Καρδιομεταβολικοί δείκτες: γενετική προδιάθεση και περιβαλλοντική επίδραση

Abstract

Cardiovascular disease is the number one cause of death globally with risk factors to include hypertension, dyslipidaemia, obesity, unhealthy diet, smoking, age, sex and genes. Genome-wide association studies have identified more than 100 regions to be associated with several cardiometabolic indices. The aim of this thesis is the investigation of the effects of the genetic and dietary factors and their interaction on cardiometabolic indices in two isolated populations. Cross-sectional study that includes two Greek populations: 1,553 subjects from the Mylopotamos villages, Crete and 1,702 subjects from the Pomak villages, Xanthi. Anthropometric, biochemical and clinical measurements were taken in addition to health and lifestyle parameters. Dietary patterns were derived through principal component analysis based on a validated food-frequency questionnaire. Genotyping performed in Wellcome Trust Sanger Institute, UK. Both populations established as genetic isolates. 82.5% of the Cretan population were overweight or obese. Higher compliance to the “local” pattern was associated with higher levels of glucose (β=4.026, p<0.001) and higher compliance to the “Greek café-tavern” pattern was associated with higher waist/hip ratio (β=0.012, p<0.001), blood pressure (β=1.015, p=0.005) and cholesterol (β=5.398, p<0.001) levels. 67% of the Pomak population were overweight or obese. Higher compliance to “high in sugars” dietary pattern was associated with increased risk of low HDL (OR1.84, p=0.003), systolic and diastolic hypertension (OR2.40, p=0.002 and OR2.61, p= p<0.001, respectively) and hyperglycemia (OR1.85, p=0.018). The interaction of 9 polymorphisms with the unhealthy dietary patterns was significant on the corresponding cardiometabolic indices and replicated in both populations. Unravelling the relationship of the genetic background with dietary and other environmental factors via the study of their interactions could contribute to a better understanding and presumably to the prevention of cardiovascular disease.

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την κύρια αιτία θνησιμότητας παγκοσμίως με παράγοντες κινδύνου την υπέρταση, υπερλιπιδαιμία, παχυσαρκία, μη υγιεινή διατροφή, κάπνισμα, ηλικία, φύλο και γενετικό υπόβαθρο. Οι μελέτες σάρωσης του γονιδιώματος έχουν εντοπίσει περισσότερες από 100 περιοχές που συσχετίστηκαν με διάφορους καρδιομεταβολικούς δείκτες. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της επίδρασης διατροφικών και γενετικών παραγόντων καθώς επίσης και των αλληλεπιδράσεών τους σε καρδιομεταβολικούς δείκτες σε δύο απομονωμένους πληθυσμούς. Συγχρονική μελέτη σε δύο Ελληνικούς πληθυσμούς: 1,553 άτομα από τα χωριά του Μυλοποτάμου, Κρήτη και 1,702 άτομα από τα Πομακοχώρια, Ξάνθη. Καταγράφηκαν ανθρωπομετρικά, βιοχημικά και κλινικά δεδομένα μαζί με δεδομένα του τρόπου ζωής. Τα διατροφικά πρότυπα προέκυψαν από ανάλυση σε κύριες συνιστώσες με βάση ένα ερωτηματολόγιο συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων. Πραγματοποιήθηκε σάρωση του γονιδιώματος στο Wellcome Trust Sanger Institute, UK.Οι δύο πληθυσμοί ταυτοποιήθηκαν ως γενετικά απομονωμένοι. 82.5% του πληθυσμού των Κρητικών ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Μεγαλύτερη συμμόρφωση στο τοπικό πρότυπο σχετιζόταν με υψηλότερα επίπεδα γλυκόζης (β=4.026, p<0.001), ενώ μεγαλύτερη συμμόρφωση στο πρότυπο καφενείου σχετιζόταν με υψηλότερο λόγο περιφέρειας μέσης/περιφέρεια ισχίου (β=0.012, p<0.001), αρτηριακή πίεση (β=1.015, p=0.005) και ολική χοληστερόλη (β=5.398, p<0.001).67% του πληθυσμού των Πομάκων ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Μεγαλύτερη συμμόρφωση στο πρότυπο υψηλής περιεκτικότητας σε απλά σάκχαρα σχετιζόταν με αυξημένο κίνδυνο για χαμηλή HDL (ΣΛ1.84, p=0.003), συστολική και διαστολική υπέρταση (ΣΛ2.40, p=0.002 και ΣΛ2.61, p<0.001, αντίστοιχα) και υπεργλυκαιμία (ΣΛ1.85, p=0.018). Η αλληλεπίδραση 9 πολυμορφισμών με τα διατροφικά πρότυπα ήταν σημαντική στους εκάστοτε καρδιομεταβολικούς δείκτες και επαληθεύτηκε και στους δύο πληθυσμούς.Η διαλεύκανση της σχέσης του γενετικού υποβάθρου με τους διατροφικούς και άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες μέσω της συνδυαστικής μελέτης των αλληλεπιδράσεών τους στον καρδιαγγειακό κίνδυνο ίσως συμβάλει στην κατανόηση και πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων.