Ο ρόλος των αρμόδιων φορέων στη διαδικασία εφαρμογής και λειτουργίας των τάξεων υποδοχής και των φροντιστηριακών τμημάτων στο δημοτικό σχολείο

Abstract

The present thesis examines teachers’, principals’ and school advisors’ views of their role in reception classes and coaching classes in Greek primary education. The study aims to explore whether there is distance between the legal framework of reception and coaching classes and its implementation, taking into consideration law applicability and participants’ actions during the preparation and implementation of these classes. The programme under examination is considered as a process of change introduced in schools every year and it is approached through the "Theory of Change". An individual theory of change for the classes was developed based on the specific characteristics of the programme. Mixed methods research was deployed for collecting data, implementing public records, semi-structured interviews and questionnaires. In particular, 32 teachers, 24 principals and 10 school advisors participated in the interviews and 132 teachers, 80 principals and 25 school advisors completed a questionnaire. Data were analysed through the prism of the "Theory of Change" and the legal framework of the programme. The findings highlight the distance between the legislation of the programme and its implementation. Results indicated a relation between the implementation of elements of theory of change of the classes and law. It was also demonstrated relation between the implementation of the legislation of the classes and their evaluation based on teachers' perspective. A relation between the implementation of elements of theory of change of the classes and their evaluation by principals was also observed. Interviews and document analysis showed that lack of consideration of individual theory of change of the classes in legal planning, legal unawareness of participants, introvert school cultures and colleagues’ solidarity instead of colleagues’ cooperation increase distance between the legislation and the implementation of the programme. The observed distance depends highly on educational professionals’ way of implementing the law. Findings from interviews demonstrated common patterns of acting in school districts, modifying the implementation of the law in relation to the district’s needs or capacities. Institutionalization for reception classes and coaching classes can be achieved through open to change and intercultural education orientated school cultures.

Η παρούσα διατριβή πραγματεύεται τη μελέτη του ρόλου των σχολικώνσυμβούλων, των διευθυντών και των εκπαιδευτικών που συμμετείχαν σταΦροντιστηριακά Τμήματα και τις Τάξεις Υποδοχής τη σχολική χρονιά 2008-2009,αποσκοπώντας στην ανάδειξη της απόστασης ανάμεσα στο νόμο και την εφαρμογήτου στα τρία επίπεδα της εκπαιδευτικής ιεραρχίας. Η μελέτη της εφαρμοσιμότηταςτου νόμου και η διερεύνηση των δράσεων των τριών φορέων, κατά τη διάρκεια τηςοργάνωσης και της λειτουργίας του θεσμού των Τάξεων και των Τμημάτων,αποτελούν τους επιμέρους στόχους της εργασίας. Το εν λόγω Πρόγραμμα εξετάζεταιως διαδικασία αλλαγής εισαγόμενης στην εκπαιδευτική πραγματικότητα και τοεκάστοτε σχολικό περιβάλλον και προσεγγίζεται υπό το πρίσμα της Θεωρίας τηςΑλλαγής, δομώντας τη δική του, με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, και αυτάτου περιβάλλοντος στο οποίο εισάγεται. Η εργασία δεν αποτελεί αξιολόγηση τηςαποτελεσματικότητας των Τμημάτων και των Τάξεων, αλλά μελετά το σχεδιασμό καιτην οργάνωση της λειτουργίας τους.Έρευνα μεικτών μεθόδων εφαρμόστηκε για τη συλλογή δεδομένων, τα οποίαπροήλθαν από τη χρήση τριών διαφορετικών μεθοδολογικών εργαλείων. Τα δεδομέναπου προέκυψαν από την έρευνα σε έγγραφα, τις συνεντεύξεις και τα ερωτηματολόγια,αναλύθηκαν γύρω από τους άξονες της εφαρμογής των παραγόντων της ΘεωρίαςΑλλαγής του Προγράμματος και του νόμου και ανέδειξαν την απόσταση ανάμεσαστο νόμο και την εφαρμογή του.Από την ποσοτική έρευνα καταδείχθηκε σχέση ανάμεσα στην εφαρμογή τωνπαραγόντων της Θεωρίας της Αλλαγής και την εφαρμογή των παραγόντων του νόμουκαι ανάμεσα στην εφαρμογή των παραγόντων του νόμου και την αξιολόγηση τουΠρογράμματος από τους εκπαιδευτικούς, ενώ σχέση προέκυψε ανάμεσα στηναξιολόγηση του Προγράμματος και την εφαρμογή των στοιχείων της Θεωρίας τηςΑλλαγής του από τους διευθυντές. Από την έρευνα σε έγγραφα και τις συνεντεύξειςσε σχολικούς συμβούλους, διευθυντές και εκπαιδευτικούς προέκυψε πως η ελλιπήςνομική ενημερότητα, η κλειστή σχολική κουλτούρα και αντικατάσταση τηςσυνεργασίας από την συναδελφικότητα, αποτελούν δομικά στοιχεία της απόστασης.Ακόμη, τα στοιχεία της ιδιαίτερης Θεωρίας Αλλαγής του Προγράμματος δεσυνεκτιμώνται στο σχεδιασμό του και το νομικό πλαίσιο, γεγονός που δημιουργείεμπόδια στην εφαρμογή του. Η απόσταση ανάμεσα στο νόμο και την εφαρμογή τουπροκύπτει από τον τρόπο εφαρμογής του και λειτουργίας του Προγράμματος απότους τρεις φορείς και όχι από την παράλειψη ή αποφυγή εφαρμογής τους, ενώκαταδεικνύεται πως είναι άμεσα συνυφασμένη με την απόσταση ανάμεσα στηνιδιαίτερη Θεωρία Αλλαγής του Προγράμματος και το σχεδιασμό του νόμου και τηνεφαρμογή των παραγόντων της κατά τη λειτουργία του. Από τις συνεντεύξεις,προέκυψε πως ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο της απόστασης είναι η ανάπτυξη κοινώντοπικών προτύπων στη λειτουργία του Προγράμματος, γεγονός που απομακρύνει τοΠρόγραμμα από την εφαρμογή όσων ορίζει το νομικό του κείμενο. Τέλος, ηκαθιέρωση του Προγράμματος μπορεί να επιτευχθεί μέσα από μια ανοιχτή στηδιαπολιτισμική εκπαίδευση και την αλλαγή σχολική κουλτούρα.Η απόσταση ανάμεσα στο νόμο και την εφαρμογή του παρουσιάζει τοπικάπρότυπα εφαρμογής, επηρεάζεται από το σχολικό πολιτισμό, εντοπίζεται στοδιαφορετικό τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται οι φορείς την εφαρμογή τωνστοιχείων του και δέχεται επιδράσεις από παράγοντες εξωγενείς του νόμουπαράγοντες, αυτούς της Θεωρίας της Αλλαγής.