Μελέτη της επίπτωσης πολυμορφισμών στα γονίδια των αλυσίδων Α και Β του ινωδογόνου και της επίδρασης αυτών στη φλεγμονή, στην ενδοθηλιακή λειτουργία και στους αιμοστατικούς παράγοντες σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο

Abstract

Aim: Coronary artery disease is the leading cause of mortality in the modern societies. It is a complex disease and rather theresult of underlying processes such as inflammation, coagulation and impaired endothelial function. Fibrinogen is acoagulation/inflammatory biomarker strongly associated with atherogenesis. Data have reported that the genetic variability onfibrinogen chains may affect the atherosclerotic process and the risk of coronary artery disease (CAD). Therefore, in the presentstudy we examined for the first time the combined effects of the G455A (rs180070) and the G58A (rs2070011) fibrinogen geneticpolymorphisms on prothrombotic profile, endothelial function, inflammatory process and the risk of CAD in a Caucasianpopulation in Greece.Methods: We recruited 422 patients with angiographically documented CAD and 277 controls matched for age and gender duringa period of 5 years. The two polymorphisms were genotyped by polymerase chain reaction (PCR) and appropriate restrictionenzymes HaeIII and AciI. Fibrinogen levels were measured by the Clauss method, D-Dimers levels, factors' (f) V, X activity,thrombin, plasminogen were measured by standard coagulometry techniques. Interleukin-6 (IL-6) and sCD40L were measuredby appropriate enzyme-linked immunosorbent assays (ELISA). High sensitivity C-reactive protein (hsCRP) were measured byan immunophelometry method. Flow-mediated dilatation (FMD) was estimate by the use of ultrasound in the brachial artery.Results: We have found that the 455AA homozygosity was associated with increased fibrinogen levels not only in the controlgroup (p=0.035), but also in the CAD group (p<0.001) compared to the G allele carriers, however, the 58AA subjects had notsignificantly different levels of fibrinogen compared with the 58GG+GA in both groups (p=NS). Moreover, both the 58AA(p=0.016) and 455AA homozygotes (p=0.022) presented with higher levels of D-Dimers in the CAD group. Interestingly, the455AA homozygotes had increased fV activity in the CAD group (p=0.048). However, no significant effects were observed on fXactivity and FMD. The AA homozygosity of rs180070 was associated with significantly higher levels of fibrinogen in both HTNand DM (p=0.05, p=0.04 respectively). Multivariate logistic regression analysis showed that fibrinogen levels >443 mg/dl wereassociated with higher risk for CAD [OR: 3.9, 95% CI, (1.7-9.4, p=0.002)] compared to levels <347 mg/dl in the generalpopulation. Similar associations were observed in HTN and DM patients. The presence of AA genotype (rs180070) was alsosignificantly associated with increased risk of CAD in the general population [OR: 3.2, 95% CI, (1.01-10.1, p=0.049)]. Finally, theAA homozygosity (rs180070) was associated with higher IL-6 an D-dimer, but not hsCRP levels in the general population.Conclusions: Importantly, we have found, that the G455A variant not only increased significantly fibrinogen levels, but also for thefirst time to our knowledge, modified D-Dimers levels as well as fV activity. Therefore, our findings suggest that these twofibrinogen variants may potentially contribute to the initiation and progression of atherosclerosis in subjects with or without stableangina pectoris via their effects on the coagulation cascade, but not on endothelial function. Additionally to the previous, fV andfX activity could be potential risk factors for increased vessel disease as well as MI. Our study showed that fibrinogen was anindependent predictor of CAD and this strongly related to its levels (>443 mg/dl) in both DM and HTN. Additionally, the AAhomozygosity of rs180070 was associated with higher fibrinogen, IL-6, D-dimer levels and risk of CAD in the overall cohort. Inthe overall cohort as well as in hypertensive patients, hsCRP was found to be elevated in the high-fibrinogen subgroup.

Στόχος: Η στεφανιαία νόσος (ΣΝ) αποτελεί την πρώτη αιτία θνησιμότητας στις ανεπτυγμένες χώρες. Αποτελεί μια πολύπλοκηνόσο αποτέλεσμα υποκείμενων διεργασιών όπως η φλεγμονή, η πήξη και η ενδοθηλιακή δυσλειτουργία. Δεδομένα αναφέρουνπως η γενετική μεταβλητότητα του ινωδογόνου μπορεί αν επηρεάζει το κίνδυνο ΣΝ. Στην παρούσα μελέτη εξετάσαμε για πρώτηφορά τη συνδυασμένη επίδραση των G455A (rs180070) και G58A (rs2070011) πολυμορφισμών του ινωδογόνου στην φλεγμονή,στην πήξη/αιμόσταση, στην ενδοθηλιακή λειτουργία και στον κίνδυνο ΣΝ στον Ελλαδικό χώρο.Μεθοδολογία: Ο πληθυσμός της μελέτης αποτελείτω από 422 ασθενείς με αγγειογραφικά τεκμηριωμένη ΣΝ CAD και 277 υγιήάτομα κατά τη διάρκεια 5 ετών. Οι 2 πολυμορφισμοί προσδιορίστηκαν με αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR) και τηχρήση κατάλληλων περιοριστικών ενδονουκλεασών HaeIII και AciI. Τα επίπεδα ινωδογόνου μετρήθηκαν με τη μέθοδο Clauss, ταεπίπεδα D-Dimers, η δραστηριότητα των παράγοντων (f) V, X, ο χρόνος θρομβίνης, τα επίπεδα πλασμινογόνου με κατάλληλεςτεχνικές πηξεομετρίας. Τα επίπεδα ιντερλευκίνης 6 (IL-6) και sCD40L προσδιορίστηκαν με την ανοσοενζυμική μέθοδο(ELISA).Τα επίπεδα της υψηλής ευαισθησίας C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (hsCRP) μετρήθηκαν με ιδιαίτερη μέθοδοανοσονεφελομετρίας. Ενδοθηλιακή λειτουργία εκτιμήθηκε με τη χρήση υπερήχου και τη μέτρηση της προκαλούμενης διαστολήςαπό τη ροή (FMD) στη βραχιόνιο αρτηρία.Αποτελέσματα: Δείξαμε πως η 455AA ομοζυγωτία σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα ινωδογόνου τόσο στην ομάδα ελέγχου(p=0.035), όσο και στην ομάδα της ΣΝ (p<0.001) συγκριτικά με τους φορείς του G αλληλίου. Παρα ταύτα, οι 58AA ασθενείς δενείχαν σημαντικά αυξημένα επίπεδα ινωδογόνου συγκριτικά με τους 58GG+GA κα στις 2 ομάδες (p=NS). Επιπρόσθετα, τόσο οι58AA (p=0.016) όσο και οι 455AA ομοζυγώτες (p=0.022) είχαν υψηλότερα επίπεδα D-Dimers στην ομάδα της ΣΝ. Κατάενδιαφέροντα τρόπο οι 455AA είχαν αυξημένη δραστηριότητα fV στην ομάδα της ΣΝ (p=0.048), όχι όμως και fX ή FMD. Η AAομοζυγωτία του rs180070 σχετίστηκε με σημαντικά υψηλότερα επίπεδα ινωδογόνου στα υπερτασικά (ΗΤΝ) και διαβητικά άτομα(ΣΔ) (p=0.05, p=0.04 αντίστοιχα). Η πολυπαραγοντική λογιστική παλινδρόμηση έδειξε πως τα επίπεδα ινωδογόνου >443 mg/dlσυνδέονται με αυξημένο κίνδυνο ΣΝ [OR: 3.9, 95% CI, (1.7-9.4, p=0.002)] συγκρτικά με τα επίεπδα <347 mg/dl στο γενικόπληθυσμό. Όμοιες συσχετίσεις παρατηρήθηκαν στους HTN και ΣΔ ασθενείς. Η παρουσία του AA γονοτύπου (rs180070)σχετίστηκε με σημαντικά αυξημένο κίνδυνο ΣΝ στο γενικό πληθυσμό [OR: 3.2, 95% CI, (1.01-10.1, p=0.049)]. Τέλος, η AAομοζυγωτία (rs180070) σχετίστηκε με υψηλότερα επίπεδα IL-6 και D-dimer, αλλά όχι και hsCRP στο γενικο πληθυσμό.Συμπεράσματα: Στην παρούσα μελέτη δείξαμε για πρώτη φορά, πως ο G455A πολυμορφισμός όχι μόνο επηρεάζει τα επίπεδαινωδογόνου, αλλά και τα επίπεδα D-Dimers, καθώς και τη δραστηριότητα του παράγοντα fV. Ως εκ τούτου, τα ευρήματά μαςυποδηλώνουν πως μπορεί να επηρεάζει την έναρξη και την εξέλιξη της αθηροσκληρώσεως σε άτομα με ή χωρίς σταθερήστηθάγχη μέσω των επιδράσεων στο καταρράκτη πήξης, αλλά όχι στην ενδοθηλιακή λειτουργία. Επιπλέον, δείξαμε πως οιπαράγοντες fV και fX μπορούν να αποτελούν εν δυνάμει παράγοντες κινδύνου για την έκταση της νόσου και ΟΕΜ. Τα υψηλάεπίπεδα ινωδογόνου ήταν ανεξάρτητος προγνωστικός δείκτης για ΣΝ (>443 mg/dl) τόσο σε άτομα με ΣΔ όσο και σε άτομα μεΗΤΝ. Παράλληλα, η AA ομοζυγωτία του rs180070 συνδέεται με αυξημένα επίπεδα ινωδογόνου, IL-6, D-dimer και κίνδυνο ΣΝ στοσυνολικό πληθυσμό. Στο σύνολο του πληθυσμού, αλλά και στους ασθενείς με ΗΤΝ, τα επίπεδα hsCRP βρέθηκαν αυξημένα στηνομάδα με τα υψηλά επίπεδα ινωδογόνου.