Οι ψηφιακές αφηγήσεις στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών

Abstract

The current PhD thesis looks for designing a learning environment, where students will approach the nature of Science. It also discuss the role of the Information and Communication Technologies (ICT) in the process of teaching and learning Science, while it suggests a framework were teachers can help children to adopt a critical and creative stance towards electronic Media. In the first two units of the PhD thesis its research framework is outlined and organized. Moreover, the concepts on which the research was based are clarified and the background upon which the applications designed and built by the students is examined. Finally, the evaluation tools are presented. More specifically, the research questions are presented along with the limits and the production stages of the PhD thesis, while the literature overview concerning the term "Digital Storytelling/Digital Narrative" leads to its ranking in 8 forms, its description and its re-definition. At the same time, the relationship between the teaching of Science and ICT is specified through the term of Media Education. The unit of methodology ends with the presentation and description of the analysis tools: the research model GNOSIS and a model that was constructed for the purpose of the thesis and bears the name METAGNOSIS. In the next units of the thesis the design, construction and especially the analysis of 49 cases of application of digital narratives with the GNOSIS model are presented. The thesis proceeds with the analysis of 5 selected cases, one for each digital narratives format, with the hybrid tool METAGNOSIS, and the comparative study of the two analyses. It continues with the final analysis results and concludes with the findings of the thesis, where the research questions are answered. The analysis of the results leads to the conclusion that the use of different forms of digital narration proves extremely valuable as far as the teaching and learning of Science is concerned as well as a tool in ICT educational programs. In addition, the proposed creative approach to the convergence of Media Education and the teaching of Science through METAGNOSIS proves to be the right method to get students acquainted with the nature of Science and the nature of Electronic Media.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή διερευνά τη δημιουργία ενός μαθησιακού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο οι μαθητές και οι μαθήτριες θα προσεγγίζουν τη φύση των Φυσικών Επιστημών. Στη διερεύνηση αυτή προστίθεται η συζήτηση για τη θέση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας στη διδασκαλία και μάθηση των Φυσικών Επιστημών, ενώ προτείνεται ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο τα παιδιά θα βοηθηθούν να τοποθετούνται κριτικά και δημιουργικά απέναντι στα ηλεκτρονικά Μέσα. Στα πρώτα 2 Κεφάλαια περιγράφεται και οργανώνεται το ερευνητικό πλαίσιο, διευκρινίζονται οι έννοιες πάνω στις οποίες βασίστηκε η έρευνα, αναπτύσσεται το υπόβαθρο βάσει του οποίου σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν οι εφαρμογές των μαθητών/τριών και, τελικά, παρουσιάζονται τα εργαλεία ανάλυσης. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται τα ερευνητικά ερωτήματα, τα όρια και τα στάδια υλοποίησης της διατριβής, ενώ η βιβλιογραφική αναδρομή στον όρο «Ψηφιακές Αφηγήσεις» οδηγεί στην κατάταξή τους σε 8 μορφές, την περιγραφή τους και τον εκ νέου ορισμό τους. Παράλληλα, προσδιορίζεται και η σχέση διδακτικής των Φυσικών Επιστημών με τις ΤΠΕ στη βάση μιας εκπαίδευσης στα ηλεκτρονικά Μέσα. Η μεθοδολογία ολοκληρώνεται με την παρουσίαση και περιγραφή των εργαλείων ανάλυσης, του μοντέλου Γνώση - GNOSIS και ενός μοντέλου που κατασκευάστηκε για τους σκοπούς της διατριβής και φέρει την ονομασία METAGNOSIS. Στα επόμενα Κεφάλαια της διατριβής παρουσιάζεται η ανάλυση των 5 από τις 8 μορφές, επιλέγοντας 49 περιπτώσεις εφαρμογής ψηφιακών αφηγήσεων με το ερευνητικό μοντέλο GNOSIS. Η διατριβή προχωρά με την ανάλυση 5 επιλεγμένων περιπτώσεων, μία από κάθε επιλεγμένη μορφή ψηφιακής αφήγησης, με το υβριδικό μοντέλο METAGNOSIS. Συνεχίζει με τη συγκριτική μελέτη των δύο αναλύσεων. Ακολουθούν τα αποτελέσματα των αναλύσεων και ολοκληρώνεται με τα συμπεράσματα της έρευνας, όπου απαντώνται τα ερευνητικά ερωτήματα. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων αναδεικνύει πως οι διαφορετικές μορφές ψηφιακής αφήγησης παρουσιάζουν συγκριτικά πλεονεκτήματα, τόσο ως προς την αξιοποίησή τους στη μάθηση και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, όσο και για την αξιοποίησή τους σε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης στα ηλεκτρονικά Μέσα. Παράλληλα, η προτεινόμενη δημιουργική προσέγγιση της σύγκλισης της Εκπαίδευσης στα Ηλεκτρονικά Μέσα και της διδακτικής των Φυσικών Επιστημών διαμέσου του METAGNOSIS αποδεικνύεται κατάλληλη μέθοδος γνωριμίας των μαθητών/τριών με τη φύση των Φυσικών Επιστημών και τη φύση των ηλεκτρονικών Μέσων.