Ηγεσία εκπαιδευτικού και δημιουργία πορτφόλιο εκπαιδευτικού στο πλαίσιο επαγελματικής ανάπτυξης με βάση το σχολείο

Abstract

The dissertation examines teachers’ professional development due to their participation in a teacher leadership program. It also studies school culture and examines the illustration of teachers’ initiatives in portfolios.Twenty one teachers from two public primary schools and two public secondary schools took part in the research. Responses to a questionnaire about school culture were analyzed and content analysis of structured discussions about the same subject was carried out. Furthermore, responses to a questionnaire regarding perception and importance of practices critical for teacher leadership development and a structured reflection text about their initiative were analyzed. The research examined the development of teacher portfolios which is an innovation for Greece. The feedback of the supportive team was studied and portfolio elements (mainly reflection and evidence –a part of which was produced by students and colleagues) were scrutinized. A systematic recording was also made of portfolio elements and as a result, an analysis framework was developed for the portfolios. The examination of the bibliography indicates that this was a novelty of the study.The above multifaceted analysis was dictated by the requirement of an in-depth approach. It became apparent that schools have features associated mostly to a mixed culture and secondarily to collaborative or individualistic cultures. Focus on pupils and collaboration are considered to be critical issues for schools. Teacher led development works focus on pupil motivation and teamwork approach. A variety of teacher practices were developed. Special emphasis is given to feedback from pupils and colleagues, reflection, collaboration and evidence gathering for documentation of the initiatives.The portfolios proved to be powerful means for professional development and knowledge building as teacher led development works were illustrated through evidence and reflection entries. Difficulties which presented themselves and large differences both in the extent and in the recording of each initiative make clear the need for teacher familiarization with evidence using, reflection process and portfolio development. It is also proposed that the analysis framework used for the research should be further utilized for both the organization and the assessment of the portfolios.

Η παρούσα διατριβή διερευνά την επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών μέσω της συμμετοχής τους σε πρόγραμμα ανάπτυξης ηγεσίας εκπαιδευτικού. Μελετά επίσης την κουλτούρα του σχολείου στο οποίο δραστηριοποιούνται οι εκπαιδευτικοί και εξετάζει την αποτύπωσή της δράσης των εκπαιδευτικών σε πορτφόλιο. Στην έρευνα συμμετείχαν 21 εκπαιδευτικοί από 2 Δημοτικά και 2 Γυμνάσια. Για τη διεξαγωγή της έρευνας αναλύθηκαν τα αποτελέσματα ερωτηματολογίου για την κουλτούρα του σχολείου και έγινε ανάλυση περιεχομένου στα συμπεράσματα δομημένων συζητήσεων για το ίδιο θέμα. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε επεξεργασία των αποτελεσμάτων ερωτηματολογίου με θέμα την αντίληψη και τη σημαντικότητα πρακτικών κρίσιμων για την εκδίπλωση της ηγεσίας εκπαιδευτικού και αναλύθηκε κείμενο δομημένου αναστοχασμού των εκπαιδευτικών σχετικά με τη δράση τους.Η έρευνα εξέτασε την ανάπτυξη πορτφόλιο εκπαιδευτικών, μια καινοτομία για τα ελληνικά δεδομένα. Μελετήθηκε ο σχολιασμός μελών της υποστηρικτικής ομάδας για τα πορτφόλιο και αναλύθηκε ο αναστοχασμός και η μαρτυρία που περιεχόταν σε αυτά, η οποία προερχόταν μεταξύ άλλων από μαθητές και συναδέλφους. Επίσης, έγινε συστηματική καταγραφή των στοιχείων από τα οποία αποτελούνται τα πορτφόλιο και αναπτύχθηκε για τον λόγο αυτό ένα πλαίσιο ανάλυσης των πορτφόλιο, κάτι που, όπως προκύπτει από τη μελετηθείσα βιβλιογραφία, αποτελεί και πρωτοτυπία της έρευνας. Η ανωτέρω πολυεπίπεδη ανάλυση υπαγορεύθηκε από την ανάγκη σε βάθος προσέγγισης των ζητημάτων. Όπως προέκυψε, στο πλαίσιο του σχολείου εμφανίζονται κυρίως στοιχεία μικτής κουλτούρας, ενώ υπάρχουν αρκετά στοιχεία συνεργατικής και ατομιστικής κουλτούρας. Οι πρωτοβουλίες εστιάζουν κυρίως στην κινητοποίηση των μαθητών και στην ομαδοσυνεργατική προσέγγιση. Αναπτύσσονται ποικίλες πρακτικές των εκπαιδευτικών. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην ανατροφοδότηση από μαθητές και συναδέλφους, στη συνεργασία με συναδέλφους, στον αναστοχασμό και στην συλλογή μαρτυρίας για τεκμηρίωση των δράσεων.Τα πορτφόλιο αποδείχθηκαν σημαντικά μέσα για την επαγγελματική ανάπτυξη, καθώς σε αυτά αποτυπώθηκε η δράση των εκπαιδευτικών μέσω μαρτυρίας και αναστοχασμού. Οι δυσκολίες που παρουσιάστηκαν και οι μεγάλες διαφοροποιήσεις τόσο στην έκταση όσο και στην αποτύπωση της εκάστοτε πρωτοβουλίας, καθιστούν εμφανή την ανάγκη εξοικείωσης των εκπαιδευτικών με τη συλλογή μαρτυρίας, τον αναστοχασμό και την ανάπτυξη πορτφόλιο. Επίσης, προτείνεται να αξιοποιηθεί περαιτέρω το πλαίσιο ανάλυσης που χρησιμοποιήθηκε στην έρευνα, τόσο για την οργάνωση όσο και για την καλύτερη αξιολόγηση των πορτφόλιο.