Επαναστένωση καρωτίδων μετά από χειρουργική ή ενδαγγειακή αποκατάσταση πρωτογενούς στενώσεως

Abstract

Aim: To identify the role of ACE I/D, NOS3 Glu298Asp, MTHFR C677T, GPIbα Thr/Met and p27kip1 -838C>A polymorphisms in the occurence of early restenosis after carotid endarterectomy (CEA) and carotid artery stenting (CAS).Materials and Methods: In a non-randomized prospective study, patients who undergone CEA or CAS from January 2008 to March 2010 at four hospitals in Athens Greece were included in the study. Patients were followed-up by Triplex ultrasonography after 12, 24 and 36 months postoperatively for the occurrence of restenosis (>50%). Blood samples were collected preoperatively and sent for laboratory and genetic analyses. Restenosis rates were compared between patients carrying different genotypes and odds ratios were calculated by using univariate and multivariate logistic regression. All analyses were performed two-tailed and p<0.05 was considered as significant. Data were analysed using STATA statistical software.Results: 101 patients with 119 carotid lesions participated in this study. Significantly higher early restenosis rate was observed: a. in patients homozygous for the I-allele of the ACE I/D polymorphism [OR (95% CI): 5.52 (1.29-23.69)] and b. in heterozygous patients for the MTHFR gene [5.00 (1.35-18.50)]. For the polymorphisms NOS3 G894T, PG1ba Thr/Met, p27kip1 -838C>A no association was detected with carotid restenosis for any of the genotypes.Conclusions: The gene profile of patients with carotid disease may play a crucial role in the carotid restenosis after CEA or CAS irrespectively of other demographic or clinical risk factors.

Σκοπός: Η μελέτη της συσχέτισης των γονιδιακών πολυμορφισμών ACE I/D, NOS3 Glu298Asp, MTHFR C677T, GPIbα Thr/Met και p27kip1 -838C>A με την εμφάνιση επαναστένωσης της καρωτίδας αρτηρίας μετά από καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή ή τοποθέτηση stent.Υλικά & Μέθοδος: Σε αυτή τη μη τυχαιοποιημένη προοπτική μελέτη, ασθενείς που υποβλήθησαν σε καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή ή ενδαγγειακή αποκατάσταση με τοποθέτηση stent από τον Ιανουάριο του 2008 έως το Μάρτιο του 2010 σε τέσσερα νοσοκομεία της Αττικής συμπεριελήφθησαν στη μελέτη. Ο μετεγχειρητικός έλεγχος των ασθενών για την εμφάνιση επαναστένωσης (>50%) έγινε με Triplex υπερηχογράφημα καρωτίδων στους 12, στους 24 και στους 36 μήνες μετά την επέμβαση. Δείγματα περιφερικού αίματος ελήφθησαν από τους ασθενείς πριν από την επέμβαση για εργαστηριακές μετρήσεις και γενετικές αναλύσεις. Εξετάστηκε η ύπαρξη διαφορών στη συχνότητα επαναστένωσης των ασθενών με διαφορετικούς γονοτύπους και υπολογίστηκαν οι σχετικοί κίνδυνοι με τη βοήθεια μονομεταβλητής και πολυμεταβλητής λογαριθμιστικής παλινδρόμησης. Όλες οι αναλύσεις ήταν δύο ουρών (two-tailed) και το επίπεδο της στατιστικής σημαντικότητας τέθηκε στο 0.05 (p<0.05). Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με το ειδικό λογισμικό STATA. Αποτελέσματα: 101 ασθενείς με 119 καρωτιδικές βλάβες έλαβαν συνολικά μέρος στη μελέτη. Οι ομόζυγοι ασθενείς που φέρουν το αλλήλιο I για τον πολυμορφισμό ACE I/D και οι ετερόζυγοι ασθενείς για τον πολυμορφισμό MTHFR C677T εμφάνισαν μεγαλύτερο κίνδυνο [OR (95% CI): 5,52 (1,29-23,69) για τον ACE II γονότυπο και 5,00 (1,35-18,50) για τον MTHFR CT γονότυπο] πρώιμης επαναστένωσης της καρωτίδας αρτηρίας μετά από αντιμετώπιση της πρωτογενούς στένωσης με ενδαρτηρεκτομή ή καρωτιδικό stenting. Για τους πολυμορφισμούς NOS3 G894T, PG1ba Thr/Met, p27kip1 -838C>A δεν ανιχνεύτηκε διαφορά στον κίνδυνο επαναστένωσης ανάμεσα στους διάφορους γονοτύπους.Συμπεράσματα: Το γονιδιακό προφίλ των ασθενών με αθηρωματική νόσο των καρωτίδων ενδέχεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην επαναστένωση του αγγείου μετά από επεμβατική αντιμετώπιση πρωτογενούς στένωσης ανεξάρτητα από τα υπόλοιπα δημογραφικά και κλινικά χαρακτηριστικά των ασθενών.