Μελέτη έκφρασης υποδοχέων προγεστερόνης και ΑνΒ3 ιντεγκρινών στο ενδομήτριο υπογόνιμων γυναικών σε σχέση με το αίτιο της υπογονιμότητας

Abstract

Τhe aim of the present study was to study the expression of total progesterone receptors (A+B), type-B progesterone receptors and integrins avb3 in the endometrium of infertile women during the implantation window. A prospective observational study study was conducted during 03/2013-06/2016 in 3rd Department of Obstetrics and Gynaecology Laboratory of Biological Chemistry of Medical Faculty of Aristotle University of Thessaloniki. and Infertile women consisted the patients’ group (group 2) while fertile women the study’s control group (group 1). Infertile women were also categorized to those with tubal factor infertility (group 2a), ovarian factor (group 2b), endometriosis (group 2c) and unexplained infertility (group 2d). An endometrial biopsy was performed by Pipelle on 7th-8th menstrual day after ovulation in each woman and expression of total progesterone receptors (Α+Β), type-B receptors and integrins avb3 was studied by immunohistochemistry. Positive nuclei percentage, intensity of staining and h-score in epithelial and stromal cells were the primary outcomes of our study. Real-time PCR was also performed to compare mRNA levels of progesterone receptors and the score A=2-ΔΔCT was assessed, where ΔΔCT was the difference of expression cycles between fertile and infertile women. There were overall 20 fertile (group 1) and 60 infertile (group 2) included in the present study, of which 15 with tubal factor infertility, 20 with poor ovarian reserve, 10 with endometriosis and 15 with unexplained infertility. Mean age was 31.3 ± 4.3 years for group 1 vs. 37.4 ± 4.1 for group 2 (P<.001). Expression of total progesterone receptors (Α+Β) was significantly decreased in the epithelial cells of infertile women. H-score was 215,0 ± 17,1 for fertile vs. 142,0 ± 14,6 for infertile women (P=.002). Real-time PCR demonstrated a 3.55-fold decrease of produced mRNA in the epithelial cells. Relatively, expression of type-B receptors was also decreased in the epithelial cells of infertile women. H-score was 160.5 ± 22.7 for fertile vs. 101.3 ± 14.3 for group 2 (P=.04). No significant difference was detected in stromal expression of both types of receptors between fertile and infertile women (P=.56 και P=.64 respectively). No significant difference of αvβ3 integrins was also observed between fertile and infertile women both regarding epithelial and stromal cells (P=.23 and P=.72). Study of biomarkers in various sub-groups of infertile women demonstrated that expression of total (Α+Β) progesterone receptors was significantly decreased in the epithelial cells of women with ovarian factor infertility, endometriosis and unexplained infertility (P=.02, .05 και .001 respectively). Expression of type-B receptors was also significantly decreased in the epithelial cells of women with ovarian factor and unexplained infertility (P=.04 and .004 respectively) as well as in stromal cells of women with tubal factor infertility (P=.03). No significant difference was detected in the expression of αvβ3 integrins between any sub-groups of infertile women and control group. In conclusion, ovarian factor infertility and unexplained infertility are associated with impairment of progesterone receptors’ expression during implantation window. The role of αvβ3 integrins in the aitiopathogenetic drawback of cases with unexplained infertility seems to be untenuated.

Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η μελέτη της έκφρασης των υποδοχέων προγεστερόνης (Α+Β), των υποδοχέων προγεστερόνης τύπου Β καθώς και των αvβ3 ιντεγκρινών στο ενδομήτριο των υπογόνιμων γυναικών κατά το παράθυρο εμφύτευσης του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Πραγματοποιήθηκε προοπτική μελέτη παρατήρησης κατά το διάστημα 03/2013-06/2016 στη Γ’ Μαιευτική-Γυναικολογική Κλινική του Α.Π.Θ σε συνεργασία με το Εργαστήριο Βιοχημείας της Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ. Ως πληθυσμός ασθενών ορίστηκαν υπογόνιμες γυναίκες (ομάδα 2), ενώ την ομάδα ελέγχου αποτέλεσαν οι γόνιμες γυναίκες (ομάδα 1). Οι υπογόνιμες γυναίκες της μελέτης ταξινομήθηκαν με βάση το αίτιο της υπογονιμότητας σε γυναίκες με σαλπιγγικό παράγοντα (ομάδα 2α), ωοθηκικό παράγοντα (ομάδα 2β), ενδομητρίωση (ομάδα 2γ) και ανεξήγητη υπογονιμότητα (ομάδα 2δ). Πραγματοποιήθηκε ιστοληψία ενδομητρίου με Pipelle κατά την 7η-8η ημέρα του εμμηνορρυσιακού κύκλου μετά την ωοθυλακιoορρηξία. Μελετήθηκε με ανοσοϊστοχημεία η έκφραση των συνολικών υποδοχέων προγεστερόνης (Α+Β), των υποδοχέων τύπου-Β καθώς και των αvβ3 ιντεγκρινών τόσο στα επιθηλιακά όσο και στα στρωματικά κύτταρα. Προσδιορίστηκε το ποσοστό ανεύρεσης θετικών πυρήνων ανά δείγμα, η ένταση της χρώσης και το Η-score. Πραγματοποιήθηκε συνοδά real-time PCR με σκοπό τη σύγκριση του mRNA των υποδοχέων προγεστερόνης και προσδιορίστηκε ο δείκτης Α=2-ΔΔCT, όπου ΔΔCT η διαφορά των μέσων κύκλων έκφρασης μεταξύ γόνιμων και υπογόνιμων γυναικών. Ως μάρτυρας χρησιμοποιήθηκε η β2-μικροσφαιρίνη. Συνολικά 20 γόνιμες και 60 υπογόνιμες γυναίκες συμπεριλήφθησαν στη μελέτη, εκ των οποίων 15 με σαλπιγγικό παράγοντα, 20 με ωοθηκικό παράγοντα, 10 με ενδομητρίωση και 15 με ανεξήγητη υπογονιμότητα. H μέση ηλικία των γυναικών ήταν 31.3 ± 4.3 έτη για τις γόνιμες έναντι 37.4 ± 4.1 για τις υπογόνιμες γυναίκες (P<.001). Παρατηρήθηκε σημαντικά μειωμένη έκφραση των υποδοχέων (Α+Β) στα επιθηλιακά κύτταρα των υπογόνιμων γυναικών. Το h-score ήταν 215,0 ± 17,1 για τις γόνιμες έναντι 142,0 ± 14,6 για τις υπογόνιμες (P=.002). Η real-time PCR επιβεβαίωσε την μειωμένη κατά 3,55 φορές έκφραση του παραγόμενου mRNA στα επιθηλιακά κύτταρα. Αντίστοιχα, παρατηρήθηκε σημαντικά μειωμένη έκφραση και των υποδοχέων τύπου-Β στα επιθηλιακά κύτταρα των υπογόνιμων γυναικών. Το αντίστοιχο h-score ήταν 160,5 ± 22,7 για την ομάδα 1 έναντι 101,3 ± 14,3 για την ομάδα 2 (P=.04). Δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά στην έκφραση των υποδοχέων στα στρωματικά κύτταρα μεταξύ γόνιμων και υπογόνιμων γυναικών (P=.56 και P=.64 αντίστοιχα). Ακόμη, δε διαπιστώθηκε σημαντική διαφορά στην έκφραση αvβ3 ιντεγκρινών τόσο στα επιθηλιακά όσο και στα στρωματικά κύτταρα των γόνιμων και υπογόνιμων γυναικών (P=.23 και P=.72). Η μελέτη των βιοδεικτών στις διάφορες κατηγορίες υπογόνιμων ασθενών κατέδειξε ότι η έκφραση των συνολικών υποδοχέων προγεστερόνης (Α+Β) ήταν σημαντικά μειωμένη στα επιθηλιακά κύτταρα των γυναικών με ωοθηκικό παράγοντα, ενδομητρίωση και ανεξήγητη υπογονιμότητα (P=.02, .05 και .001). Η έκφραση των υποδοχέων τύπου-Β ήταν επίσης σημαντικά μειωμένη στα επιθηλιακά κύτταρα των ασθενών με ωοθηκικό παράγοντα υπογονιμότητας και ανεξήγητη υπογονιμότητα (P=.04 και .004) καθώς και στα στρωματικά κύτταρα των γυναικών με σαλπιγγικό παράγοντα υπογονιμότητας (P=.03). Δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά στην έκφραση των ιντεγκρινών αvβ3 μεταξύ κάποιας εκ των κατηγοριών υπογόνιμων γυναικών και της ομάδας ελέγχου. Συμπερασματικά, η ωοθηκικού τύπου υπογονιμότητα και ειδικά η ανεξήγητη υπογονιμότητα σχετίζονται αιτιοπαθογενετικά με τη διαταραγμένη έκφραση των υποδοχέων προγεστερόνης. Ο ρόλος των ιντεγκρινών αvβ3 στην αιτιοπαθογένεια της υπογονιμότητας παραμένει αμφίβολος.