Η συριακή πολιτική στον Λίβανο και ο μετασχηματισμός της στρατηγικής σχέσης Συρίας-Ιράν στη νέα Μέση Ανατολή (2003-2014): συστημική γεωπολιτική ανάλυση της ανακατανομής ισχύος μεταξύ του μπααθικού καθεστώτος της Δαμασκού και του ισλαμιστικού καθεστώτος της Τεχεράνης

Abstract

The strategic relationship between Syria and Iran has had one of the most important roles in the process of the redistribution of power in the Middle East. From the military confrontation in Lebanon in 1982 and the projection of US power in the Middle East in 2003, to the Second Lebanon War in 2006 and the Syrian War which began in 2011, the Damascus-Tehran strategic axis has been for the last three decades at the epicenter of the regional competitions in the Middle East.Despite the different ideological characteristics of the two regimes –the Syrian being secular Baathist and the Iranian being Islamist- the strategic relationship between Syria and Iran has proven especially resilient. At the center of this strategic relationship is Lebanon, which has been fundamental in its establishment, evolution and transformation. The subject of the dissertation is the description and analysis of the transformation of the strategic relationship between Syria and Iran and the critical consequences that the Syrian policy in Lebanon has had on this transformative process, in particular the loss of control of Lebanon by the Assad regime. The dissertation focuses on Lebanon’s fundamental and continuous importance for Damascus, on the Syrian policy in Lebanon and on the subsequent transformation of the Syrian-Iranian strategic relationship as a consequence of the loss of Lebanon by the Assad regime after 2005.

Η στρατηγική σχέση Συρίας-Ιράν έχει διαδραματίσει έναν από τους πλέον σημαντικούς ρόλους στη διαδικασία ανακατανομής της ισχύος στο σύστημα της Μέσης Ανατολής. Από την πολεμική σύγκρουση στον Λίβανο το 1982 και την προβολή ισχύος των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή το 2003, έως τον Δεύτερο Πόλεμο του Λιβάνου το 2006 και τον Συριακό Πόλεμο που ξεκίνησε το 2011, ο στρατηγικός άξονας Δαμασκού-Τεχεράνης έχει βρεθεί στο επίκεντρο των περιφερειακών ανταγωνισμών των τελευταίων τριών δεκαετιών στη Μέση Ανατολή. Αν και πρόκειται για δύο καθεστώτα με διαφορετικά ιδεολογικά χαρακτηριστικά -κοσμικό, μπααθικό της Δαμασκού και ισλαμιστικό, κληρικαλιστικό της Τεχεράνης- η στρατηγική σχέση ανάμεσα στη Συρία και το Ιράν έχει αποδειχθεί εξαιρετικά ανθεκτική. Στο επίκεντρο αυτής της στρατηγικής σχέσης βρίσκεται ο Λίβανος, ο οποίος υπήρξε καταλυτικός για την εδραίωση, την εξέλιξη και τον μετασχηματισμό της. Θέμα της διατριβής αποτελεί η περιγραφή και ανάλυση του μετασχηματισμού της στρατηγικής σχέσης Συρίας-Ιράν και η καταλυτική επίδραση που είχε σε αυτήν τη μετασχηματιστική διαδικασία η συριακή πολιτική στον Λίβανο και ειδικότερα η απώλεια ελέγχου του Λιβάνου από το καθεστώς Άσαντ. Η διατριβή εστιάζει στη συριακή πολιτική στον Λίβανο και αναδεικνύει πως μια από τις πλέον καταλυτικές παραμέτρους του μετασχηματισμού της στρατηγικής σχέσης Συρίας-Ιράν ήταν η απώλεια ελέγχου του Λιβάνου, το 2005, από το καθεστώς Άσαντ.