Η δημιουργία της Αστυνομίας Πόλεων και η βρετανική αποστολή: 1918-1932

Abstract

Although contemporary historiography has shed light onto multiple aspects of social and political life of the interwar years period in Greece, the history of police and security forces have been under-researched. The present work investigates the years of the creation of the Town’s Police, following the steps of the British Police Mission from 1918 to 1932, as these can be traced through archival sources and bibliography in the U.K. and Greece. The main argument of the text is that the Town’s Police consisted of an attempt of state expansion in the social body, an institution that promoted new terms of approach among the state mechanism and certain social strata in the field of security and order, into the politically unstable interwar times. The above terms are visited at a social and historical level, focusing on the past problems of policing the country as well as the manifold newly emerged ways of contact of the police with the different social groups, and also at an ideological level, taking account of the modernizing policies of the Venizelist governments of the era, as the latter can be perceived on a basis of public consent, a ‘rationalized’ and ‘scientifically established’ Administration, as well as an attempt of reassuring the state monopoly on violence. The stake of the Town’s Police can be conceived as a rupture with the past of the Greek policing models and, at the same time, as a fulfillment of the need of the Greek state to turn to its internal security issues. The chapters of this study embody supportive case studies focusing on the one hand on the advance of the Order and Security sectors at the urban centers of the era, the cities of Athens, Pireaus, Patras and Corfu, and on the other hand on the impact the new police had inside the Greek state mechanism, both in an antagonism with other security institutions, and in terms of production of the newly-emerged identities of its police officers, their professional and gender identities, etc.

Μολονότι τα τελευταία χρόνια η σύγχρονη ιστοριογραφία έχει ρίξει φως σε πολλές πλευρές της κοινωνικής και πολιτικής ζωής του μεσοπολέμου, η έρευνα των σωμάτων ασφαλείας αυτής της περιόδου παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητη. Η παρούσα διατριβή εξετάζει τα χρόνια της δημιουργίας του σώματος της Αστυνομίας Πόλεων ακολουθώντας τα ίχνη του έργου της βρετανικής αποστολής από το 1918 έως το 1932, όπως αυτά βρέθηκαν σε αρχειακές πηγές και βιβλιογραφία στην Αγγλία και στην Ελλάδα. Ο κεντρικός ισχυρισμός της μελέτης είναι πως η αστυνομία πόλεων αποτέλεσε ένα εγχείρημα κρατικής επέκτασης στο κοινωνικό σώμα αλλά και διαμόρφωσης νέων όρων προσέγγισης κράτους και κοινωνίας εν γένει στο ασταθές μεσοπολεμικό τοπίο. Οι όροι αυτοί αναλύονται σε κοινωνικό και ιστορικό επίπεδο, αναδεικνύοντας τόσο τα προβλήματα αστυνόμευσης της χώρας όσο και τους νεο-αναδυόμενους πολυσχιδείς τρόπους επαφής των διάφορων κοινωνικών κομματιών με τις αστυνομικές υπηρεσίες, και σε επίπεδο ιδεολογικό, λαμβάνοντας υπόψη τις πολιτικές και εκσυγχρονιστικές προθέσεις της διακυβέρνησης της εποχής, όπως αυτές μπορούν να κατανοηθούν στη βάση της απόσπασης κοινωνικής συναίνεσης, μιας ορθολογικής και επιστημονικά θεμελιωμένης διοίκησης, καθώς και μιας προσπάθειας εμπέδωσης του κρατικού μονοπωλίου της βίας. Έτσι, το διακύβευμα της αστυνομίας πόλεων μπορεί να ιδωθεί ως ρήξη σε σχέση με το παρελθόν των ελληνικών μοντέλων αστυνόμευσης και, ταυτόχρονα, ως ικανοποίηση της ανάγκης του ελληνικού κράτους να στραφεί προς την εσωτερική του ασφάλεια. Τα επιμέρους κεφάλαια της έρευνας ενσωματώνουν υποστηρικτικές υποθέσεις εργασίας, εστιάζοντας αφενός στην ανάπτυξη των τομέων τάξης και ασφάλειας στα υπό διαμόρφωση αστικά κέντρα της εποχής, αφετέρου στον αντίκτυπο που είχε το νέο σώμα εντός του ελληνικού κράτους, τόσο σε επίπεδο θεσμών όσο και των υποκειμένων που το στελέχωσαν.