Η φυσική αγωγή στη βασική εκπαίδευση στην Ελλάδα (1827-1912)

Abstract

The goal of the present thesis was the study of physical education in elementary education on the 19th century (primary and Greek school 1827-1912).Specifically, it has been examined the introduction of physical education class at schools, as well as its development to the educational institutions in various parts of Greece.The collection of archival sources which referred to the physical education in Greece was achieved by the method of photo shooting and digitization of documents, official records, magazines and newspapers after visiting public and private libraries as well as the General State Archives.The main questions refer to the problems and organization of the class in primary education of different regions, the teaching, the school games and the aim of the lesson. Furthermore, questions regarding the physical education legislation, hygiene and penalties during the lesson as well as the pedagogues who affected the development of physical education.In conclusion, the lesson was brought in primary school according to the law of 1834 and was accepted by the education community, especially in the end of 19th century. Gradually, it is observed between the daily scheduled lessons in all classes, in the analytical programs of both male and female primary schools, in public and private institutions, according to the Swedish educational system. Pupils would participate to the annual examinations of gymnastics. The problems arised due to the shortage of proficient teachers of gymnastics, the lack of equipment and infrastructure, the dominance of “logiotatismus”, and the military concept about the education of pupils. The markings and ages of pupils are recorded as well as the relationship between the scholastic hygiene and gymnastics. Moreover, the objective of examinations, the scholastic competitions and the annual exams. Furthermore, it is observed the enforcement of strict penalties for being absent from the exams or inappropriate behavior and the teaching of gymnastics at schools of Samos and Corfu.The dissertation is completed with the display of conclusions, the concepts of physical education, the appendix, the most important archival sources that have been utilized, chronological table, the legislation concerning gymnastics from 1834- 1912 and the reference to the sources and bibliography that have been used.

Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν η μελέτη της φυσικής αγωγής στη βασική εκπαίδευση το 19ο αιώνα (Δημοτικό και Ελληνικό σχολείο 1827-1912). Συγκεκριμένα διερευνήθηκε η εισαγωγή του μαθήματος στα σχολεία, καθώς και η εξέλιξή του στα εκπαιδευτικά ιδρύματα σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Η συγκέντρωση των αρχειακών πηγών που αναφέρονταν στη φυσική αγωγή στην Ελλάδα, έγινε με τη μέθοδο της φωτογράφησης και ψηφιοποίησης εγγράφων και επίσημων πρακτικών, περιοδικών και εφημερίδων, μετά από επίσκεψη σε δημόσιες και ιδιωτικές βιβλιοθήκες, όπως και στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.). Τα κύρια ερωτήματα αναφέρονται στην οργάνωση και στα προβλήματα του μαθήματος στη βασική εκπαίδευση σε διαφορετικές περιοχές, στη διδασκαλία, στους σχολικούς αγώνες και στο σκοπό του μαθήματος. Επίσης ερωτήματα σχετικά με τη νομοθεσία της φυσικής αγωγής, την υγιεινή και τις ποινές κατά τη διδασκαλία, καθώς και για τους φιλογυμναστές παιδαγωγούς που επηρέασαν την εξέλιξη της φυσικής αγωγής. Συμπερασματικά, το μάθημα εισήχθη στο δημοτικό σχολείο με το νόμο του 1834 «Περί δημοδιδασκάλους ἐν γένει» και γίνεται αποδεκτό από την εκπαιδευτική κοινότητα, ιδιαίτερα στα τέλη του 19ου αιώνα. Σταδιακά παρατηρείται μεταξύ των καθημερινών διδασκομένων μαθημάτων σε όλες τις τάξεις στα αναλυτικά προγράμματα των δημοτικών σχολείων αρένων και θηλέων στα δημόσια και ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, σύμφωνα με το Σουηδικό σύστημα. Οι μαθητές συμμετέχουν στις ετήσιες εξετάσεις της γυμναστικής. Τα προβλήματα οφείλονταν στην έλλειψη καταρτισμένων δασκάλων γυμναστικής, υλικοτεχνικής υποδομής και της επικράτησης του λογιοτατισμού και της στρατιωτικής αντίληψης για την εκπαίδευση των μαθητών. Καταγράφονται οι βαθμολογίες και η ηλικία των μαθητών καθώς και η σχέση της σχολικής υγιεινής με τη γυμναστική. Επιπλέον ο στόχος των σχολικών διαγωνισμών των μαθητών, οι σχολικοί αγώνες και οι ετήσιες εξετάσεις. Επίσης παρατηρείται η εφαρμογή αυστηρών ποινών σε όσους απουσίαζαν από τις εξετάσεις ή είχαν ανάρμοστη συμπεριφορά και διαπιστώνεται η διδασκαλία του μαθήματος στα σχολεία της Σάμου και της Κέρκυρας. Η διδακτορική διατριβή ολοκληρώνεται με την έκθεση συμπερασμάτων, των εννοιών της φυσικής αγωγής, το παράρτημα, τις σημαντικότερες αρχειακές πηγές που αξιοποιήθηκαν, ιστορικός χρονολογικός πίνακας, η γυμναστική νομοθεσία από το 1834-1912 και την παρουσίαση των πηγών και της βιβλιογραφίας που αξιοποιήθηκε.