Οι περί παιδείας αντιλήψεις του Αγίου Αθανασίου του Παρίου και η αποτίμησή τους από λογίους της εποχής του

Abstract

The aim of this dissertation is to study systematically the educational thoughts of St. Athanasios Parios and to make a critical approach to his multidimensional attitude towards the ideas of the Enlightenment. First of all, I clarified the concepts wisdom from Above and secular wisdom in his works. Then I examined his attitude towards the Greek antiquity and reconsidered the absolute negative opinions of some previous studies on Parios’ attitude towards mathematics and the natural sciences. I discovered also some positive elements in his works about the natural sciences and revealed some unknown aspects of his education in mathematics and physics. From the educational point of view, I examined also the basic concepts of atheism in his writings. Another purpose of my dissertation is to describe and analyze the way how the educational theory and practice of Athanasios Parios is estimated by scholars of his time. I investigated in detail the various comments of his contemporary scholars with different ideological backgrounds on the controversial booklet of Parios Antiphonisis. Finally, I examined extensively the positive and negative comments of his contemporary scholars on the textbooks Grammar and Rhetoric which Parios taught in Greek schools.

Η παρούσα μελέτη έχει ως σκοπό τη συστηματική αποσαφήνιση των περί παιδείας αντιλήψεων του Αγίου Αθανασίου Παρίου και την κριτική προσέγγιση της πολύπλευρης στάσης του έναντι των ιδεών του Διαφωτισμού. Πρώτα, αποσαφηνίσαμε τις βασικές έννοιες άνωθεν και θύραθεν σοφία της γνωσιολογίας του. Στην συνέχεια εξετάσαμε τη στάση του έναντι της ελληνικής αρχαιότητας. Αναθεωρήσαμε τις απόλυτες αρνητικές αξιολογήσεις προγενέστερων μελετών για την στάση του Παρίου προς τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες. Επισημάναμε την ενίοτε θετική στάση του προς τις φυσικές επιστήμες, καθώς επίσης άγνωστες πτυχές της μόρφωσής του στα μαθηματικά και στις φυσικές επιστήμες. Εξετάσαμε κυρίως στο πλαίσιο της παιδείας, τις βασικές έννοιες της αθεΐας στα συγγράμματά του. Ένας άλλος στόχος της μελέτης μας είναι η περιγραφή και ανάλυση του τρόπου με τον οποίο αξιολογήθηκε η εκπαιδευτική θεωρία και πράξη του Αθανασίου Παρίου από λογίους διάφορων ιδεολογικών ρευμάτων της εποχής του. Διερευνήσαμε τα ποικίλα σχόλια και τις αντιδράσεις λογίων της εποχής του, που προκλήθηκαν με την έκδοση του επίμαχου φυλλαδίου Αντιφώνησις. Τέλος, μελετήσαμε και την αξιολόγηση των διδακτικών εγχειριδίων Γραμματικής και Ρητορικής του Παρίου από λογίους της εποχής του.