Technological accidents and the concept of risk: the experience with blood screening technologies

Abstract

This dissertation presents research on the introduction and use of new technology in medicine. It focuses on the introduction of genetic technologies in blood screening, in the field of blood-banking and transfusion medicine. These technologies, based on molecular (biology) diagnostics, were promoted as inherently superior to existing chemical-serological technologies of blood screening. Their use, which relied on the availability of nucleic acid amplification testing techniques (NAT), was advanced by its proponents as a way to reinforce blood safety and reduce the risk down to zero. The debates in medical and media circles over the introduction of NAT -a version of biotechnology based on the infamous polymerase chain reaction (PCR) technique- represent a central episode in the history of recent and emerging medicine. In Greece, a paradigmatic national case, the introduction of NAT was the single most expensive investment in the public health sector, justified through its portrayal as a panacea for the risk of transfusion-transmitted infections. Taking advantage of approaches from the History of Science, Technology and Medicine and the interdisciplinary field known as Science and Technology Studies or Science, Technology, Society (STS), the dissertation covers in detail the formation of the public image of molecular screening technologies and the processes that led to the decision to undertake this investment (Chapters 3–6). The same scholarly fields are used to identify and interpret the contested policies that determined the prevalence of genetic technologies in blood screening in paradigmatic international cases, coming from the United States and Northern-Central Europe (Chapter 2). This introduction offers the context required to properly introduce the national case (Greece). In turn, this national case offers critical details for elaborating on the issues raised while studying the international context: the importance of successfully presenting subjective calculations of risk as objective; the key involvement of state institutions and the media; and the force of an ideology that assumes a linear-universal progress/evolution of science and technology, which favored the advance of molecular diagnostics and the associated genetic technologies of blood screening.

Η διατριβή αυτή παρουσιάζει έρευνα για την εισαγωγή και χρήση τεχνολογιών γενετικού εντοπισμού ιών στον έλεγχο του αίματος στην αιμοδοσία. Οι τεχνολογίες μοριακής βιολογίας προωθήθηκαν ως εγγενώς ανώτερες από τις υπάρχουσες βιοχημικές, ορολογικές τεχνολογίες ελέγχου του αίματος. Η χρήση των τεχνολογιών ΝΑΤ, όπως έγιναν γνωστές οι τεχνολογίες πολλαπλασιασμού νουκλεϊκών οξέων, προχώρησε με στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας του αίματος και την επιδίωξη της μηδενικής διακινδύνευσης από τη μετάδοση ιών. Τα πεδία που αποτέλεσαν βάση για τη μελέτη αυτή είναι η Ιστορία της Επιστήμης, της Τεχνολογίας και της Ιατρικής και το διεπιστημονικό πεδίο Σπουδές Επιστήμης και Τεχνολογίας (STS). Στη διατριβή παρουσιάζονται οι σχετικές αντιπαραθέσεις στην ιατρική κοινότητα για τη χρήση της ΝΑΤ στη διεθνή περίπτωση, στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, και στην περίπτωση της Ελλάδας. Εξετάζονται τοποθετήσεις γιατρών, φορέων διαμόρφωσης πολιτικής καθώς και διαδικασίες κατασκευής της δημόσιας εικόνας μέσω του τύπου. Η ελληνική περίπτωση παρέχει μια λεπτομερή μελέτη που είναι σημαντική στην ανάδειξη των ζητημάτων που ανακύπτουν από τη διεθνή περίπτωση. Στην Ελλάδα η καθολική εφαρμογή της ΝΑΤ ήταν η ακριβότερη επένδυση του Υπουργείου Υγείας.