλοντικής διακυβέρνησης να αναδειχθεί ένας νέος θεσμός, που θα μπορεί να ενεργεί και να λειτουργεί για λογαριασμό των μελλοντικών γενιών, λειτουργώντας με τους όρους μία νέας ηθικής. Πρόταση της παρούσας διατριβής είναι ότι ο θεσμός αυτός θα πρέπει να λάβει τη μορφή ενός Διαμεσολαβητή (Ombudsman), ο οποίος θα μπορεί να λειτουργεί σε διεθνές επίπεδο και να έχει το θεσμικό κύρος και την ουσιαστική βαρύτητα να συνδιαλέγεται και με όλους τους υπάρχοντες θεσμούς που θα μπορούσαν να εμπλέκονται στη διαχείριση του νέου αυτού προβλήματος. Για να είναι πειστική και νομιμοποιημένη η πρόταση, η ερευνητική προσπάθεια κινήθηκε τόσο στο πλαίσιο αναζήτησης αντίστοιχων διεθνών θεσμών που ασχολούνται με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προστασία του περιβάλλοντος, όσο και στο πλαίσιο της σύγκρισης μεταξύ των υπαρχόντων παρόμοιων εθνικών θεσμών αλλά και στην αποστολή ειδικού ερωτηματολογίου, το οποίο απαντήθηκε από εκπροσώπους των θεσμών του Ombudsman, κυρίως από χώρες της ΕΕ. Θεωρούμε ότι μέσα από την πολύπλευρη αυτή κάλυψη του υπό έρευνα θέματος, καταφέραμε να υποστηρίξουμε με επιστημονικούς όρους την πρόταση της διατριβής και θεωρούμε ότι δεν αποτελεί πολυτέλεια η θέσπιση ενός τέτοιου θεσμού, ο οποίος θα μπορεί να εμφανίζεται κυρίως ως ειδικός διαμεσολαβητής, συμβουλεύοντας την τωρινή γενιά και εκπροσωπώντας τη μελλοντική γενιά, έχοντας ως αφετηρία, αλλά όχι μοναδική, «τα αφανή περιβαλλοντικά θύματα » και δίνοντας «φωνή» στα δικαιώματα των μελλοντικών γενιών.